-
۱۳۹۲-۰۸-۰۴ ۰۹:۳۷
مایکل راث؛
کانت، فلسفه و روشنگری
کانت انتظار ندارد که هنگامی که ما جرأت به دانستن داریم و به عنوان یک اندیشمند آزاد هستیم، مثل وحشی‌‌‌‌ها و دیوانه‌‌‌‌ها عمل کنیم. زیرا اگر ما واقعاً به گونهای ژرف و شفاف بیندیشیم، آنگاه تشخیص خواهیم داد که می‌‌‌‌خواهیم در جهانی زندگی کنیم که مردم به گونۀ مشخصی رفتار میکنند.
-
۱۳۹۲-۰۸-۰۱ ۰۸:۴۴
تأملی در امکان و ضرورت تعریف علوم اجتماعی اسلامی (4)
بررسی مبانی و جهت‌گیری‌های علوم اجتماعی مدرن
انساني كه در انديشه‌ي مدرن و در چارچوب معرفت‌شناسي آمپريستي و هستي‌شناسي ماترياليستي تعريف مي‌شود، انساني است كه تنها وجود مادي او مورد توجه قرار مي‌گيرد و به عبارتي او نيز همانند ساير ابعاد و موجودات هستي در ماده خلاصه شده و مبدأ و منتهاي او در همين عالم جست‌وجو مي‌شود.
-
۱۳۹۲-۰۸-۰۱ ۰۸:۱۰
بازخوانی انتقادی اندیشههای بابک احمدی؛
بابک که می‌نوشت!
در جامعهی ایران که هنوز روشنفکران به صورت جدی مورد ارزيابي و نقادی دقيق قرار نگرفته‌اند اين گونه تفکيک روشنفکر از کار روشنفکری به نحوی در جهت اعاده‌ی حيثيت از جريان روشنفکران ايراني تعبير می‌شود که نتيجه‌ای جز قداست بخشي مضاعف از روشنفکران ايرانی ندارد.
-
۱۳۹۲-۰۷-۳۰ ۰۸:۰۱
نگاهی به نظریه‌ی اقتصادی «جان مینارد کینز»؛
کینز در برابر کلاسیک
از کینز چنین نقل میکند که اگر بیکاری، برخاسته از توافق ضمنی یا آشکاری بین نیروی کار باشد که کمتر از مقدار مشخصی دستمزد کار نکنند چنین بیکاری را باید ناشی از اثرات چانه‌زنی دسته‌جمعی، نوعی بیکاری ارادی تلقی کرد.
-
۱۳۹۲-۰۷-۲۸ ۱۰:۱۹
سیطره‌ی کمیت در انتشار مجلات علمی_پژوهشی و علمی _ترويجی در حوزه‌ی علوم انسانی؛
مثله شدن اخلاق در ماراتن ارتقاء علمی
نياز دانشجويان به مجوز لازم براي دفاع از پایان‌نامه، کسب نمره كامل پايان‌نامه و به دست آوردن رزومه‌ی پژوهشی مناسب برای آزمون مصاحبه دکتری و جذب هیئت علمی و نيز نياز استادان به چاپ دو مقاله علمي، پژوهشي در سال برای کسب امتیازات لازم جهت ارتقا در نظام دانشگاهی و فرار از ركود علمی را می‌توان از مهمترین انگیزه‌های چاپ مقالات مشترک دانست. ساز و كاری که بی‌ترديد تهديدی جدی برای «اخلاق پژوهش» محسوب خواهد شد.
-
۱۳۹۲-۰۷-۲۷ ۰۹:۴۳
شهاب اسفندیاری؛
رابطه‌ی دیالکتیک سینمای ملی و فرهنگ
سینما و ملی‌گرایی همواره رابطه‌ای دشوار داشته‌اند. هیچ رابطه‌ي یک‌به‌یک ساده‌ای بین مردمی که در قلمرو خاصی زندگی میکنند و آنچه حس مشترک آنان نسبت به فرهنگ و هویت ملی فرض می‌شود، وجود ندارد.
-
۱۳۹۲-۰۷-۲۶ ۱۶:۱۷
یادداشتی از «منوچهر آشتیانی»؛
پیش‌درآمدی بر کانت‌شناسی در ایران
آیا من با دید ایرانی خود کانت را می‌شناسم؟ یعنی صرف‌نظر از نظاره‌ی معمولی یک انسان روزمره‌ی ایرانی، من با دیدگاه فلسفی فارابی و سینوی و صدرایی کانت را می‌شناسم؟ منِ ایرانی فاقد یک چنین دیدگاهی نیستم و تاکنون هم هم‌وطن ایرانی‌ای را نمی‌شناسم که با یک چنین دیدگاهی کانت را شناخته باشد.
-
۱۳۹۲-۰۷-۲۵ ۰۹:۲۴
نگاهي دوباره به كتاب شرق‌شناسي ادوارد سعيد پس از 35 سال؛
انقلاب در شرق‌شناسی
این یاداشت به نقد و بررسی کتاب «شرق شناسی» ادوارد سعید می‌پردازد. کتاب شرق‌شناسی به بیش از 26 زبان دنیا ترجمه شده است و این برای خود سعید هم تعجب‌آور بود که چگونه کتابی که ناشران نیویورکی رد کرده بودند و از چاپ آن امتناع می‌ورزیدند، در مدت کوتاهی، چنین مورد اقبال جهانیان قرار گرفته است.
-
۱۳۹۲-۰۷-۲۵ ۰۸:۰۶
عبدالوهاب فراتی؛
جریان‌شناسی رویکردهای گوناگون در حوزه‌های علمیه نسبت به علوم انسانى جديد
قدیمی‌ترین رویکرد به علوم جدید در حوزه‌های علمیه، به روحانیون سنتی تعلق دارد که هنوز نیز اقتداری نسبی در حوزه دارند. سنتی‌های حوزه، به گروهی از روحانیون اشاره دارد که از نظر فرهنگی، نگاهی سنتی به مسائل زندگی دارند و مقولات بزرگ زندگی را برحسب مناسبات گذشته تجزیه و تحلیل میکنند.
-
۱۳۹۲-۰۷-۲۳ ۰۹:۲۷
امانوئل والرشتاین؛
توسعه‌ی مفهوم توسعه
احتمالاً پیوند دیرین بین علوم اجتماعی و جنبش اجتماعی طی بیست سال آینده جهت جدید و نیروی جدیدی خواهد گرفت. نه علوم اجتماعی و نه جنبش اجتماعی، بدون دگرگونی دیگری نمی‌توانند از بن‌بست‌هایی که در حال حاضر هر دو در آن‌ها قرار دارند، خارج شوند.
-
۱۳۹۲-۰۷-۲۲ ۰۷:۴۶
رضا داوری اردکانی؛
هرمنوتیک در فلسفه و ادبیات دینی معاصر ایران (۳)
ما وقتی از قصد و غرض گوینده و نویسنده می‌گوییم، متن گفته و نوشته را از یاد می‌بریم یا عمداً از نظر دور می‌داریم. گفته و نوشته‌هایی است که صرف قصد است و به وضع نفسانی اشخاص، نیازهای هر روز او به روابط میان اشخاص راجع می‌شود. در این موارد باید درصدد فهم مقصود گوینده و نویسنده بود، زیرا همین مقصود مهم است.
-
۱۳۹۲-۰۷-۱۹ ۰۹:۴۶
جایگاه روش در پسامدرنیسم؛
ایزدبانوی انتقام و شکستن چارچوب‌ها
وظیفه‌ی هر پژوهش‌گری است که بنا بر اهداف پژوهشی خود، ارزش‌ها و منطق روش‌شناختی که با آن سر و پنجه نرم میکند، تصمیم بگیرد که چگونه می‌تواند به بهترین وجه توانمندی‌های بازاندیشانه‌ی پژوهش خود را بروز دهد. هر پژوهش‌گری مسیر خود را برمی‌گزیند، مسیری خطرناک که هم لذات خاص خود را دارد و هم خطرات فرو رفتن در مرداب خطاها را در پی دارد.
-
۱۳۹۲-۰۷-۱۸ ۰۹:۰۸
محمد آقابیگی کلاکی/ تأملی در امکان و ضرورت تعریف علوم اجتماعی اسلامی (3)
مبانی فلسفی، مفاهیم و محتوای علوم اجتماعی
چيزي كه به نظر مي‌رسد مورد غفلت و بي‌توجهي قرار گرفته اين است كه اين اصول و پيش‌فرض‌ها از كجا آمده و چگونه شكل مي‌گيرد و در معرفتي كه علمي پنداشته مي‌شود رخنه مي‌كنند؟ آیا صورت‌های دیگری از علم را که در نظام‌های اجتماعی و تمدن‌های دیگر وجود دارد در نظر گرفته شده‌است؟
-
۱۳۹۲-۰۷-۱۶ ۰۹:۳۸
نگاهی آینده‌شناسانه به مسائل علوم انسانی در ایران؛
ما و آینده‌ی علوم انسانی
سؤال اصلی این است که اصولاً عوامل مؤثر در تحول، تقویت و پیشرفت علوم انسانی در ایران چیست؟ به عبارت دیگر می‌توان این گونه پرسید که برای تحول در علوم انسانی و رسیدن به آینده‌ای درخشان در ارتباط با سعادت انسان‌ها در دنیا و آخرت، چه باید کرد و چه راهکارها، الزامات و عواملی در این زمینه مؤثر است؟
-
۱۳۹۲-۰۷-۱۵ ۱۴:۴۷
لطف‌اله آجودانی/ آسیب‌شناسی نگاه به روشنفکران و مدرنیته‌ي ایرانی در آثار مهرزاد بروجردی؛
افراط و تفریط‌های روشنفکران ایرانی
این ادعای بروجردی که «روشنفکران ایرانی مفهوم ملیت و وطن را نه از سر هواوهوسی احساسی، که در پی تأمل و تدبیری ژرف‌نگرانه پرورانده و به کار می‌بستند.» ادعای نادرست و نسنجیده‌ای است که دوری بروجردی از ژرف‌نگری در‌باره‌ي سرشت اندیشه‌ي ناسیونالیستی در میان بسیاری از روشنفکران ایرانی تاریخ معاصر ایران را منعکس میکند.
-
۱۳۹۲-۰۷-۱۴ ۱۰:۴۶
حسين كلباسی اشتری؛
ملاحظاتی درباره‌ی ترجمهی متون علوم انسانی
به یاد دارم در یکی از درس‌های رشته‌ی فلسفه در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، هنگامی که دانشجویان مکلّف به ترجمهی بخشی از یک متن تخصصی شدند، قرار شد متن ترجمه‌شده‌ی هر یک از دانشجویان کلاس در اختیار دیگران قرار گیرد و تک‌تک خطاهای هر متن معلوم شود...
-
۱۳۹۲-۰۷-۱۴ ۰۸:۰۰
یان ایک ولشرینگ/ یورش سایبری؛
لطفاً جایگاه اخلاق را مشخص کنید!
فضاهای سایبری که رسانه‌ها در آن قدرت مانور بیشتری دارند، فرصت‌های ستیزه‌جویانه و غیراخلاقی را نیز فراهم می‌آورد. مقاله‌ی پیش رو کوششی است در راستای خوانش اخلاقی از پدیده‌ی «تخریب» در فضای مجازی و پی‌بندی موازین حقوقی برای پیشگیری از آن.
-
۱۳۹۲-۰۷-۱۳ ۰۹:۲۵
سید مهدی ناظمی قره‌باغ؛
فلسفه‌ي سینما، شرط لازم تفلسف در سینما
سینما خود می‌تواند نوعی فلسفه‌ورزی باشد و این اگرچه ناگزیر خود را در فیلم‌ها و ژانرهای مختلف نشان می‌دهد، اما با این حال، امری است که با مصور کردن فلسفه‌ها در سینما و به ویژه نگاه آینه‌گون به سینما داشتن و دیدگاهِ ساختن فیلم‌های سینمایی فلسفی به صورت ارادی تنافر دارد.
-
۱۳۹۲-۰۷-۱۱ ۱۱:۳۲
علیرضا شفاه؛
علم دینی؛ چالش‌ها و تنگناها
ایده‌ی علم دینی در ایران سابقه‌ای چند ده‌ساله پیدا کرده و افکار مختلفی را به خود مشغول داشته است. این افکار مختلف در مسئله‌ی علم دینی، آرای مختلفی هم ابراز کرده‌اند تا آنجا که حتی صرف‌نظر از مخالفان امکان تحقق علم دینی، موافقان چنین امکانی نیز خود مواضع متنوعی دارند.
-
۱۳۹۲-۰۷-۱۱ ۰۸:۵۰
رضا داوری اردکانی؛
هرمنوتیک در فلسفه و ادبیات دینی معاصر ایران (2)
تفاوت علم عالم جدید با علوم عوالم سابق تفاوت کمّی و حتی کیفی نیست، بلکه به اختلاف در افق‌ها و امکان‌ها باز می‌گردد. این علم مال و مصیر خاص دارد. نه عالم ظرفی پر از اشیا و موجودات پراکنده است و نه مردمان مجموعه‌ای از قوا و استعدادهای جسمی و روحی و روانی‌اند.
-
۱۳۹۲-۰۷-۱۰ ۰۹:۱۴
وضعیت فکری سینمای ایران در پرسش و پاسخ مکتوب با «ناصر فکوهی»؛
سینما و فهم نظام‌های اجتماعی
سينماي ما دچار نمونه‌هایی از اسنوبیسم و نوعی اشرافی‌گرایی سطحی و به شدت تازه به دوران رسیده، نوکیسه، بی‌مایه و به شدت بی‌خبر از جریان‌های عمومی و گسترده‌ي فکری و هنری جهان است که در پدیده‌ي مدهای رایج در زبان و در نقد سینمایی و جلسات سخنرانی و صفحات اندیشه‌ي روزنامه‌ها و سایت‌های روشنفکری و غیره دیده می‌شود.
-
۱۳۹۲-۰۷-۰۹ ۰۵:۲۲
محمد آقابیگی/تأملی در امکان و ضرورت تعریف علوم اجتماعی اسلامی (2)
علوم اجتماعی؛ آمیختگی به ارزش‌ها یا فراغت از آن‌ها؟
يكي از دغدغه‌هاي اصلي و هميشگي علم اجتماعي و به ویژه جامعه‌شناسی علي‌رغم همه‌ي اين تغيير و تحولات، چالش آن با ارزش‌هاي اجتماعي و سعي در مبرا داشتن محتواي خويش از آن‌ها بوده است.
-
۱۳۹۲-۰۷-۰۷ ۱۶:۰۹
رضا داوری اردکانی؛
هرمنوتیک در فلسفه و ادبیات دینی معاصر ایران (1)
هرمنوتیک سال‌های اخیر در کشور ما ناظر و مبتنی بر اپیستمولوژی خاص است که در آن حقیقت با رعایت روش حاصل می‌شود. این اپیستمولوژی نوعی جامعه‌شناسی سطحی علم است که در آن عوامل بیرونی و مخصوصاً پیشرفت‌های علمی در فهم و درک امور اثر می‌گذارد. به عبارت دیگر پیشرفت علم و عقل و تکنولوژی دگرگون می‌شود.
-
۱۳۹۲-۰۷-۰۷ ۰۹:۳۴
پاسخ «بهروز فرنو» به مقاله «نصراله پورجوادی» علیه «احمد فردید»؛
آقای پورجوادی برای کمک به تفکر جامعه چه کرده‌اید؟
کل تتبعات فرهنگی و ادبی آقای پورجوادی که اغلب در مجله‌ی نشر دانش در آن سال‌ها منتشرشده در مقام مقایسه حتی اهمیت یک بحث از مباحث یکی از جلسات درس گفتارهای مرحوم فردید را ندارد، چون اغلب به جای پرداختن به اصل مسائل به حواشی مسائل فرهنگی و ادبی پرداخته است.
-
۱۳۹۲-۰۷-۰۶ ۱۴:۲۲
سید جواد طباطبایی؛
مروری بر ترجمه‌های متون اندیشه سیاسی در ایران
دانشگاه نهادي نوبنياد در نظام آموزش عالي در ايران است، ولي اين تأخير تأسيس دانشگاه مانع از اين نشد كه علم سياست در ميان نخبگان علاقه‌منداني پيدا كند. در واقع در نيمه‌ي دوم عصر ناصري، كه گروه‌هايي از ايرانيان توانستند به خارج از كشور مسافرت كنند و با زبان ديگر كشورها آشنايي پيدا كنند، ميلي به مباحث سياسي نيز پيدا كردند.
-
۱۳۹۲-۰۷-۰۵ ۱۳:۰۲
هادی بیات/تأملی در باب دوره‌های کوتاه‌مدت آموزشی در باب فلسفه و علوم انسانی؛
راه شوسه‌ي تحقیق
برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت بیشتر باید ناظر به دادن سرنخ‌هایی برای مطالعه و پژوهش و تحقیق باشد، نه ارائه‌ي کپسولی و بسته‌بندی‌شده‌ای از مباحث عمیق و تأمل‌طلب. ضمن آنکه باید دائماً به دانشجویان این دوره‌ها متذکر گردید راهی جز دوره‌های بلند‌مدت آموزشی و صبر و حوصله‌ي چندین‌ساله و دقت و تأمل و تعمق، پیش روی علاقه‌مندان به تحول، وجود ندارد.
-
۱۳۹۲-۰۷-۰۵ ۱۱:۳۰
عبدالحسین خسروپناه/ مباني فلسفي علوم انساني(2)
نقد مبنای معرفت شناختی علوم انسانی سكولار و اسلامی
معرفت‌شناسی، دانشی است که معرفت و شناخت را از حیث حکایت‌گری و کاشفیت از واقع و نفس‌الامر بحث میکند و به تبیین امکان و ابزار و منابع و معیار و شرایط و موانع و انواع معرفت می‌پردازد. نفی شکاکیت و نسبی‌گرایی، یکی از مهمترین وظایف معرفت‌شناسی رئالیستی است.
-
۱۳۹۲-۰۷-۰۳ ۱۲:۳۴
احسان شریعتی؛
در نسبت ترجمه و تفکر
و بنیادی‌تر از همه کاستی‌ها، غفلت ما از نیاز حیاتی به ترجمهی متفکران خودمان، از فارابی و پورسینا و ابن‌رشد و ابن‌خلدون گرفته تا سهروردی و صدراست و گاه فراموش می‌کنیم که چه اندازه با زبان آن‌ها، یعنی با زبان سنتی فلسفه و علوم در سرزمین خود، بیگانه‌ایم و در فقدان یک سنت زبانی در حوزه و سپهر اندیشه، چگونه می‌توان کار اندیشه‌ورزان دورودیرتر را درست برگرداند و به چه زبانی؟
-
۱۳۹۲-۰۷-۰۲ ۱۵:۴۳
محمد آقابیگی/ تأملی در امکان و ضرورت تعریف علوم اجتماعی اسلامی (۱)
از علم به مثابه حقیقت تا علم به مثابه فرهنگ
بعد از اقدامات ستاد انقلاب فرهنگی که عمدتاً شامل تغییر سرفصل‌های دروس علوم انسانی و اجتماعی، افزودن چند واحد درسی جدید مانند معارف اسلامی به مجموعه‌ی دروس همه‌ی رشته‌های تحصیلی و برخی اقدامات سلبی دیگر بود، به طور نسبی بحث اسلامی سازی علوم و به ویژه علوم انسانی و اجتماعی از تب و تاب افتاد و کمتر مورد بحث محافل علمی و رسانه‌ای واقع شد.
-
۱۳۹۲-۰۶-۳۱ ۱۴:۴۰
محسن مهاجرنیا/ پیرامون تحول در علوم انسانی؛
روش‌های اصلاح وضع فعلی علوم انسانی در ایران
مفهوم بومی کردن علوم در ایران به معنای شکل‌گیری علوم در فضای فرهنگی انقلاب اسلامی و پیشینه‌ی تاریخی ایران اسلامی است؛ به گونهای که مسائل مطرح در این علم، ناظر به نیازها و گرفتاری‌هایی باشد که پاسخ به آن‌ها دغدغه‌ی خاطر نظریه‌پردازان جامعهی اسلامی است.