به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ سی و ششمین نشست علمی گروه فلسفه با همکاری گروه کلام و فلسفه علوم انسانی مجمع عالی حکمت اسلامی مشهد با عنوان «تاریخ و چشم انداز گفت و گوی بین ادیان میان اسلام و مسیحیت» با ارائه نظر پروفسور ادوارد ژوزف اَلَم، استاد دانشگاه نوتردام لبنان در سالن جلسات مجمع عالی حکمت اسلامی مشهد برگزار شد.

ادوارد الم، سخنان خود را در دو بخش پیشنیه تاریخی روابط میان اسلام و مسیحیت و نکات مفهومی و سمانتیک در این حوزه بیان داشت.

وی پیشنیه روابط میان مسلمانان و مسیحیان را در یازده نمونه بیان داشت و گفت: اولین رساله مهم در خصوص رابطه اسلام و مسیحیت در لبنان توسط اسقف مسیحی به نام تئوردر کوار نوشته می شود. بعد از او شخصی بنام ابوقره مران رساله ای با عنوان «وجود الخالق و دین القویم» می نگارد و کوشش دارد که مسلمانان را اقناع کند که دین حقیقی متعلق به مسیحیان است.

این استاد دانشگاه افزود: بعد از او یوحنای دمشقی همین رویه را پیش می گیرد و سعی می کند به مسلمانان نشان دهد که فهم آنان از مسیحیت ناصواب است. این تلاش تبشیری در اواخر جنگهای صلیبی توسط شخصی بنام فرانسیس ادامه می یابد. او هرچند نتوانست مسلمانی را مسیحی کند، اما شخصیت مؤثری در بین مسلمانان به شمار می رود. پس از این دوران،  دوره هم زیستی میان مسلمانان و مسیحیان برقرار می شود که در آن گرایش برای تبشیر و تبلیغ رنگ باخته و سده های متمادی این دو فرقه با یکدیگر روابط تجاری و زیست مسالمت آمیز دارند، اما این روند ادامه نمی یابد و باز گرایش های تبلیغی از سوی مسیحیان آغاز می شود.

ژوزف الم در ادامه سخنانش تأکید کرد: نکته حائز اهمیت این است که از منظر تاریخی، تلاشهای تبشیری صرفاً تبلیغی نیست بلکه گره خورده با سیاستهای امپریالیستی است. شاهد تاریخی اینکه در جنگهای صلیبی وقتی قسطنطنیه تصرف می شود مسیحیان با یکدیگر به جنگ می پردازند و این نشان می دهد که تلاش های تبشیری تحت تاثیر سلطه طلبی و ثروت بوده است و یا مسیحیانی که به استانبول حمله می کنند بسیاری از پاپها و اسقفهای مسیحی را می کشند. مسئله رابط دین و دولت و دین و خشونت اینجا خود را نشان می دهد که دین مستلزم خشونت نبوده بلکه این دولت ها بوده اند که برای رسیدن به اهداف سیاسی خود از دین استفاده ابزاری می نمودند.

این محقق و نویسنده در ادامه سخنانش گفت: روابط تاریخی میان اسلام و مسیحیت چندین قرن بعد در سال ۱۹۶۰  یعنی پس از برگزاری شورای دوم واتیکان وارد فاز جدیدی می شود و این اولین بار در تاریخ کلیسا است که یک کاتولیک می پذیرد که سایر ادیان حقایقی در خود دارند. یکی از پیشرفت های مهم در روابط اسلام و مسیحیت توسط شخصی به نام لوئی ماسینیون صورت می گیرد او که به واسطه مسیحیت به اسلام گریش پیدا می کند برای اسلام احترام خاصی قائل بوده است و همو دیدارهای مهمی میان مسلمانان و مسیحیان برقرار می سازد که بسیار حائز اهمیت بوده و در عین حال جنجال برانگیز است. در مقطعی او دچار بحرانی می شود که آیا این ارتباط برقرار کردن میان اسلام و مسیحیت بر اساس خواست پروردگار است یا نه؟ سپس نزد پاپ می رود و پاپ کار او را تایید می کند.

وی افزود: یکی از مسائل شورای دوم که حدود چنج سال در مورد آن بحث می شود، چگونه نامیدن ادیان دیگر است. اینکه آیا ادیان دیگر باید ابراهیمی نامیده شوند یا نه؟ در نتیجه موضع رسمی کلیسا کاتولیک این می شود که اسلام و مسیحیت را ادیان ابراهیمی بنامند.

وی اظهارداشت: روحیه جدیدی میان مسیحیان شکل می گیرد که در راستای فعالیت های تبلیغی و ترویجی به میان مستضعفان و مستمندان می روند و فارق از دین آنها به ایشان کمک می کنند. نکته تاریخی آخر اینکه کلیسا رسما از یهودیان به عنوان برادران ایمانی کهن و از مسلمانان به عنوان برادران ایمانی جوان یاد می کنند.

پرفسور الم نکات مفهومی خود را نیز در پنج مورد به ترتیب زیر برشمرد:

۱- مسلمانان و مسیحیان که همه زیر چتر ادیان ابراهیمی هستند برادری و اخوت خود را بازپس گیری کنند و از اختلاف و شکاف که خواست خداناباوران است جلوگیری کنند.

۲- وسوسه ای در دوران جدید از درون و بیرون جهان اسلام و مسیحیت وجود دارد که سخن از دین و خشونت را مطرح می کند. در اینجا باید میان قدرت دین و قدرت دولت تفکیک قائل شد. دین عامل خشونت نیست بلکه بزرگترین خشونت های در قرن بیستم برآمده از تفکرات الحادی و ضد دینی است.

۳- نکته حائز اهمیت دیگر در روابط اسلام و مسیحیت انسان شناسی فلسفی و مسئله شان و آزادی و حقوق بشر است. در دنیای جدید سخن از معنای انسانیت است و حمله هایی از ناحیه علوم عصب شناسی، هوش مصنوعیو.. وارد می شود که باید اسلام و مسیحیت در کنار هم به آنها پاسخ داده و به جد به انسان شناسی فلسفی بپردازند.

۴- تعامل اسلام و مسیحیت در زمینه های مختلف می تواند به تهدیدات جدید پاسخ دهد.

۵- اسلام و مسیحیت در حوزه اقتصاد و سیاست با همکاری یکدیگر باید با کاپیتالیسم و امپریالیسم مبارزه کنند.

در پایان ارائه نظرات دکتر الم، گفت وگوی علمی میان اساتید حاضر در نشست با وی ادامه یافت .