فرهنگ امروز/ یاسمن اسمعیل‌زادگان

گاوین اوکانر، تازه‌ترین ساخته‌اش «راه بازگشت» را با  نمایی از انواع و اقسام ماشین‌آلات و سر و صدای حفاری در پروژه‌های ساخت و ساز، جایی که کاراکتر اصلی جک کانینگهام (بن افلک) در آنجا مشغول به کار است شروع می‌کند و مخاطب را با کاراکتری مواجه می‌کند که دچار نوعی کلافگی، کسالت و پژمردگی است و پشت ظاهر آرام، باطنی ویران دارد. کاراکتری که از صحنه آغازین درمی‌یابیم درگیر اعتیاد به الکل است و زندگی‌اش در دور باطلی به نام کار، نوشیدن و فرسودگی، خلاصه شده‌ است و دغدغه‌های دردناک، شادکامی او را درهم شکسته و میل به زیستن را در او کشته است. 
داستان «راه بازگشت» روایت جک کانینگهام کارگر ساختمانی در لس‌آنجلس و ستاره سابق بسکتبالی است که به دلیل مشکلات متعدد از جمله مرگ فرزندش و جدایی از همسرش به الکل روی آورده و از روزهای اوج فاصله گرفته است و در این پیچ و خم روزگار، پیشنهاد مربیگری تیم بسکتبال دبیرستانی که زمانی همانجا بازی می‌کرد، زندگی‌اش را از چرخه فراموشی و خاموشی بیرون می‌آورد و یک هدف مهم به آن می‌بخشد: برنده شدن بازیکنانش در مسابقات و رسیدن به جایگاه قهرمانی. 
«راه بازگشت» فیلمی شخصیت محور است و کارگردان، تمام توجهش را بر کاراکتر جک معطوف می‌کند، قهرمانی آشنا و از جنس خودمان که عاری از خطا نیست و در تضاد با جهان پیرامونش به سر می‌برد. «اوکانر» به زیبایی تمام  مخاطب را درگیر قهرمان خسته میان هستی و آنچه هست، می‌کند و همذات‌پنداری عمیقی را در او به وجود می‌آورد و از ویزور دوربین، هم شور و نشاط حاصل از تلاش را نشان‌مان می‌دهد و هم دلتنگی، کرختی و بی‌حوصلگی قهرمانش را. او جک را از خلوتش بیرون می‌آورد و به دبیرستان قدیمی‌اش می‌برد و شور و شوق را هم در او و هم در دانش‌آموزانش زنده و بعد دوباره او را در تنهایی‌هایش رها می‌کند و در مغاک غم‌هایش فرو می‌برد و به‌زعم لویناس، از دل این دوگانگی جوشش و خستگی، تنش تلاش را خلق می‌کند. «اوکانر» با تصاویری که از زمین بازی، مسابقات، بازیکنان  نشان می‌دهد، هیجان‌ واقعی رویدادهای ورزشی را به وجود می‌آورد و با قطع و وصل کردن موسیقی حس تعلیق در انتظار نتیجه‌ را به مخاطب انتقال می‌دهد و در میان هیاهوی مسابقات اما چنان ابعادی به کاراکتر جک می‌بخشد که لحظه‌ای نمی‌توان از فیلم و این قهرمان شکسته و تنها غافل شد. دیدن جک به عنوان مربی با بدنی ورزیده و عضلانی که سال‌هاست خم نشده است، هنگامی که برای بازی‌ها وارد زمین و غریزه رقابتی او شروع می‌شود، شور و شعف ویژه‌ای را به وجود می‌آورد و زمانی که حرف‌هایش توسط بازیکنان در زمین بازی اجرا می‌شود راحتی خیال مخاطب را رقم می‌زند.
فی‌الواقع «اوکانر» در صحنه‌های مسابقات، خصلتی فراتر از انسان معمولی بودن را در فیلم به وجود می‌آورد و نوعی بعد گونه به قهرمانان آن می‌دهد و برای لحظاتی بازیکنان و مربی‌شان را فراتر می‌بیند و نقص جسمانی را در طول این جریان از میان می‌برد و رستگاری قهرمان پرخطای فیلم و تیمش را رقم می‌زند.
«بن افلک» اما به خوبی کاراکتر فرسوده، متزلزل و در حال عبور از بحران‌ها را نشان می‌دهد.  بسکتبالیست سابقی که دیگر نمی‌درخشد و در روزهای سخت به سر می‌برد و اکنون در اواسط ۴۰ سالگی، یک کارگر ساختمانی است که تمام روز  بدبختی خود را می‌نوشد و خود را در الکل غرق می‌کند. 
«بن افلک» بی‌شک در دومین تجربه همکاری‌اش با «اوکانر»، یکی از بهترین نقش‌آفرینی‌هایش را در سال‌های اخیر ارایه می‌دهد. مردی که در اعماق میانسالی فرو رفته است، با چشم‌های پف‌کرده و غمگین، خنده‌های نه چندان از ته دل و با یک نوع خستگی ناتمام، این قهرمان دوست‌داشتنی را طوری خلق می‌کند که گویی با تمام وجود او را می‌شناسد و آن را زندگی کرده و حالا می‌تواند حقیقت سخت و انسانیت را در آن پیدا کند.
«راه بازگشت» در تمامی لحظات مخاطب را جذب می‌کند و او را خیره نگه می‌دارد. از هنگامی که فیلم آغاز می‌شود و جک یک جریان رستگاری وابسته به چرخش به درون را تجربه می‌کند، ما را در تمامی لحظات سهیم می‌سازد تا صحنه‌های به تصویر کشیدن روال غم‌انگیز قهرمان شکسته که با یک بطری شروع می‌شود، با نوشیدن مخفی در محیط کار ادامه می‌یابد و بعد به تمام لحظات زندگی‌اش ورود پیدا می‌کند و حالا باید تصمیم بگیرد که دست از خودکشی آهسته بردارد و یک بار برای همیشه الکل را کنار بگذارد یا مرگ تدریجی‌ و فراموشی زیستی‌اش را آرام آرام همچون ساختمان‌هایی که در محل زندگی‌اش سن پدرو، به اقیانوس سرازیر شدند، رقم بزند.
در نهایت می‌توان گفت «راه بازگشت» یک درام ورزشی حزن‌آلود است که گویی از دریچه‌ای تاریک و مه‌آلود به تصویر درآمده است. یک فیلم کاملا تماشایی مناسب با فضای دربند بودن این‌روزها که حتی اگر طرفدار درام‌های ورزشی نیستید، نباید دیدن آن را از دست بدهید.

روزنامه اعتماد