فرهنگ امروز/ حميدرضا خالدي:
انگار قرار است شهر آفتاب تهران به هر قيمتي افتتاح شود؛ شهر‌آفتابي كه قرار است از اين به بعد نه تنها پايگاه نمايشگاهي و جايگزيني براي مركز نمايشگاه‌هاي بين‌المللي و مصلاي تهران باشد كه به يكي از قطب‌هاي گردشگري پايتخت نيز قرار است بدل شود. بدين‌ترتيب به نظر مي‌رسد پرونده انتقال محل نمايشگاه‌هاي مختلف به خارج از شهر بعد از ١٥ سال، در همين يكي دو روزه اخير و با افتتاح نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران در شهر آفتاب، بسته خواهد شد. دعوت از خبرنگاران حوزه شهري و فرهنگي براي بازديد از اين مجموعه تاييدي است برهمين مدعا. اما حال و هواي اينجا هنوز نشاني از آماده بودن ندارد. خيابان‌هاي منتهي به سالن‌هاي نمايشگاهي به دليل ازدحام و تردد خودروها، ترافيك سنگيني دارند. در هريك از سالن‌هاي ٩گانه نمايشگاه كه وارد مي‌شويد، نخستين چيزي كه به چشم مي‌خورد، كارگران، برقكاران و نجارها و دكوراتورهايي هستند كه تعدادشان از شمارش بيرون است و روي زمين و بالاي نردبان‌ها مشغول به كارند و صداي اره برقي‌ها و چكش‌ها يك لحظه هم متوقف نمي‌شود. در درون سالن‌ها و غرفه‌ها با وجودي كه تنها سه روز به افتتاح نمايشگاه باقي‌مانده است، حجم و تعداد كمي كتاب ديده مي‌شود و تقريبا هنوز هيچ غرفه‌اي تكميل نشده، حتي سر و شكل نمايشگاهي نيز كامل نشده و تنها تعداد كمي كه شايد كمتر از تعداد انگشتان يك دست باشد، غرفه آماده مي‌توان ديد. صحنه‌هاي اينجا بيشتر، مصداق عنوان فيلم «خوب، بد، زشت» است. در كنار جرثقيل‌هاي قديمي و غول‌پيكر، جرثقيل‌هايي كه بازوهاي‌شان رو به آسمان سر بلند كرده است و سازه‌هاي نمايشگاهي و مصالح ساختماني كه قدم به قدم در پياده‌روهاي خيابان‌ها و داخل سالن‌ها پخش هستند، صحنه‌هاي زيبايي هم به چشم مي‌خورد كه در نوع خود جالب است. فضاي سبز زيبا و پرگل تمامي بخش‌هاي نمايشگاه، تخم مرغ‌هاي بزرگ سيماني كه هر چند متر چند متر روي چمن‌ها ايستاده‌اند، خيابان بلند منتهي به ميدان چهارباغ كه درست مقابل ايستگاه مترو شهر آفتاب است و با آب‌نماهاي زيبا و گلكاري‌هاي رنگارنگ، فضايي مشابه باغ‌هاي اصيل ايراني مانند باغ فين را تداعي مي‌كنند و استخر زيبايي كه مانند زمين فوتبال، در كف قرار دارد و ديواره‌هاي آن پر از چمن و گلكاري است همه و همه از جمله زيبايي‌هايي است كه نمايشگاه امسال را جذاب‌تر از نقاطي مانند مصلي مي‌كند. اما با تمام اين تفاصيل هنوز هم اختلاف‌نظرها در مورد انتقال نمايشگاه كتاب به شهر آفتاب با شدت وجود دارد. برخي ناشران از ناهماهنگي در تحويل غرفه‌ها مي‌گويند و برخي ديگر از دوري راه نگرانند و نمي‌دانند كه با وجود اين بعد مسافت، باز هم مردم از اين نمايشگاه استقبال خواهند كرد يا نه ؟ اما اين اختلاف‌ها، تنها مختص ناشران نيست، مسوولان هم در اين مورد نظرات متفاوتي را دارند. احمد مسجدجامعي، وزير اسبق ارشاد و عضو فعلي شوراي شهر، كه جمعه صبح و در اولين تهرانگردي ارديبهشت ماهي خود پس از بازديد از نمايشگاه بين‌المللي شهر آفتاب از بخش‌هاي مختلف آن بازديد كرد با بيان اينكه در شهر آفتاب فضاي خوبي ايجاد شده است كه بايد با تلاش مضاعف به بهره‌برداري برسد افزود: در نمايشگاه شهر آفتاب كار خوبي صورت گرفته و پيشرفت خوبي را نيز شاهد بوديم.
مسجدجامعي بابيان اينكه كم و بيش زيرساخت انتقال نمايشگاه كتاب به شهر آفتاب فراهم شده است اظهار كرد: اما از آنجايي كه براي اولين بار است نمايشگاه در شهر آفتاب برگزار مي‌شود شاهد مشكلاتي هستيم. وي با بيان اينكه بر اساس گزارش‌هاي ارايه شده بايد دستگاه‌هاي ديگر همچون اداره آب و برق و... پاي كار بيايند تاكيد كرد: انصافا فضاي سبز زيبا و آراسته در شهر آفتاب ايجاد شده است.
وي با بيان اينكه بايد راه‌هاي دسترسي بيشتري به شهر آفتاب ايجاد شود افزود: شهر آفتاب براي بازديدكنندگان شهرستاني نزديك‌تر است چراكه وارد شلوغي و ترافيك شهر تهران نمي‌شوند و بايد راه‌هاي متنوع‌تري براي دسترسي به شهر آفتاب تهراني‌ها فراهم شود. به گفته مسجدجامعي مترو مي‌تواند بهترين راه دسترسي تهراني‌ها به شهر آفتاب باشد: البته به دليل شلوغي مترو در ساعات ابتدايي روز به نظر مي‌رسد تغيير ساعت شروع نمايشگاه به ساعت ١٠ مي‌تواند زمينه استفاده بهتر از مترو براي رسيدن به شهرآفتاب را فراهم كند. با اين وجود وزير فعلي ارشاد هم كه همان روز از اين مجموعه نمايشگاهي بازديد كرده بود نظري كاملا خلاف مسجدجامعي را دارد. علي جنتي در اين بازديد در جمع خبرنگاران گفت: انتخاب شهر آفتاب براي برگزاري نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران يكي از اقدامات ماندگار در جمهوري اسلامي ايران است. وي افزود: اميدوارم با پيش رفتن به سمت رونق اقتصادي بتوانيم ديگر نمايشگاه‌هاي بين‌المللي را نيز در شهر آفتاب برگزار كنيم. در اين بين بنابر ادعاي معاون خدمات شهري شهرداري تهران قرار است كه اين مجموعه به دليل موقعيت دسترسي به قطب اقتصادي تبديل شود. مجتبي عبداللهي ابتدا به دغدغه دسترسي‌هاي اين نمايشگاه اشاره كرده و به «اعتماد» گفت: مجموعه نمايشگاهي شهر آفتاب از طريق بزرگراه‌هاي تهران - قم و تهران - ساوه، مترو و ريل راه‌آهن جمهوري اسلامي قابل دسترسي است و به همين دليل مي‌تواند يك قطب اقتصادي محسوب شود. وي افتتاح اين مجموعه را گام بلندي براي ورود به عرصه تجارت جهاني مي‌داند و مي‌گويد: نقش اين مجموعه نمايشگاهي در حوزه اقتصاد بسيار حايز اهميت است و مي‌تواند ارتباطات بين‌المللي را تسهيل كند. وي با اشاره به برگزاري سه نمايشگاه ملي، بين‌المللي و برند در اين مجموعه خاطرنشان كرد: نمايشگاه‌ها در زمينه صادرات فرهنگ، بهينه‌سازي توليد و توسعه تجارت بين‌المللي نقش اساسي دارند. به گفته عبداللهي پس از افتتاح اين مجموعه و برگزاري نمايشگاه كتاب، مجموعه شهر آفتاب براي برگزاري نمايشگاه‌هاي ملي و بين‌المللي رزرو شده است. به گفته معاون خدمات شهري شهرداري تهران با بيان اينكه مجموعه نمايشگاهي شهر آفتاب وسعتي ١٦٣ هكتاري دارد كه در فاز دوم اين وسعت را به ٣٠٠ هكتار مي‌رسد، ابنيه ساختماني در اين فضا را در حال حاضر ٢٠٠ هزار هكتار دانست و خاطرنشان كرد: فضاي نمايشگاهي، مراكز تجاري، همايش‌ها، هتل، ساختمان اداري و سالن‌هاي سمينار از جمله فضاهاي ساختماني و محوطه چهارباغ فضايي تفريحي دارد. عبداللهي تاكيد كرد: بر اساس افق ١٤٠٤ فضاي ساختماني مجموعه شهر آفتاب به ٩٧٠ هزار مترمربع خواهد رسيد. وي افزود: سطح اشغال مجموعه شهر آفتاب ٢٠ درصد و فضاي تفريحي و باغ‌راه ٨٠ درصد در نظر گرفته شده است. معاون شهردار تهران با اشاره به افتتاح ايستگاه مترو طي چند روز گذشته گفت: در حال حاضر قطارها با سر فاصله ٣٠ دقيقه به ايستگاه شهر آفتاب مي‌رسد كه در دوره برگزاري نمايشگاه اين زمان به پنج و گاهي به سه دقيقه كاهش مي‌يابد. وي افزود: ايستگاه شهر آفتاب به خط يك مترو متصل است.
اما هزينه تمام‌شده نمايشگاه شهرآفتاب
چقدر است؟
اقبال شاكري، رييس كميته عمران شوراي شهر تهران روز شنبه، در بين خبرنگاران اعلام كرده بود كه فقط بودجه بخش زيرساختي اين شهر، ١٣٠٠ ميليارد تومان بوده است، اما با اين وجود عبداللهي در گفت‌وگو با «اعتماد»، مقدار بودجه كل هزينه شده را هزار ميليارد تومان عنوان مي‌كند. وي همچنين در مورد قول قاليباف در مورد انتقال عوارضي تهران – قم نيز گفت: متاسفانه با تمام تلاش‌هاي صورت گرفته به دليل عدم همكاري دستگاه‌هاي ذيربط هنوز اين امر محقق نشده است. معاون شهردار تهران در پاسخ به اين سوال كه آيا واقعا در دو روز آينده، نمايشگاه كتاب، براي بهره‌برداري آماده خواهد شد يا خير، نيز گفت: قطعا اين نمايشگاه در موعد مقرر افتتاح مي‌شود و به بهره‌برداري مي‌رسد. در ماه‌هاي گذشته مسوولان شهرداري تهران و در راس آنها محمدباقر قاليباف شهردار، پروژه شهر آفتاب و افتتاح آن را به پروژه‌اي حيثيتي تبديل كرده‌اند كه بايد در زمان مقرر يعني افتتاح نمايشگاه كتاب به بهره‌برداري برسد و فاز اول ساخت آن تمام شود. درماه‌هاي گذشته قاليباف بارها به اين پروژه سر زده است و تلاش كرده در مقاطع مختلف خود براي افتتاح بخش‌هايي از اين پروژه در شهر آفتاب حاضر شود. او در جريان يكي از اين بازديدها گفته بود: «با افتتاح نمايشگاه بين‌المللي شهر آفتاب همزمان با نمايشگاه كتاب تهران، اجازه برقراري نمايشگاهي در داخل شهر داده نمي‌شود و شهرآفتاب به محل نمايشگاه‌هاي شهر تهران تبديل خواهد شد.»او گفت شهر آفتاب بايد از جهت اوقات فراغت و فرهنگي مورد توجه قرار گيرد و اين موضوع نيازمند همراهي خوب سازمان‌ها و شهرداران مناطق است؛ همچنين بايد توجه داشت كه اوج فعاليت‌هاي شهرآفتاب در فصل تابستان خواهد بود تا بتوانيم خدمات مناسبي را به شهروندان ارايه كنيم. دكتر قاليباف از پروژه شهر آفتاب در كنار حرم امام خميني(ره) به عنوان پاتوق تفريحي، فرهنگي و اقتصادي شهر تهران ياد كرده است و درباره نگراني اصلي نسبت به برگزاري نمايشگاه كتاب در اين محل كه از شهر دور است، گفته: «در كنار خط مترو، سرويس‌هاي اتوبوس، تاكسي و وسايل حمل و نقل عمومي براي جابجايي شهروندان برقرار خواهد بود و ساير خدمات مورد نياز شهروندان نيز تامين شده است.»البته با همه اين توضيحاتي كه شهردار تهران درباره پروژه شهر آفتاب و افتتاح نمايشگاه كتاب در آن داده است حالا بايد ديد در واقعيت و بعد از افتتاح نمايشگاه چه اتفاقي خواهد افتاد. آيا مردم از نمايشگاه كتاب امسال رضايت خواهند داشت يا اينكه گرفتاري جديدي به گرفتاري‌هاي ساكنان پايتخت اضافه خواهد شد. در سال‌هاي گذشته هميشه افتتاح نمايشگاه ترافيك سنگيني را در بزرگراه‌ها و مركز شهر ايجاد مي‌كرد و مسوولان شهري اعلام مي‌كردند براي مديريت اين ماجرا بايد نمايشگاه از شهر خارج شود اما حالا بايد ديد آيا رفتن نمايشگاه به نزديكي حرم امام و بهشت زهرا و اتوبان تهران- قم (پشت عوارضي تهران) ترافيك جديد در آن نقطه شهر ايجاد نخواهد كرد و خود به چالشي جديد در جنوب تهران بدل نخواهد شد؟ براي پاسخ به اين سوال‌ها و ديدن نتيجه اين جابجايي، بايد چند روز منتظر بود.
اعتماد
نظر شما