به گزارش فرهنگ امروز به نقل از تسنیم؛ پس از آنکه تصمیم نهایی برای تغییرات عمده در مجموعه تئاتر شهر گرفته شد و درهای سه تالار برای مدتی بسته بود، رایزنی‌ها بر سر آنکه نتیجه کار چه خواهد شد در سطح رسانه‌ها مطرح شد. برخی آن را توطئه‌ای برای حذف تئاتر شهر از چرخه تئاتر ایران دانستند و مسائلی چون ساخت و ساز مسجد در کنار این مجموعه را مطرح کردند و برخی همچون علی مرادخانی همه را به آرامش فراخواندند تا تغییرات و تعمیرات با وسواس پیمانکار صورت گیرد.
پس از مدتی، در گام نخست تالار چهارسو با چهره‌ای جدید و با اجرایی از پسر شهید کشوری افتتاح شد. هنوز از چگونگی انتخاب اجراها خبری نبود و کسی نمی‌دانست که چگونه می‌تواند در چهارسویی که شیک‌تر از پیش است اجرا کند. تا اینکه در نشستی در تاریخ ۲۵ اسفند ۹۳ با حضور مقتدی، رحیمی و دشتی از اعضای شورای هنری شرایطی ذکر شد.
با آغاز سال ۹۴ اولین اجرای چهارسو به چیستا یثربی رسید و پس از آن سیما تیرانداز با اثر تحسین شده خود در جشنواره فجر، میهمان چهارسو شد. لذا مقتدی در مصاحبه‌ای با یکی از رسانه‌ها از رایزنی با چند کارگردان برای اجرا در این سالن نوسازی شده خبر داد و البته معیار انتخاب آثار را نیز اعلام کرد.
صحبت‌های مقتدی و شورای هنری با نقدهایی روبرو شد که پس مدتی فروکش کرد. همه چیز به گمانه‌زنی‌هایی کشیده شده که با آمدن مهدی شفیعی، تغییرات اساسی در ساختار تئاتر ایران رخ خواهد داد. اولین تحرکات با آمدن پیمان شریعتی و اتابک نادری به مرکز هنرهای نمایشی آغاز شد و در ادامه مدیریت سنگلج و انجمن تئاتر خیابانی؛ همه گمانه به سمتی بود که پریسا مقتدی نیز جای خود را باید به دیگری دهد؛ اما چنین نشد.
حال رییس مجموعه تئاتر شهر طی یک گزارش اجمالی از نحوه انتخاب آثار نمایشی تالار چهارسو در سال ۹۴ خبر داد و به نوعی به نام‌هایی که پیش از این اشاره کرد، نوعی وجاهت قانونی داد و رایزنی برای اجرا جای خود را به انتخاب برای اجرا داد تا شاید به نوعی قدرت به دفتر مدیر تئاتر شهر بازگردد.
روابط عمومی مجموعه تئاتر شهر طی این گزارش از زبان مقتدی اعلام می‌کند: از سال گذشته به پیشنهاد مدیر کل هنرهای نمایشی وقت - حسین طاهری - و حمایت معاونت امور هنری وزارت ارشاد در راستای ارجحیت بخشیدن به خرد جمعی خانواده تئاتر ، تصمیم بر آن شد که در سال جاری شوراهای مشاوران هنری اقدام به انتخاب آثار برای تالارهای جداگانه تئاتر شهر انجام دهند. در همین راستا از حدود ۴۰ هنرمند حوزه تئاتر دعوت به عمل آمده که در انتها ۱۲ نفر با سعه صدر و با صرف انرژی و زمان بسیار قبول مسئولیت کردند و پذیرفتند در حوزه شورای مشاوران هنری مجموعه همراه ما باشند.
نکته قابل تامل در این گزارش اشاره به تصمیمات حسین طاهری، مدیر مستعفی مرکز هنرهای نمایشی است که کلیت حضور و تصمیماتش با اعتراض هنرمندان - حتی برخی از اعضای شورای هنری فعلی تئاتر شهر - مواجه شد. نکته قابل تامل دیگر این است که تصمیمات طاهری هیچ گاه به مذاق هنرمندان تئاتر خوش نیامد و نتیجه آن بود که با وجود نامه استعفایش که گواه بر بسیاری مسائل بود، واکنش هیچ یک از هنرمندان را برنیانگیخت و او دفترش را بدون تودیع ترک کرد.
در گزارش آمده است که تعداد شورای هنری ۱۲ نفر است؛ در حالی که در خبر ۱۸ تیر ۱۳۹۳ تعداد اعضا ۱۵ نفر هنرمند به همراه دادویی و طباطبایی بود و قرار بر این شد که گروه‌های مختص به هر سالن تشکیل شود. در ادامه گزارش آمده است «رضا گوران، نیما دهقان، امیر دژاکام، رضا دادویی و سید اشرف طباطبایی اعضای شورای مشاوران هنری تالار چهارسو تشکیل داده بودند که در راستای شفاف سازی، و برای نخستین بار نسبت به دوره های گذشته، معیارهای خود را در جلسه خبری ۲۵ اسفند ماه سال گذشته اعلام کردند.»
رضا گوران فردی است که در لیست ۱۸ تیر وجود نداشته و مشخص نیست چه زمانی به این شورا اضافه شده است. معیارهای پیش از این در نشست ۲۵ اسفند نیز مطرح شده بود و چیز جدیدی بدان اضافه نشده بود. حتی مقتدی در مصاحبه ۱۴ اردیبهشت نام کسانی که قرار است در چهارسو اجرا روند را ذکر کرده بود و مشخص نیست چرا روابط عمومی تئاتر شهر باید دست به انتشار مکررات بزند. با این حال شرایط چهارسو مملو از شبهات است. در این گزارش درباره معیارها آمده است: «داشتن سه اجرای موفق در تئاتر شهر یا پنج اجرای موفق در دیگر تالارهای نمایشی، استقبال تماشاچی به میزان بیش از پنجاه به علاوه یک درصد کارهای گذشته، کارگردان مولف، کارگردان صاحب سبک، اجرای اولین بار نمایش توسط کارگردان، اولویت در شرایط مساوی به نمایشنامه‌های ایرانی؛ معیارهایی بودند که در انتخاب آثار نمایشی تالار چهارسو مورد توجه بودند.»
«چیستا یثربی، سیما تیرانداز، افسانه ماهیان، امیررضا کوهستانی، ایوب آقاخانی، حمید امجد، آتیلا پسیانی ، محسن حسینی هنرمندانی هستند که از ابتدای سال ۹۴ تا پایان سال جاری آثارشان را در تالار چهارسو مجموعه تئاتر شهر روی صحنه خواهند برد.»
بررسی یک به یک موارد الزامی است:
۱- در حالی در بند اول از سه اجرای موفق در تئاتر شهر یا پنج اجرای موفق در دیگر تالارها ذکر می‌شود که معیار موفق بودن در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. البته در بند دوم منوط به شرط ۵۰+۱ درصد استقبال تماشاگر دانسته شده است که خود به ابهام بیشتر دامن می‌زند. در دوره کوتاهی میزان فروش سالن‌های تهران اعلام و در رسانه‌ها بازتاب داده می‌شد. با رفتن اتابک نادری از تئاتر شهر، دیگر آماری از گیشه فروش - به جز تالار هنر - ارائه داده نشد. بر همین منوال این معیار مخدوش است و برخلاف عبارت «شفاف‌سازی» که در گزارش آمده، در راستای مبهم‌سازی پیش رفته است. برای مثال در حالی قرار است آتیلا پسیانی در چهارسو اجرا رود که در آخرین اجرای عموم خود، یعنی «گنگ خواب دیده» با حداقل تماشاگر مورد استقبال قرار گرفته است.دادن اجرا به چیستا یثربی نیز مشمول همین مساله است و جالب آنکه با وجود اعلام مجموعه مبنی بر اینکه اجراها ۳۰ شب است، اجرای یثربی ۱۵ شب بیشتر روی صحنه نمی‌رود.
۲- کارگردان مولف و صاحب سبک نیز از مواردی است که می‌توان نوعی بازی با کلمات دانست. مشخص نیست معیار شورای هنری در مولف بودن هنرمند چیست؟ یا اینکه مولف بودن نیازمند تایید شورای هنری مذکور است؟ با توجه به اینکه مولف بودن پیرو مسائل تئوریک است و هیچ تئوریسینی در جمع این شورا دیده نمی‌شود، به نظر این معیارها محلی از اعراب ندارد. برای مثال سید اشرف طباطبایی در مقام تهیه‌کننده تلویزیون چگونه می‌تواند مولف بودن افسانه ماهیان را تایید کند؟
در ادامه گزارش به نقل از مقتدی آمده است: «انتخاب آثار نمایشی تالار چهارسو در سال ۹۴ به پیشنهاد اعضای شورا و با رای اکثریت انجام گرفته که مستندات این بخش نیز برای روشن‌تر شدن اذهان عمومی موجود است. به هر ترتیب با توجه به پایان انتخاب آثار در تالار چهارسو از تمامی اعضای شورای هنری این تالار تقدیر می کنم. هرچند آقای دهقان و استاد دژاکام بعد از انتخاب آثار ترجیح دادند که در شورا حضور نداشته باشند.»
از این پاراگراف می‌تواند استنباط کرد که معیارهای اعلامی چندان مورد توجه نبوده است؛ چرا که در نهایت این شورای انتخابی بوده که دست به گزینش آثار زده است و مشخص نشده چرا نیما دهقان و امیر دژاکام از این شورا کناره‌گیری کرده‌اند. آیا دخالت‌هایی در کار بوده؟ باید این مساله را از دو عضو مستعفی پرسید.
در انتهای گزارش از زبان مقتدی و به نقل قول از اعضای شورای چهارسو آمده است «دوستان چنین اشاره کرده‌اند: بدیهی است هنرمندان جوان، فعال و موفقی نیز بودند که تئاتر ایران به وجود ایشان می‌‌بالد اما در راستای معیارهای فوق نمی‌گنجد. در ضمن اعضای شورا با هنرمندان دیگری که دارای معیارهای اعلام شده بودند گفتگو و مذاکراتی داشتند که به دلیل عدم آمادگی آنان یا نداشتن تمایل برای اجرا در سال ۹۴ مذاکرت نهایی به آینده موکول شد. بی‌شک هیچ معیاری بی‌نقص نیست. اعضای شورای هنری چهارسو از کارگردانانی با سلایق مختلف و گاه متضاد و دیگر دوستان برخوردار بوده و حاصل برآیند جمعی آراء خود را اعلام کرده است.»
آیا می شود این گمانه را مطرح کرد که مقتدی در حال حفظ سمت خود است و از همین رو طبق همین گزارش، مسائل را نه به مهدی شفیعی - که هیچ جایگاهی در انتخاب یا تصمیم‌گیری به وی داده نشده است - که به مرادخانی ارجاع داده است دانست؟ خبرهای بازسازی تئاتر شهر که همواره با حضور مرادخانی پیگیری شده است، می‌تواند دلیلی بر این مساله باشد. قابل ذکر است در ایام جشنواره فجر ۹۳ گمانه‌های مبنی بر سپردن مجموعه تئاتر شهر به بنیاد رودکی مطرح شد که بلافاصله رد شد.
با این حال این گزارش مملو از عدم «شفافیت‌سازی» و در جهت اعتراض بخشی اعظمی از تئاتر ایران است که در مجمع صنفی بازیگران به وضعیت موجود اعتراض کردند. اعتراضی که دامنه‌اش حتی به مراسم تشییع مرحوم عبداللهی نیز کشیده شد. مقتدی در هاله ای از ابهام رفتن یا حفظ سمت مانده و تلاش دارد معاون هنری وزیر ارشاد را راضی نگاه دارد نه مدیر مستقیم خود یعنی مهدی شفیعی، تئاتر شهر در آینده چه وضعیتی دارد؟ هیچکس نمی داند.
نظر شما