در دهمین سالروز آغاز فعالیت‌های پژوهشی مرکز پژوهشی دانشنامه های حقوقی علامه، وزارت علوم با ارتقاء این مرکز پژوهشی به پژوهشکده حقوق و قانون ایران موافقت قطعی کرد.

به موجب مصوبه شورای گسترش وزارت علوم مرکز پژوهشی دانشنامه های حقوقی علامه به پژوهشکده ارتقا یافت.

مرکز پژوهشی دانشنامه های حقوقی علامه به موجب مجوز شماره ۱۰۲۳۵۷ مورخ ۵/۶/۱۳۹۹ به پژوهشکده حقوق و قانون ایران ارتقا یافت.

این مرکز ابتدا در سال ۱۳۹۴ موفق به اخذ موافقت اصولی به مدت دو سال از شورای گسترش وزارت علوم تحقیقات و فناوری شد و سپس در سال ۱۳۹۷ مجوز قطعی شورای مذکور را اخذ کرد. مرکز پژوهشی دانشنامه های حقوقی علامه مرکب از سه گروه مطالعات حقوقی، گروه مطالعات فقهی، گروه مطالعات حقوق جزا بود که پس از اخذ موافقت قطعی و ارائه گزارشی از عملکرد این مرکز پژوهش به معاونت پژوهشی وزارت علوم تقاضای تبدیل وضعیت و ارتقای مرکز با توجه به عملکرد دو ساله آن مطرح شد این تقاضا پس از حدود یکسال بررسی و ارزیابی های متعدد و تشکیل جلسات دفاع در کمیته پژوهش و فناوری و کمیسیون پژوهش و فناوری معاونت پژوهشی وزارت علوم نهایتاً در تاریخ ۵/۶/۱۳۹۹ به تصویب شورای گسترش علوم رسید . پژوهشکده حقوق و قانون ایران (حقآ) با چهار گروه دانشنامه نگاری حقوقی مطالعات حقوق به مضاف، نظریه پردازی و نواندیشی حقوقی  و مطالعات تاثیر اجتماعی قوانین به تصویب شورای گسترش وزارت علوم رسید. همچنین این تغییر در تاریخ 17/10/1399 در وب سایت روزنامه رسمی آگهی شد.

این پژوهشکده عملاً از سال ۱۳۸۹ فعالیت خود را آغاز کرده است و فعالیت‌های آن در طول ده سال گذشته دو دوره متفاوت «تأسیس» و «تثبیت» را پشت سر گذاشته و در سال ۱۳۹۹ در آغاز سومین دوره فعالیت خود به عنوان «دوره توسعه» قرار دارد. در فاصله سال‌های ۱۳۹۸ تا امروز و همزمان با دهمین سال فعالیت این پژوهشکده، مرحله توسعه فعالیت این مرکز آغاز شد. در این مرحله تقاضای ارتقای «مرکز پژوهشی» مزبور به «پژوهشکده» و تغییر عناوین گروه های پژوهشی قبلی و تأسیس گروه‌های جدید با عناوین گروه حقوق مضاف- گروه نظریه پردازی و نواندیشی حقوقی و گروه مطالعات تأثیر اجتماعی قوانین به وزارت علوم تقدیم شد. برای مرحله توسعه فعالیت نیز پرسشنامه‌های لازم تهیه و عملکرد مرکز مطابق با استانداردها و شیوه نامه‌ها و رویه‌های وزارت علوم تهیه و به معاونت پژوهشی وزارت علوم ارائه شد. همچنین جلسات دفاع از عملکرد مزبور تشکیل مبانی توسعه فعالیت این مرکز ارائه شده است. در این برنامه توسعه ضمن ارتقای ساختار «مرکز پژوهشی» به «پژوهشکده» تغییراتی در عنوان مرکز پژوهشی و نیز گروه‌های پژوهشی تابعه ایجاد شد. در این تغییرات عنوان «مرکز پژوهشی دانشنامه‌های حقوقی علامه» به «پژوهشکده حقوق و قانون ایران» تغییر کرد تا زمینه فعالیت‌های پژوهشی مرکز از تنوع و توسعه موضوعی بیشتری برخوردار باشد. همچنین سه گروه پژوهشی مطالعات حقوقی و مطالعات جزایی و مطالعات فقهی با عناوین جدید تغییر کرد و یک گروه پژوهشی نیز به این مجموعه افزوده شد که عناوین آنها عبارتند از : گروه حقوق مضاف- گروه نظریه پردازی و نواندیشی حقوقی و گروه مطالعات تأثیر اجتماعی قوانین و گروه دانشنامه نگاری حقوقی.

محمد درویش زاده که از موسسین این پژوهشکده است، ریاست آن را بر عهده دارد.