دولت‌ها و سلسله‌های حاکم بر قلمرو اسلام

صادق سجادی

ناشر: کتاب رایزن

تعداد صفحات: ۶۰۱ صفحه

قیمت: ۶۵ هزار تومان

نخستین حکومت اسلامی که به دست پیامبر اسلام در مدینه بنیاد شد، به رغم آنکه در اندک زمانی چندان قدرت یافت که بر قسمتی بزرگ از دنیای متمدن آن روز، از سواحل افریقای شمالی و اسپانیا تا حدود شبه قارة هند و ترکستان چین مستولی شد، اما نتوانست یکپارچگی سیاسی خود را به روزگاری دراز حفظ کند. ترویج و دفاع از قومیت عربی به مثابه عامل وحدت سیاسی، در برابر امواج پی در پی اقوامی که با فرهنگ‌ها و پیشینه‌های فکری گوناگون به اسلام گردن می‌نهادند، برای کسانی که خود را خلیفة پیامبر می‌خواندند و دین نو را وسیله‌ای برای سیطره‌جویی می‌خواستند چندان توفیقی به بار نیاورد. فرزندان کسانی که مسلمانان عرب آنها را موالی می‌خواندند، طی قرنهای اول و دوم به سرعت به طبقه‌ای بدل شدند که خصوصیت عمدة آن از دیدگاه اجرایی و دیوان‌سالاری، سیطره بر دستگاه اداری خلیفگان؛ و از دیدگاه سیاسی، ضدیت با خلافت عربی بود و به کوشش‌های استقلال‌طلبانه و تشکیل نخستین دولت‌های مستقل و نیمه‌مستقل در سراسر قلمرو خلافت انجامید. دولت‌هایی چون طاهریان و صفاریان و سامانیان در ایران، حمدانیان در بین‌النهرین، طولونیان و اخشیدیان در مصر و شام، ادریسیان و رستمیان در شمال افریقا، برآمده از نخستین جنبش‌های استقلال‌طلبانه در جهان اسلام بودند و راه چیرگی روزافزون اقوام و خاندانهای مسلمان غیر عرب و تأسیس دولت‌های نیرومند ایرانی و ترک و بربر را که بر خلفا هم سیطرة تمام داشتند و تنها سلطنت اسمی آنها را به رسمیت می‌شناختند، هموار کردند...