به گزارش فرهنگ امروز به نقل از هنرآنلاین؛در این گزارش قرار است فقط یک سوال پرسیده شود. جواب آن را ما نمی‌دانیم و سوال ما این است: بعد از اینکه برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۵، ۶ نامزد نهایی جایزه گلد اسمیت و ۶ نامزد نهایی جایزه من بوکر و برنده نهایی آن اعلام شد، برای خیلی‌ها این سوال پیش آمد که این نویسنده‌ها را ما می‌شناسیم؟ سوتلنا الکسیویچ دیگر کیست؟ مارلون جیمز دیگر کیست؟ تام مک کارتی دیگر کیست؟

واقعیت این است: در ایران هیچ کس نوبلیست ۲۰۱۵ را نمی‌شناسد... در ایران هیچ کس ۶ نامزد نهایی جایزه معتبر گلد اسمیت را نمی‌شناسد... و البته هیچ کس برنده بوکر ۲۰۱۵ و چهار نامزد دیگر از ۵ نامزد نهایی این جایزه را نمی‌شناسد... چرا؟

نوبل ۲۰۱۵ و یک آدمی به نام سوتلنا الکسیویچ

زمانی که سوتلنا الکسیویچ روزنامه نگار و نویسنده بلاروس به عنوان برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۵ معرفی شد، اهالی ادبیات در ایران دچار وضعیتی شدند که در اصطلاح کوچه "هنگ" گفته می‌شود... یعنی کاملا مبهوت شدند... از این نویسنده نوبلیست حتی یک اثر ترجمه نشده است... ممکن است بگویید این نویسنده چندان وجهه ادبی ندارد و به لحاظ کمی نیز صاحب آثار زیادی نیست... درست است؛ اما این سوال پیش می‌آید که چرا نویسنده‌ای که پیش از نوبل نیز صاحب چند جایزه جهانی بوده در ایران ناشناس است... دست کم این انتظار می‌رود که سه اثر این نویسنده که به زبان انگلیسی برگردانده شده در ایران شناخته شده باشد... کتاب‌های "صداهایی از چرنوبیل"، "چهره غیر زنانه جنگ" و "zinky boys" که درباره جنگ شوروی سابق در افغانستان است. به هر ترتیب این روزنامه نگار نویسنده در ایران مطلقا ناشناس است، هر چند بعید نیست بعد از قضیه نوبل، در ایران آثاری از او ترجمه شود.

نکته دیگر این است که نام الکسیویچ سال گذشته نیز جزو نامزدهایی احتمالی نوبل ۲۰۱۴ بود و در گمانه زنی روزنامه نگاران دیده می‌شد. مترجمان حرفه‌ای و البته ناشران حرفه‌ای باید سال گذشته به فکر ترجمه اثری از این نویسنده می‌افتادند.

بوکر ۲۰۱۵ و یک آدمی به نام مارلون جیمز

چهارشنبه هفته پیش برنده جایزه معتبر بوکر اعلام شد: مارلون جیمز. اما او هم در ایران کاملا ناشناس است. این نویسنده که پیش از ایندو رمان دیگر هم منتشر کرده بود برای کتاب "تاریخ کوتاه هفت قتل" (A Brief History of Seven Killings) این جایزه را دریافت کرد. داستان کتاب ۶۸۰ صفحه‌ای او در سه دهه روی می‌دهد و جیمز در آن از داستان واقعی تلاش برای به قتل رساندن باب مارلی خواننده، ترانه‌سرا، موزیسین و گیتاریست جاماییکایی و ستاره رگی، برای کندوکاو در دنیای پرتلاطم باندهای تبهکار و سیاست در جاماییکا استفاده می‌کند. کتاب "تاریخ کوتاه هفت قتل" بیش از ۷۵ شخصیت دارد و در قالب یک بیوگرافی خیالی توسط اشباح، شاهدان، قاتلان، اعضای پارلمان، قاچاقچی‌های مواد مخدر، افراد سابقه‌دار، ملکه‌های زیبایی، مأموران اف‌بی‌آی و سی‌آی‌ای، روزنامه‌نگاران و خبرنگاران روایت می‌شود.

مایکل وود رئیس داوران من بوکر از "تاریخ کوتاه هفت قتل" به عنوان "هیجان‌انگیزترین" کتاب فهرست کوتاه نامزدهای من بوکر یاد کرد و آن را "پر از شگفتی"، "پر از خشونت" و "پر از ناسزا" نامید.وود گفت داوران در کمتر از دو ساعت به اتفاق آرا "تاریخ کوتاه هفت قتل" را به عنوان برنده انتخاب کردند.وود "صداهای بسیار" کتاب جیمز را تحسین کرد و گفت: یکی از لذت‌های خواندن کتاب این است که شما ورق می‌زنید، اما مطمئن نیستید راوی بعدی چه کسی است.

این در حالی است که در ایران از ۵ نامزد نهایی دیگر این جایزه تنها آن تایلر را می‌شناسند. آن هم شاید به این دلیل است که همسر نویسنده فقید معاصر تقی مدرسی بود.

تام مکارتی و سانجیو ساهوتا نویسنده‌های بریتانیایی، چیگوزی اوبیوما نویسنده نیجریه‌ای و آن تایلر و هانایا یاناگیهارا نویسنده‌های آمریکایی، دیگر نامزدهای این دوره من بوکر بودند.

فهرست عناوین نامزدهایی نهایی من بوکر و آثارشان چنین است:

Marlon James (Jamaica), A Brief History of Seven Killings
Tom McCarthy (UK), Satin Island
Chigozie Obioma (Nigeria), The Fishermen
Sunjeev Sahota (UK), The Year of the Runaways
Anne Tyler (US), A Spool of Blue Thread
Hanya Yanagihara (US), A Little Life

سال گذشته هم ریچارد فلاناگان رمان‌نویس استرالیایی برای کتاب "جاده باریک در عمق شمال" برنده جایزه من بوکر شد که البته این نویسنده هم در ایران ناشناس است.

جایزه گلداسمیت و ۶ آدمی که نمی‌شناسیم

جایزه دیگری که در این ماه خبری شد، جایزه گلد اسمیت بود. جایزه گلد اسمیت یکی از جوایز مهم بریتانیایی است که از سال ۲۰۱۳ بنیان گذاری شد. در این جایزه آثاری که در اصطلاح با عنوان آثار تجربه گرا از آن‌ها یاد می‌شود، مورد توجه قرار می‌گیرند.

اسامی اصلی ۶ کتابی که به فهرست نهایی گلداسمیت راه یافت چنین است:

(Acts of the Assassins by Richard Beard (Harvill Secker
(Beatlebone by Kevin Barry (Canongate
(The Field of the Cloth of Gold by Magnus Mills (Bloomsbury
(Grief Is the Thing with Feathers by Max Porter (Faber
(Lurid & Cute by Adam Thirlwell (Cape
(Satin Island by Tom McCarthy (Cape

همان طور که مشاهده کردید تمام نویسندگان و آثار این ۶ کاندید گلداسمیت نیز در ایران ناشناخته‌اند.

با این توضیح به نظر می‌آید بتوان یک سوال اساسی پرسید: در ایران هیچ کس نوبلیست ۲۰۱۵ را نمی‌شناسد... در ایران هیچ کس ۶ نامزد نهایی جایزه معتبر گلد اسمیت را نمی‌شناسد... و البته هیچ کس برنده بوکر ۲۰۱۵ و چهار نامزد دیگر از ۵ نامزد نهایی این جایزه را نمی‌شناسد... چرا؟ چرا هر کی جایزه می‌گیره، ما نمی‌شناسیم؟ آیا مترجمان ما کم کارند؟