به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایسنا، دکتر سلطانخواه، رئیس کمیسیون نخبگان و آینده نگاری علم و نوآوریر ابتدای این جلسه با اشاره به سابقه فعالیت‌های این کمیسیون در رابطه با موضوع مهاجرت تحصیلی، گفت: نتایج بررسی‌ها و مطالعات صورت گرفته در جلسات این کمیسیون در قالب کتابی توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شده است که در این کتاب روند مهاجرت تحصیلی دانشجویان در جهان مورد توجه قرار گرفته است.

پس از سخنان دکتر سلطانخواه، ادامه جمع‌­بندی و خلاصه‌ای از روند مهاجرت تحصیلی دانشجویان در جهان طی گزارشی ارائه شد که در بخش اول این گزارش آمار مهاجرت دانشجویان در جهان به تفکیک 17 کشور بر اساس گزارش انستیتو آمار یونسکو (UIS) تا سال 2014 و همچنین نمادهای مربوط به شاخص‌­های کلیدی (تعریف شده توسط یونسکو) که شامل نرخ مهاجرت دانشجو به خارج از کشور، نرخ ناخالص ثبت نام خارج از کشور و نرخ مهاجرت دانشجو به داخل کشور هستند، مورد دسته بندی قرار گرفت.

در بخش دیگر این گزارش تحقیقاتی، مهاجرت تحصیلی دانشجویان به امریکا و بالعکس بر اساس گزارش انستیتو آموزش بین‌المللی (IIE) به طور خاص و در بخش سوم روند تغییرات تعداد دانشجویان مهاجر برخی کشورها به امریکا در 17 سال اخیر بر اساس گزارش انستیتو آموزش بین‌المللی (IIE) بررسی شد.

در این گزارش آمار مهاجرت چند کشور از اروپا، آسیای شرقی، امریکا، غرب آسیا و کشورهای اسلامی مورد بررسی قرار گرفت و این نکته مورد اشاره قرار گرفت که در چهار کشور اروپایی عموما مقصد مهاجران امریکا نیست، بلکه کشورهای داخل اروپاست.

بر اساس گزارش مذکور، تعداد کل دانشجویان مهاجر ایرانی در کشورهای دیگر حدود 500 هزار نفر با نرخ مهاجرت به خارج 1.1 درصد است و همچنین تعداد مهاجر مهمان در ایران بر اساس آمار وزارت علوم و بهداشت، 11 هزار و 288 نفر با نرخ مهاجرت به داخل 0.2 درصد است.

در ادامه این گزارش، تأکید شد بیشترین تعداد دانشجویان ایرانی تا سال 2014 در امریکا با تعداد 9 هزار و 696 نفر بوده و پس از آن کانادا با چهار هزار و 254 دانشجو و ایتالیا با سه هزار و 637 دانشجو رتبه دوم و سوم در پذیرش دانشجوی ایرانی را دارا هستند.

در بخش دیگری از این گزارش با بررسی فرآیند تبادل دانشجو در ایالات متحده امریکا، چین در سال 2016 -2015 با تعداد 547 هزار و 328 دانشجو مقام اول را در ارسال دانشجو به امریکا داشته و همچنین تعداد 918 هزار و 165 دانشجوی هندی در امریکا به تحصیل اشتغال داشته‌­اند که با این تعداد دانشجو، هند مقام دوم را به خود اختصاص داده است.

همچنین عربستان سعودی هم با تعداد 287 هزار و 61 دانشجو در امریکا مقام سوم را دارد که حضور این تعداد دانشجو 2/06 میلیارد دلار به اقتصاد امریکا کمک کرده است.

به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در ادامه نیز جایگاه جمهوری اسلامی ایران در تبادل دانشجو به امریکا مورد بررسی قرار گرفت و بر همین اساس در سال 2017 – 2016 تعداد 12 هزار و 643 دانشجوی ایرانی در امریکا به تحصیل مشغول بوده‌اند که این تعداد 431 میلیون دلار به اقتصاد امریکا کمک کرده‌­اند و در نتیجه ایران مقام یازدهم را در اعزام دانشجو به امریکا داشته است.

بنا بر آمار 11 هزار و 599 دانشجوی انگلیسی در امریکا به تحصیل اشتغال داشته‌اند که 421 میلیون دلار به اقتصاد امریکا کمک کرده‌اند و با این آمار انگلیس مقام دوازدهم را در ارسال دانشجو به امریکا داشته است؛ حال آنکه در مقابل 38 هزار و 189 دانشجوی امریکا در انگلیس به تحصیل اشتغال داشته‌اند و این در حالی است که 328 هزار و 547 دانشجوی چینی در امریکا مشغول به تحصیل بوده‌اند و 1143 میلیارد دلار به اقتصاد امریکا کمک کرده و در مقابل 12 هزار و 790 دانشجوی امریکایی در چین مشغول به تحصیل بوده‌اند.

همچنین در این گزارش در مورد تفکیک دانشجویان ایرانی در امریکا در مقاطع تحصیلی مختلف آمده است: فوق دیپلم و کارشناسی 7/7 درصد، کارشناسی ارشد و دکتری 8/75 درصد، مهارتی 8/14 درصد و سایر 8/1 درصد و بر همین اساس 8/75 درصد از مهاجرت‌های تحصیلی دانشجویان ایرانی به ایالات متحده امریکا از بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی بوده که ایران بیشترین، هند و ترکیه بعد از ایران، بیشترین میزان ارسال دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی را به خود اختصاص داده است.

در ادامه این جلسه اعضا به بیان نظرات و پبشنهادهای خود پرداختند که اهم آن شامل "تنظیم جدول مقایسه­‌ای بر اساس نرخ مهاجرت"، "شناسایی روند جذب دانشجو در کشورهای موفق"، "بررسی علل و عوامل مهاجرت نخبگان در کشورهای مهاجر فرست"، "احصاء برنامه­‌های مهاجرتی و بورس در کشورهای پیشرو"، "فرصت‌ها و تهدیدهای مهاجرت نخبگان به خارج و عدم بازگشت آن‌ها"، "نبود جذابیت‌های علمی و خدمات رفاهی در بهره‌­گیری از نخبگان درکشور"، توجه به مزیت­های اقتصادی پذیرش تحصیلی دانشجویان"، "احصاء آمار مهاجرت نخبگان ایرانی به تفکیک رشته تحصیلی"، "سیاستگذاری چرخش نخبگان در کشور" و "تقویت تمایل به بازگشت مهاجران به کشور" است.

در پایان این جلسه دکتر سلطانخواه نیز گفت: بر اساس تحلیل و رهیافت، جغرافیای مهاجرت ثابت نیست و در طول زمان با تغییراتی همراه است که این تغییرات به سیاست‌ها و برنامه‌های دولت‌های کشورهای مهاجرپذیر مربوط می‌شود.

وی افزود: همانطور که در گزارش آمده است، کاهش "درصد پذیرش دانشجوی مهاجر" در امریکا از 28 درصد کل دانشجویان مهاجر در سال 2001 به 25 درصد در سال 2016 نشان از تغییر جغرافیای مهاجرت دارد که این تغییرات به سیاست‌ها و برنامه‌های دولت‌های کشورهای مهاجرپذیر مربوط می‌شود و در سال 2016، چین بیش از 10 درصد از کل دانشجویان مهاجر جهان را در خود جا داده است.