به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ مريم اميني، همسر شهيد آويني مي‌گويد تاكنون كتاب‌هاي زيادي با موضوع زندگينامه ايشان منتشر شده است اما هيچ‌كدام از زندگينامه‌هاي منتشر شده درباره شهيد آويني مورد تاييد خانواده وي نيست. سيد مرتضي آويني ٢٠ مهر ١٣٢٦ در
شهر ري به دنيا آمد. وي خدمت سربازي خود را نيز در نيروي هوايي به پايان رساند و در سال ١٣٤٤ وارد دانشكده هنرهاي زيبا شد. آويني در معماري و ادبيات به دنبال معناي واقعي هنر بود و ضمن آنكه دانشجوي هنر بود به فلسفه و ادبيات نيز علاقه فراواني داشت. پس از انقلاب اسلامي، مرتضي آويني به آرمان‌هاي امام (ره) و انقلاب به‌شدت گره خورد و راه حقيقي را يافت. وي در سال ١٣٥٨ وارد جهاد سازندگي شد و پس از مدت كوتاهي به فيلمسازي روي آورد. از سال ١٣٦٧ تا ١٣٦٤ به همراه گروهي مجموعه مستند «روايت فتح» را آغاز كرد. ساخت مستند «روايت فتح» از عمليات خيبر شروع شد و تا عمليات مرصاد ادامه داشت. اهالي كتاب او را با كتاب‌هاي «آيينه جادو»، «توسعه و مباني تمدن غرب»، «گنجينه آسماني»، «يك تجربه ماندگار»، «فردايي ديگر»، «حلزون‌هاي خانه به دوش»، «رستاخيز جان»، «آغازي بر يك پايان»، «فتح خون»، «امام و حيات باطني انسان»، «با من سخن بگو دوكوهه»، «مركز آسمان»، «نسيم حيات»، «سفر به سرزمين نور» و «انفطار صورت (در باب مباني نظري هنر)» ميشناسند. مرتضي آويني روز جمعه، بيستم فروردين ١٣٧٢ هنگامي كه به همراه گروهي براي توليد مجموعه‌اي جديد از «روايت فتح» به فكه، منطقه عملياتي و الفجر مقدماتي رفته بود، بر اثر انفجار مين به شهادت رسيد. گفت‌وگويي با مريم اميني، همسر شهيد مرتضي آويني را در ادامه مي‌خوانيد:
سركار خانم اميني، بهتر است نخست سراغ شناخت‌نامه‌هايي كه درباره شهيد آويني منتشر شده است، برويم. از كتاب‌هاي منتشر شده درباره زندگي ايشان، كدام كتاب مورد تاييد شماست؟
تاكنون كتاب‌هايي با موضوع زندگينامه ايشان منتشر شده است اما هيچ‌كدام از زندگينامه‌هاي منتشر شده مورد تاييد خانواده وي نيست.
با توجه به اين مساله، خودتان تصميم نداريد زندگينامه‌اي درباره ايشان منتشر كنيد؟
حتما! اما متاسفانه هنوز نويسندهاي مناسب كه بتواند نگارش زندگينامه ايشان را بر عهده بگيرد، پيدا نكرده‌ايم. خلأ زندگينامه شهيد آويني را به خوبي احساس مي‌كنيم.
همه مي‌دانيم كه سير تحولي زندگي ايشان براي جوانان (به ويژه هنرمندان جوان) جذاب است اما تاكنون كتابي در قالب رمان درباره ايشان نخوانده‌ايم.
قطعا جاي خالي آن وجود دارد. همان طور كه گفتم، نويسندهاي بايد بيابيم كه بتواند به خوبي اين سير تحولي را بازگو كند. اميدواريم اين مساله هرچه زودتر اتفاق بيفتد و نويسندهاي براي نوشتن زندگينامه شهيد آويني بيابيم. چون خود ما هم معتقديم جاي اين نوشته و نيز داستان زندگي ايشان به‌شدت خالي است.
مساله ديگري كه بر اشتياق جامعه براي شناخت هرچه بيشتر ايشان مي‌افزايد، اين است كه هيچ وصيتنامه‌اي تاكنون از شهيد آويني منتشر نشده است. آيا ايشان وصيتنامه نداشتند؟ كدام دست‌نوشته ايشان را به مثابه وصيت ايشان مي‌توان
درنظر گرفت؟
شهيد آويني وصيتنامه به معناي مرسوم نداشتند. به نظر من با سير و سلوك خود وصيتنامه‌شان را نوشتند. كل نوشته‌هاي‌شان هم، اگر به ترتيب زماني خوانده شوند، به مثابه وصيتنامه است. البته مطالعه بيش از هزار صفحه نوشته عشق و اشتياق مي‌خواهد و تلاش مداوم.
اگر مايل باشيد، كمي به نشر آثار ايشان بپردازيم. نسل من «مرتضي آويني» را همراه با متن و صدا و تصوير، توامان مي‌شناخت. از اين رو، بسياري از جوانان او را با مستند «روايت فتح» ميشناسند و حتي تاريخ شهادت ايشان را به درستي به ياد دارند. چقدر كتاب‌هاي منتشر شده درباره ايشان اكنون خلأ نبود آويني را براي نسل امروز
پر مي‌كنند؟
به درستي مي‌گوييد كه مستندهاي روايت فتح با فرهنگ عمومي درآميخت و تبديل شد به بخشي از خاطره جمعي مردم و نسل شما. اما در مورد سوال‌تان، اولا ميزان و دامنه تاثيرگذاري فيلم و كتاب بسيار تفاوت دارد و درباره اين مستند خاص، قطعا هيچ كتابي نمي‌تواند جايگزين آن شود. نشر واحه با اين نگاه، يعني جذب نسل جوان به افكار شهيد آويني، تعدادي از مقالات ايشان را برگزيده و به شكل تك‌نگاري در نمايشگاه كتاب امسال ارايه مي‌كند. ضمن اينكه با استفاده از تصويرسازي سعي كرده‌ايم قالب جذاب‌تري براي جلب مخاطب فراهم كنيم.
گويا براي نوروز امسال نشر «واحه» كتاب‌هايي را هم در اختيار راهيان نور قرار داده بود. هدف شما چه بود؟ بازخوردي هم از اين اقدام داشتيد؟
اين اقدام مربوط به سال ٩٢ و ٩٣ بود. در سال ٩٤ هم فهرست كتاب‌هاي‌مان را به راهيان نور ارايه كرديم ولي تقاضايي از طرف آنها نداشتيم. به نظرم اين پرسش‌ها تا حدي براساس شايعات و سوء‌تفاهم‌ها شكل گرفته است. هدف ما كه مشخص است؛ ما ناشريم و اين مسووليت را با اين قصد پذيرفته‌ايم كه تفكر شهيد آويني را منتشر كنيم. در ضمن ناشر خصوصي هم هستيم و از جايي كمك مالي نمي‌گيريم. طبيعي است كه هر ارگان و نهاد و موسسه‌اي كه درخواست كتاب كند
در اختيارش قرار مي‌دهيم و طي اين چند سال هميشه همين روال را داشته‌ايم؛ هيچ مورد ناقضي هم وجود ندارد.
در گفت‌وگوهاي قبلي با ايبنا اشاره‌اي داشتيد به اينكه كار ترجمه آثار شهيد آويني را دنبال مي‌كنيد. كار ترجمه آثار ايشان از سوي انتشارات واحه در چه مرحله‌اي است؟
از آن زمان تاكنون چند مورد آزمون و خطا در ترجمه آثار شهيد آويني داشته‌ايم كه متاسفانه هيچ كدام موفقيت‌آميز نبوده‌اند. با چند بنياد از جمله «بنياد امام موسي صدر» كه در انتشارات خود موارد مشابهي را تجربه مي‌كنند در ارتباطيم. اميدوارم تجربه‌هاي‌شان موفقيت‌آميز باشد و بتوانيم از آنها بهره‌مند شويم.
بيستم فروردين سال پيش (١٣٩٤) بود كه مدير انتشارات روايت فتح خبر از چاپ دست‌نوشته‌هاي چاپ نشده شهيد آويني داده بود كه در نمايشگاه كتاب هم منتشر شدند. نظرتان درباره اين اقدام چيست؟
به نظرم صورت‌بندي سوال شما اشكال دارد. موضوع اصلي اين نيست كه اين نوشته‌ها قبلا چاپ شده بودند يا نه. اصل مطلب اين است كه مطابق قانون وزارت ارشاد، حقوق مادي و معنوي آثار مكتوب هر نويسندهاي بعد از حياتش متعلق به خانواده است. طبيعتا انتشار كتاب‌هاي شهيد آويني نيز توسط هر شخصيت حقيقي و حقوقي ديگري غيرقانوني است و اين حكم شامل تمامي آثار، اعم از نوشته‌هاي چاپ شده يا چاپ نشده مي‌شود. ضمن آنكه همه آن نوشته‌ها در مجموعه آثار ايشان وجود داشت و بارها منتشر شده بود و هنوز هم مي‌شود. اين صرفا يك خبر غلط تبليغاتي بود. خود من كتاب‌ها را در نمايشگاه خريدم. تك‌جمله‌هايي از ميان نوشته‌ها استخراج شده بود و به سليقه مدير پروژه دسته‌بندي و در قالب كتاب ارايه شده بود!
گمان مي‌كنيد هنوز دست‌نوشته‌هاي قابل انتشار چاپ نشده‌اي از ايشان باقي باشد؟ اگر هست، روند صحيحي كه بايد براي انتشار طي كنند، چيست؟
بله. دست‌نوشته‌هايي هنوز هست و ما در انتشارات به جمع‌آوري هر نوشته‌اي كه از وجودش مطلع مي‌شويم اقدام كرده‌ايم. مشغول پياده‌سازي نوارهاي صوتي گفت‌وگوهاي ايشان هم هستيم. طبيعتا بايد همه اين موارد جمع‌آوري، دسته‌بندي و در قالب‌هاي مناسب ارايه شوند. در تك‌نگاري‌هايي كه ان‌شاءالله امسال (١٣٩٥) در نمايشگاه بين‌المللي كتاب ارايه مي‌كنيم يكي، دو مطلب چاپ نشده از ايشان موجود است.
«واحه» كدام يك از آثار شهيد آويني را چاپ مجدد مي‌كند؟
«واحه» ناشر اختصاصي مكتوبات شهيد آويني است. از سال ٨٩ كه اين انتشارات توسط خانواده تاسيس شده، كل نوشته‌هاي ايشان را بارها تجديد چاپ كرده است.
خود شهيد آويني به چه آثاري علاقه‌مند بودند؟
بعد از پايان جنگ تحميلي كه وقت بيشتري براي مطالعه پيدا كردند، كتاب‌هاي دكتر «داوري اردكاني» را با علاقه مي‌خواندند. آثار «داريوش شايگان» و «سيد حسين نصر» را هم مطالعه مي‌كردند. هنگام شهادت كتاب «آسيا در برابر غرب» دكتر شايگان در كيف سفري‌شان بود.
نظر شما