دو دیدگاه درباره جهانی شدن اسلام

دهشیری افزود: در این زمینه دو دیدگاه وجود دارد: دیدگاه اول جهانی شدن را پروژه ای می دانند که از سوی غرب برای استیلا بر سایر تمدن ها طراحی شده است و معتقدند جهانی شدن با اسلام درتضاد است زیرا جهانی شدن تداوم مدرنیزم است و مدرنیزم بر بنیادهایی همچون سکولاریزم، مادی گرایی، آزادی لجام گسیخته، اثبات گرایی و فردگرایی استوار است.

وی ادامه داد: دیدگاه دوم معتقد است  جهانی شدن اسلام نه تنها در برابر اسلام قرار ندارد بلکه فضایی را برای تبیین و تبلیغ ارزش ها و آموزه های اسلام فراهم می کند و امکانی را برای مسلمانان بوجود آورده است که در دهکده جهانی بتوانند از امواج ارتباطات و اطلاعات برای بیان دیدگاه های شان بهره برداری کنند و نگاه این کتاب بیشتر از این زاویه است که مسلمانان با جامعه جهانی درارتباط باشند و مواضع خودشان را از طریق رسانه های مجازی و شبکه های اجتماعی بیان کنند.

دانشیار علوم سیاسی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه  گفت:در این میان محتوایی که در سطح بین المللی عرضه می شود در خور توجه است. این محتوا می تواند بیان گر اسلام رادیکال و خشونت آمیز باشد همان طور که داعش در حال حاضر از فضای مجازی برای ترساندن مخالفان خود و معرفی اسلام متحجر و خشونت گرا و عضوگیری از طریق شبکه های مجازی و تلاش برای تبیین دیدگاه های ضد شیعی و مدرنیته استفاده می کند.

دهشیری بیان کرد: در مقابل دیدگاه رادیکال، دیگاه اسلام عقلانی و معتدل که معتقد به پیوند با دموکراسی را مطرح می کند و در این زمینه تشیع این امکان را  دارد که از فضای جهانی شدن برای تبییع اسلام عقلانی حداکثر استفاده کند بنابراین به نظر می رسد آنچه که بیشتر حائز اهمیت است محتوایی است که جهان اسلام از هویت خود در عصرجهانی شدن استفاده کند.

کتاب «اسلام و جهانی شدن» متشکل از چند مقاله علمی

وی با بیان اینکه کتاب «اسلام و جهانی شدن» متشکل از چند مقاله علمی است، گفت: مقاله اول «شمول گرایی و انحصار گرایی، مبانی تاریخی هویت جمعی و ملی و جهانی مسلمانان»، بیان گر این است که اسلام رویکرد شمول گرا در بستر تاریخ دارد و به محدوده خاص منحصر نمی شود و در عین حال به معنای نفی تنوع فرهنگی نیست. به این معنا که داشتن آرمان های مشترک در عین احترام به فرهنگ ها و قومیت ها و اقوام متعدد است.  مقاله دوم «نظریه جهانی شدن و کنش اسلامی» که به بحث بنیادگرایی درچارچوب جهانی شدن پرداخته است و اینکه اگر کنش اسلامی جنبه بنیادگرا داشته باشد می تواند منجر به اسلام هراسی شود.

دهشیری درادامه گفت: مقاله سوم «جهانی شدن و ارزش های بینافرهنگی» به بررسی بعد اخلاقی جهانی شدن می پردازد و نسبت کرامت انسانی با آزادی و رابطه اسلام با نفس خشونت و رابطه اسلام با دموکراسی را مورد بررسی قرار داده است. مقاله چهارم «هلال اسلامی» است. با توجه به اینکه در برخی از منابع غربی به تبیین فرهنگ اسلامی در گستره هلال اسلامی بپردازند، وضعیت فرآیند جهانی شدن را در کشورهای اسلامی مورد بررسی قرار می دهد.

این استاد دانشگاه افزود: مقاله پنجم «مطالعه فرهنگ و سیاست اسلامی» است که مرور کلی و ارزیابی رابطه اسلام با عقلانیت و اقتدارگرایی، انقلابی گری و سیاست اسلامی می پردازد. ششمین مقاله با عنوان «اسلام، تحول سیاسی و جهانی شدن» در مورد رابطه مدرنیزاسیون سیاسی و حقوق مدنی در اسلام بحث می کند. مقاله هفتم «ویژگی های دموکراسی اسلامی» به تبیین رابطه اسلام و دموکراسی می پردازد و آنچه که جنبش های اسلام گرا موسوم به جنبش بیداری اسلامی در خاورمیانه را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.

وی اضافه کرد: مقاله هشتم با عنوان «نقش حقوق اسلامی در نظم نوین جهانی» به بررسی اجمالی قابلیت حقوق  اسلامی در حل و فصل تنشهای بین المللی می پردازد و اینکه چکونه می تواند نظم صلح آمیز را در جهان رقم بزند. مقاله نهم «همکاری میان مسلمانان و مسیحیان در قرن ۲۱» را مورد توجه قرار می دهد که به بحث لزوم گفتگوهای بینا دینی در عصر جهانی شدن توجه دارد تا مسلمانان و مسیحیان با یکدیگر همکاری کنند. با توجه به اینکه دیدگاه های مشترکی در زمینه فقرزدایی، رعایت استاندارداهای زیست محیطی و اخلاق مداری در عرصه علم و فناوری دارند.

دانشیار علوم سیاسی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه  ادامه داد: مقاله دهم با عنوان «بهشت جهانی شدن و جهان اسلام» به بررسی مشکلات فراروی کشورهای اسلامی در فرآیند جهانی شدن می پردازد. با توجه به اینکه حرکت جهانی به سوی یکپارپچگی اقتصادی است، کشورهای جهان اسلام چگونه می توانند از بن بست هایی که بواسطه جهانی شدن برای آنها بوجود آمده رهایی پیدا کنند؟

وی اظهار کرد: مقاله یازدهم به «درآمدی بر پسا اسلامگرایی» می پردازد و ضمن ارائه تعریفی از اسلام سیاسی که با رویکرد صلح آمیز توام شده، به واکاوی آن در جنبش های جدید اجتماعی که از آن به جنبش های پسا اسلام گرا تعبیر می شود، پرداخته است.

دهشیری اضافه کرد: این کتاب تلاش داشته است تا از زوایای مختلف تعامل بین اسلام به عنوان جهان بینی شامل و فراگیر با جهانی شدن به عنوان فضایی که می تواند برای عرضه و تبیین آموزه های اسلام مورد بهره برداری قرار بگیرد را واکاوی کند.

وی در معرفی کتاب گفت: کتاب شامل یازده مقاله خارجی است که من آن را ترجمه کردم و دیدگاه نویسندگانی است که معتقد به تعامل بین اسلام و جهانی شدن هستند. مطالب  کتاب گزیده ای از مقاله های کتاب چهار جلدی «اسلام و جهانی شدن» و کتاب «پسا اسلام گرایی» که در خارج از کشور منتشر شده است و سعی شد تا نظریات آمریکایی و اروپایی مطرح شد.

دهشیری اضافه کرد: مقاله های این کتاب توسط بنده و جمعی دیگر از مترجمان ترجمه شده است. کتاب ۳۴۰ صفحه است و توسط انتشارت علمی و فرهنگی منتشر شده است.

وی در پایان سخنانش گفت: کتاب «اسلام و جهانی شدن» برای دانشجویان الهیات و روابط بین الملل و علوم سیاسی و جامعه شنلسی سیاسی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. ضمن اینکه نظریات دقیقی از سوی اندیشمندان غربی ارائه شده است که برای دانش پژوهان ایرانی می تواند جذابیت داشته باشد.