به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روزنامه شرق؛ عباس کیارستمی و جمعی از سینماگران، دوشنبه شب، به سینمافرهنگ آمده بودند تا جدیدترین تجربه علیرضا داوونژاد، «روغن مار» را تماشا کنند، تجربهای که عباس کیارستمی هم گفته که آن را دوست دارد و هوشنگ گلمکانی نیز آن را چنین توصیف کرده: ««روغن مار» دقیقا یک فیلم تجربی به سبک داوودنژاد است که بهخصوص با بخش سومش، بهخوبی میتوان آن را بهعنوان فیلمی از این فیلمساز جسور و تجربهگرای سینمای ایران بهجا آورد. یعنی فیلمی است که امضای او را دارد. هم غیرمنتظره است و هم اینکه پس از تماشایش، دیدن چنین فیلمی را از او، بعید نمیدانیم».علیرضا داوودنژاد در بخشی از این مراسم در پاسخ به اینکه چگونه اینقدر جوانانه فیلم میسازد؟ گفت: اگر آینه نباشد و نفس کم نیاورم، فرقی با روزهای اولی که به سینما آمدم حس نمیکنم.شاهین امین بهعنوان مجری مراسم در بخش ابتدایی سخنانش مطرح کرد: امروز برای دیدن آخرین فیلم سینماگری آمدهایم که درواقع یکی از جوانترین فیلمسازان این سینماست. در سال ۱۳۷۱ فیلم «نیاز» را دیدم و سه سال بعد وقتی فیلم قدرنادیده «خلعسلاح» را از داوودنژاد دیدم تعجب کردم که چطور فیلمسازی در دو فیلم پیاپیاش؛ «نیاز» و «خلعسلاح» اینقدر متفاوت است.او با بیان اینکه این در حالی بود که او میتوانست موفقیت فیلم «نیاز» را ادامه بدهد، یادآور شد: «چند سال بعد او «مصائب شیرین» را ساخت که اگر امروز بود، یکی از بهترینهای هنر و تجربه میشد. بعد از «مصائب شیرین» چند فیلم دیگر ساخت که باعث شد فکر کنیم داوودنژادی که ما میشناختیم دیگر تکرار نمیشود و تمام شده. اما با ساخت فیلم «مرهم»، سینمای ایران متعجب شد. داوودنژاد هنوز درحال تجربهکردن و جوانی است. او با تکنولوژی و همه گجتهای جدید هم رابطه خوبی دارد».علیرضا داوودنژاد هم خطاب به میهمانان حاضر گفت: خوشحالم که تماشاگرهایی مثل شما دارم و برای یک فیلمساز، تماشاگر خوب از پدر و مادر هم مهمتر است». داوودنژاد سپس از عوامل «روغن مار» که جلو دوربین موبایل او رفتند و این فیلم را ساختند دعوت کرد که روی صحنه بیایند. داوودنژاد گفت: «دعوت میکنم از عوامل فیلم و همکارانم که روی صحنه بیایند، خانم اقدس، زنداییام، محمدآقا، پسرشان، پسرخالهام، علیرضا علویان که صدابردار کار بوده است و رضا، بابام!»رضا داوودنژاد، پسر کارگردان که به شوخی او را پدر خودش خطاب کرده بود گفت که پدرش همیشه آنقدر با موبایل فیلم میگیرد که او شک دارد، همین الان در حال ضبط یک سکانس از فیلم بعدیاش باشد.محمد حبیبیان نیز که یکی از نقشهای اصلی فیلم را برعهده دارد، گفت: «مسائلی در زندگیام داشتم که با این فیلم آینهای جلویم قرار گرفت و چیزهایی را دیدم که در حالت عادی قادر به دیدنش نبودم».اقدس سعادترضایی، زندایی داوودنژاد و مادر محمد حبیبیان هم در صحبتی کوتاه بیان کرد: «آقای داوودنژاد یک شب میهمان ما بودند و ما را به اینجا کشاندند».علیرضا داوودنژاد هم در ادامه حرفهای زنداییاش گفت: «محمدآقا ایران زندگی نمیکند اما در این مدتی که ایران بود، دوماه شب و روز با هم بودیم ولی نمیدانستند که من چه توطئهای در سر دارم. اوایل حاضر نمیشد جلو دوربین بیاید اما آنقدر در حالتهای مختلف از او فیلم گرفتم که کمکم ترسش ریخت». داوودنژاد پیشتر «کلاس هنرپیشگی» را هم با شرکت اعضای فامیلش ساخته بود. علیرضا علویان، صدابردار «روغن مار»، هم گفت: «آقای داوودنژاد به من گفت یک فیلم با موبایل ساختهام که یکی، دو ساعت بیشتر وقتت را نمیگیرد. اما همین فیلم یکماهونیم ما را مشغول کرد».سپس تماشاگران به تماشای «روغن مار» نشستند؛ فیلمی که اینروزها در گروه «هنر و تجربه» به نمایش درآمده.
سینمایی جسور و تجربهنشده
«مجید برزگر»، کارگردان فیلم «پرویز» که در همین گروه «هنر و تجربه» اکران شده و از محصولات سینمای تجربهگرا بهشمار میرود نیز تجربه تماشای فیلم داوودنژاد را در گفتوگو با «شرق» شگفتانگیز توصیف کرد و گفت: «روغن مار» فیلمی است که باید بااحتیاط دربارهاش حرف زد. چون اگر این فیلم ساخته یک فیلمساز جوان بود، میشد بخشهایی از فیلم را به ندانستن و عدم توانایی کارگردان در بهکارگیری سینماتوگرافی تعبیر کرد ولی وقتی داوودنژاد اینطور ساختارشکنانه فیلم میسازد، ماجرا شکل دیگری به خود میگیرد». برزگر در ادامه به تلاش داوودنژاد در حذف عناصر متداول سینما، در ساخت یک فیلم اشاره میکند و این را نقطه قوت «روغن مار» میداند: «تلاشی که برای حذف عناصر و عوامل فیلم هست، به نظرم یکی از بدیعترین نمونههای سینماییاش در «روغن مار» اتفاق میافتد. کارگردان جسورانه عوامل فیلم، حتی خودش را و حتی دوربین را، برای بهچنگآوردن تمام روح واقعگرای موضوع حذف میکند و در این زمینه خیلی هم موفق عمل کرده. آقای داوودنژاد چه در فرم و ریخت و چه در نگاهش به قصه، جسورانه و تازه برخورد میکند و این میزان رادیکالیسم احتمالا واکنشهای متفاوتی در پی دارد. با اکران این فیلم در «هنر و تجربه» این فرصت به مخاطب آشنای فیلمهای آلترناتیو و تجربهگرا داده میشود تا با جنس غریبی از تجربه سینمایی مواجه شود. حلقه نهچندانبزرگ سینمای تجربهگرا و آلترناتیو، شکلهای مختلفی از تجربه سینمایی را در خود جا میدهد که هرکدام میتوانند در یک جبهه و مسیر و رفتار باشند؛ چه فیلمهایی که قصههای پیچیده دارند، چه دیگر فیلمهایی که تلاش دارند راهی برای برونرفت از تکرار و کلیشههای ساختاری پیدا کنند.
از این نظر تفاوتی بین سینمای خودم و سینمای داوودنژاد نمیبینم. اگرچه ایشان در این فیلم، نترستر از خیلی از ما کارگردانهای آلترناتیو عمل کردهاند. ممکن بود اگر کس دیگری این فیلم را میساخت بترسد از اینکه فیلمش سروته ندارد و نداند تنه فیلم به کجا میرود. اما داوودنژاد بدون ترس، این شکل را تجربه کرده و تجربه موفقی هم بوده». با این حساب به نظر میرسد فیلم «روغن مار»، تازهترین تجربه سینمایی داوودنژاد، میتواند همچون نام فیلم پیشترش، «مرهم»ی برای فضای پرتکرار سینمای ایران باشد و از نگاه مخاطب آشناییزدایی کند.
نظر شما