به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ حسین سلیمی در گردهمایی مجازی نقش علوم انسانی در پژوهش و فناوری که شامگاه امروز (چهارشنبه) با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و جمعی از اندیشمندان حوزه علوم انسانی به صورت وبینار برگزار شد، با اشاره به تولید دانش در حوزه علوم انسانی ایران اظهار داشت: علوم انسانی در ایران به تدریج هم به عرصه ای برای تغذیۀ روح جامعه و تأمین حیات فکری جامعه تبدیل شده و هم امری سودمند و کاربردی و تأمین کننده عطش بنیادین انسان به دانش است.

وی همچنین به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص جایگاه علوم انسانی اشاره کرد که فرموده‌اند: علوم انسانی روح دانش است. حقیقتاً همه دانش ها و همه تحرکات برتر در یک جامعه، مثل یک کالبد است که روح آن، علوم انسانی است. علوم انسانی جهت می دهد و مشخص می کند که ما کدام طرف میرویم و دانش ما دنبال چیست.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه علم صرفاً امری سودمند نیست بلکه غایتی در خود است به این معنی که مبین عطش بنیادی انسان به دانش است، افزود: کارل یاسپرس در کتاب ایده دانشگاه به این موضوع اشاره کرده است که اگر دانشگاه در خدمت علم و پژوهش است و اگر علم و پژوهش تنها زمانی موجودند که حیات فکری فراگیر باشد آن گاه این حیات فکری همان نیروی حیات بخش دانشگاه است.

وی با بیان اینکه علم سنجی در حوزۀ علوم انسانی با معیارها و شاخص‌های علوم پزشکی و مهندسی متفاوت است، افزود: علوم انسانی نه فقط نقش جهت‌دهنده فضای اندیشه اجتماعی دارند، بلکه می‌توانند در تعیین نقشۀ راه در فرایند تکامل عقلایی جامعه و تکامل علم و فناوری نقش اساسی ایفا کنند.

علوم انسانی، بیشترین سهم در تولید ایران را دارد

سلیمی با بیان اینکه بسیاری از علوم انسانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی وجود و هویت یافتند، گفت: علوم انسانی در تولید مقالات علمی و پژوهشی، بیشترین سهم در تولید علم کشور را دارد.

 رئیس دانشگاه علامه با بیان اینکه تلاش ۱۱۰ ساله در تاریخ دانشگاه در ایران برای پیروی علوم انسانی از علوم ابزاری، نتوانست موجب جلوگیری از معرفت‌آفرینی شود، گفت: آغاز آکادمی و دانشگاه مدرن در ایران با مدرسه علوم سیاسی بوده که به نوعی تکنسین دیپلماتیک تربیت می کرده و کتاب به عنوان بنیاد معرفت آفرینی و ارتقای فرهنگ و اندیشه، نخستین معیار تولید علم در علوم انسانی و اجتماعی است.

۸۰ درصد عناوین کتاب در ۲۵ سال اخیر در حوزه علوم انسانی بوده است

وی افزود: در بخش تولید کتاب حدود ۸۰ در صد از عناوین منتشر شده در ۲۵ سال اخیردر حوزۀ علوم انسانی است و رشد پدیدآورندگان کتاب از حدود ۲۷ هزار نفر در دهه شصت به ۶۰۰ هزار نفر در دهه نود افزایش یافته که با کسر نویسندگان کمک آموزشی، ۸۹ درصد آنها از علوم انسانی هستند. 

سلیمی با اشاره به نقش علوم انسانی در تولید کتاب به عنوان اثرگذارترین تولید تاثیرگذار در حیات اجتماعی گفت: در این خصوص می‌توان به مواردی از قبیل افزایش آگاهی عمومی، افزایش ۲۰ برابری موسسات نشر کتاب، افزایش ۳۰ برابری سرانه کتاب‌خوانی، افزایش ۳۴۰ برابری عنوان کتاب تولیدشده، تولید بیش از ۸۰ درصدکتب توسط دانش پژوهان علوم انسانی، افزایش ۲۴ برابری تولیدکنندگان کتاب و گسترش فرهنگ و هنر اشاره کرد.

نظریه پردازی کانون تولید علم و اندیشه های نو

وی با بیان اینکه دومین شاخصه تاثیرگذاری علوم انسانی، نظریه پردازی است، افزود: نظریه پردازی کانون تولید علم و اندیشه‌های نو به شمار میرود و در این راستا تاکنون بیش از هزار طرح نظریه به هیأت نظریه پردازی ارسال شده که بیش از ۴۰۰ طرح اجرا و ۴۶ نظریه و نوآوری نیز به ثبت نهایی رسیده است.همچنین تاکنون بیش از ۲۰۰۰ کرسی ترویجی در حوزه نظریه پردازی برگزارشده است.

 سلیمی افزود: در این خصوص می‌توان به برخی از نظریه های برجسته ثبت شده در حوزه علوم انسانی همچون نظریه زبان شناسی بومی، نظریه ای نوین برای فهم روابط بین کشورها، نظریه اسلامی روابط بین الملل، علم تجربی دینی و فلسفه اسلامی اشاره کرد.

رئیس دانشگاه علامه به تولید مقالات پژوهشی به عنوان سومین عامل تاثیر گذار در حیات اجتماعی اشاره کرد و گفت: علوم انسانی حتی در تولید مقالات علمی، پژوهشی، بیشترین سهم در تولید علم کشور را دارد و حجم تولید علم در حوزه علوم انسانی و اجتماعی نشان می‌دهد که از سال ۲۰۱۲ تا کنون سالانه به طور متوسط ۴۰۰ هزار مقاله دراین حوزه در سطح بین المللی تولید شده اند که حدود یک پنجم، یعنی ۲۰ درصد تولید علم جهان را شامل می شود.

سهم ایران در تولید علوم انسانی دنیا ۷ دهم درصد است

رئیس دانشگاه علامه طبلاطبایی با بیان اینکه سهم ایران در تولید علوم انسانی دنیا ۷ دهم درصد است، گفت: تولید مقالات علوم انسانی از جمهوری اسلامی در مجلات علوم انسانی و اجتماعی بین‌المللی دنیا در سال ۲۰۱۷، تعداد ۳۳۰۳ مقاله بوده که این رقم در سال ۲۰۱۲ حدود ۱۹۷۵ مقاله بوده و رشد ۲.۵ برابری را در عرض ۵ سال نشان می‌دهد و این نسبت از کل تولید علم در جهان آمار مناسبی است.

وی تاثیر گذاری اجتماعی را به عنوان چهارمین عامل برتری علوم انسانی یاد کرد و گفت: حضور گسترده دانش‌آموختگان علوم انسانی و اجتماعی در جامعه و ساختار تصمیم‌گیری‌ها به عنوان نیمی از دانش آموختگان دانشگاهی ایران، وجود خوشه های مشورتی و پیشنهادهای سیاستی از جانب دانشگاه‌های بزرگ کشور، ارائه پیشنهادهای خوشه های مشورتی در هیأت دولت و عالی‌ترین سطوح اجرایی کشور و بی‌سابقه بودن این پدیده در تاریخ آموزش عالی ایران گواهی این مدعاست.

تولید ۸۰ درصد تولیدات مطبوعاتی توسط دانش آموختگان علوم انسانی

سلیمی با بیان اینکه بیش از ۸۰ درصد تولیدات مطبوعاتی توسط دانش آموختگان علوم انسانی تولید می شود، افزود: ذکر پیشرفت های علوم انسانی و اجتماعی به معنای نادیده گرفتن نقاط ضعف آنها نیست و مواردی از قبیل انتزاعی بودن بسیار از دروس، فقدان تفکر بومی و کاربردی در بسیاری از رشته‌ها، کمبود تولید مقالات بین المللی، فقدان مسئولیت اجتماعی در طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی و پژوهشی، تقلیدی بودن و سطحی بودن برخی از منابع درسی و پژوهش‌های موجود، ضعف ارتباط با صنعت و جامعه وعدم حضور بین‌المللی مناسب را می توان از نقاط ضعف علوم انسانی کشور قلمداد کرد.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی در پایان سخنان خود با اشاره به شرایط امکان ارتقای بین‌المللی آموزش و پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی اظهار داشت: با ایجاد زمینه بیشتر برای توسعه مهارت‌های زبانی و ارتباطات بین فرهنگی اساتید بومی، تدوین فوق برنامه های مبتنی بر تعامل استادان، پژوهشگران و دانشجویان بومی و خارجی، اجرای برنامه‌های تدریس مشترک اساتید ایرانی و خارجی، سیاست‌گذاری جهت جذب اعضای هیئت علمی حائز قابلیت‌های زبانی، ارتباطی، و علمی بین المللی، وجود سیاست‌های پشتیبان مالی برای پژوهشگران برجسته بین‌المللی، توسعه دانش و مهارت های پژوهشی و ارتباطات بین فرهنگی دانشجویان و اساتید بومی، تشکیل شبکه ها و باشگاه های پژوهشی متشکل از پژوهشگران داخلی و خارجی، تصویب قوانین حامی و تامین زیرساختهای مالی و استقرار سیستم ارزیابی کیفی و برنامه های آموزشی، پژوهشی و درسی مبتنی بر ارتقای مهارت روش پژوهش و زبان، برنامه ریزی درسی بین فرهنگی به عنوان سیاست اصلی در بازنگری سرفصل های برنامه وبالاخره سرفصل های برنامه های درسی دپارتمان‌های آموزشی می‌توان به ارتقای بین المللی آموزش و پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی امیدوار بود.