فرهنگ امروز/ نیکولاس بلینکو ترجمه: بهار سرلک:

دفتر کار جبرییل راجوب دو سالن بسیار بزرگ دارد که انگار بدون سلیقه آنها را از همدیگر جدا کرده‌اند تا نیمی از فضا سالن نشیمن و نیمی دیگر فضایی برای کار باشد. در اتاق کار میز بزرگی قرار داشت و پرچم فلسطین و پرچم فدراسیون فلسطین در کنار آن به چشم می‌خورد.

اتاقی آبرومند که چند شیء ارزان‌قیمت با زرق‌وبرق در آن دیده می‌شد مثل یک آباژور و قوری پلاستیکی براق. قاب‌ عکس‌هایی که اغلب عکس‌هایی از راجوب بودند، دیوار را مزین کرده بودند. وارد که شدم، راجوب ایستاد و با صمیمیت و خونسردی دستش را دراز کرد، بعد دست دیگرش را بالا برد تا مبل را نشانم بدهد. فلسطینی‌ها مهمان‌نوازترین میزبان‌ها هستند اما راجوب، رییس فدراسیون فوتبال فلسطین، به هیچ‌وجه برخوردی گرم نداشت. او مردی چهارشانه است، موهای سرش ریخته و شمرده صحبت می‌کند. خودش را با درجه نظامی‌اش معرفی کرد: ژنرال جبرییل راجوب. من که می‌خواستم سردی فضا را از بین ببرم پرسیدم در کودکی هم فوتبال بازی می‌کرد؟ او به من گفت البته و به قاب عکسی روی دیوار اشاره کرد. «در این عکس در حال فوتبال بازی کردنم.»

آن عکس طعمه‌ای برای رسانه‌ها بود: راجوب در لباس فوتبالی، ظاهری شلخته و از نفس افتاده داشت و در تلاش بود توپ را زیر پایش کنترل کند. هوشمندی انسانی سختکوش را داشت؛ برای مقایسه او با فرد دیگری باید شهامت داشته باشی. وقتی می‌خندیدم، به راحتی شانه بالا برد. هرچند معلوم است که تیمش در کنار او خوشحال است. سوزان شلابی، مدیر بین‌المللی فدراسیون فوتبال فلسطین، به راحتی مزه می‌پراند اما راجوب با این مزاح‌ها میانه‌ای نداشت و خودش را کنار می‌کشید.

یک دهه‌ای می‌شود که این مرد رییس فدراسیون فوتبال است. می‌گفت پیش از اینکه به این سمت منصوب شود، هیچ فصلی به پایان نرسید. این جمله بیشتر خلاصه‌ای شنیدنی بود تا حقیقی اما راجوب هم انتظار نداشت صددرصد آن را واقعیت بدانم. اینکه شایعه شده است محمود عباس، رییس‌جمهور تشکیلات خودگردان فلسطین، عمل جراحی دارد، باعث شد از راجوب بپرسم تا به حال پیش آمده که او بخواهد جای عباس را بگیرد. پیش از اینکه جواب من را بدهد آنقدر مکث کرد که می‌توانستم صدای غژ غژ کولر را بشنوم.

دست آخر با لحنی آرام گفت: «نه، من همیشه در فدراسیون فوتبال خواهم ماند.» آنقدر مختصر جواب داد که انتظار داشتم نشانی از لبخند در چهره‌اش ببینم.

مساله مهم، در آن روز ماه مارس ۲۰۱۸، سلامتی عباس نبود؛ مساله مربی تیم ملی بود. سه ماه قبل از آن راجوب عبدالناصر برکات را اخراج کرده بود و مربی بولیویایی به نام خولیو سزار بالدیویسو را جای او نشانده بود؛ اقدامی که با واکنش شدید هواداران روبه‌رو شد. فوتبالی‌های فلسطینی آنقدر عصبانی شده بودند که کمپینی در شبکه‌های اجتماعی راه انداختند و هشتگ «خولیو برو پی کارت» را داغ کردند. در حضور برکات بود که تیم فوتبال فلسطین به جام ملت‌های آسیا نزدیک شده بود. در این بازی‌ها بود که تیم برکات از رنکینگ بین‌المللی فیفا از رژیم صهیونیستی پیشی گرفت.

برکات موفق‌ترین مربی تاریخ فلسطین به شمار می‌رود اما حقیقت این است که او نقش پررنگ‌تری داشت؛ مردی متواضع بود که برای به ثمر رساندن عشقش به فوتبال فداکاری‌ها کرد. برکات در نوجوانی فرصت پرداختن به حرفه‌های دیگری که او را از دنیای فوتبال دور می‌کرد را کنار گذاشت. اساسا تصمیم راجوب در برکناری برکات غیرمنصفانه به نظر می‌رسید. در جام ملت‌های آسیا در قطر ۲۰۱۹ یعنی زمانی که کار بزرگ را برکات به سرانجام رساند و تیم را به این مرحله رساند، نباید همراه تیم می‌شد؟

بالدیوسو پیش از اینکه تیم فلسطین در سه بازی دوستانه و رقابت‌های انتخابی جام ملت‌های آسیا شرکت کند، فرصتی برای آماده‌سازی این تیم درخواست کرد. راجوب موافقت کرد و وقفه‌ای سی‌روزه را در نظر گرفت تا بازیکن‌ها در کمپ تمرینی مخصوصی مربی‌شان را ببینند. به همین دلیل بود که شرکت پیمانکاری ساخت چمن مصنوعی استادیوم الرام، از این پیشنهاد استقبال کرد؛ چرا که زمانی برای بازسازی در نظر گرفته می‌شد که تا آخر فصل طول می‌کشید. پیمانکاران تنها کسانی بودند که از کنده شدن چمن مصنوعی رضایت داشتند.

لیگ برتر کرانه باختری رود اردن با تمام دلهره‌ای که طی سالیان با آن دست و پنجه نرم می‌کردند، طرفدارانی جفت‌وجور کرده بودند و اعتماد بنفس‌شان را بالا برده بودند و اتخاذ این تصمیم که یک ماه تمام تمرین‌ها تعطیل شود، ضربه‌ای به حس خوشنامی‌شان وارد کرد و انگیزه حضورشان در این رقابت‌ را پایین آورد. بدتر اینکه، اصلا چنین اقدامی معنا نداشت. بسیاری از اعضای تیم ملی در خارج از فلسطین بازی می‌کردند- در سوئد، شیلی، مصر و امریکا- و قصد نداشتند در کمپ تمرینی بالدیویسو حضور داشته باشند. حتی این کمپ در فلسطین هم نبود و در عربستان قرار داشت. به این دلیل که قرارداد بالدیویسو هدیه‌ای از قدرتمندترین مدیر فوتبال عربستان یعنی ترکی آل شیخ، رییس اداره کل ورزش و مدیر فدراسیون ورزش همبستگی اسلامی بود.

آل شیخ نه تنها دستمزدهای بالدیویسو را می‌پرداخت بلکه یک میلیون دلار هم به او هدیه کرده بود. وقتی درباره این قرارداد با راجوب صحبت کردم، او گفت که از هر لحاظ به بالدیویسو اطمینان داشت. اما من شک داشتم. هنوز هم شایعاتی مبنی بر اینکه راجوب به بالدیویسو آنقدر زمان نمی‌دهد تا ارزش خودش را اثبات کند و شاید فقط اجازه هدایت چند بازی را به او بدهد، شنیده می‌شد. این شایعات به حقیقت پیوست. بالدیویسو برای سه بازی دوستانه در برابر بحرین، کویت و عراق آماده می‌شد که بازی انتخابی برای جام آسیا در برابر عمان در کارش وقفه انداخت و فلسطین یکی از ضعیف‌ترین تیم‌های این تورنمنت شناخته شد. فلسطین ۲۲ مارس ۲۰۱۸ در بازی برابر بحرین صفر بر صفر زمین را ترک کرد. بازی در یوتیوب پخش می‌شد. فیلم بازی را یک دوربین ثابت در فاصله‌ای دور که توپ از روی صفحه مانیتور مشخص نبود، فیلمبرداری می‌کرد. وقتی بازی را تماشا می‌کردم باید حرکات بازیکن‌ها را حدس می‌زدم و گاهی نمی‌توانستم تشخیص بدهم.

نخستین روزهای بازی‌های تیم ملی فلسطین می‌توانست افتضاح باشد. این تیم ۲۰ سال سخت را پشت سر گذاشته بود. اما دفاع محکم این تیم می‌توانست مقاومت جانانه‌ای از خودش نشان بدهد و شگفتی‌ساز شود. باسیل میردادی روزنامه‌نگار عرب ادعا می‌کند که دروازه‌بان این تیم می‌تواند رهبر ارکستر فوتبال فلسطین باشد. آخرین مدافع. او به عنوان کاپیتان و بهترین بازیکن تیم حاضر است هر کاری برای تیمش بکند. او و سایر بازیکنان روحی به تیم دمیده‌اند که معنای «فداییون» را تداعی می‌کند. فداییون لقب تیم فلسطین است. سربازانی که روحیه جنگندگی و فداکاری دارند. میردادی ادعا می‌کند: «فلسطین حتی اگر نتواند به موفقیت دست یابد، اما در وجب به وجب زمین تلاش خواهد کرد.»

هنگامی که جولیو سزار بالدیویسو هدایت تیم ملی فلسطین را به عهده گرفت، به او هشدار داده شد که وضعیت تیم ملی فلسطین بد نیست. آنها یک بار عمان را شکست داده بودند و در گروهی که تیم‌های مالدیو و بوتان و عمان حضور داشتند، شانس خوبی برای صعود داشتند. اما باخت در بازی برگشت مقابل عمان باعث شد مربی بولیویایی اخراج شود. آن هم تنها بعد از دو بازی که روی نیمکت فلسطین نشسته بود. بعد از این راجوب یک الجزایری به نام نورالدین علی که دستیار برکات بود را برای نشستن روی نیمکت تیم فراخواند. او تصمیم گرفت باز هم از براکات استفاده نکند. شاید به این خاطر که غرورش اجازه نمی‌داد.

در سال ۱۹۹۸ به رسمیت شناخته شدن فلسطین توسط فیفا یک دستاورد دیپلماتیک بزرگ برای این کشور تلقی شد. البته این مساله با مخالفت شدید اسراییل همراه بود. در آن زمان ژائو هاولانژ ریاست فیفا را به عهده داشت. او در انتخابات فیفا استنلی روس انگلیسی را شکست داده بود. کسی که در زمان ریاستش از رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی حمایت کرده بود. دوره استنلی روس، دوره‌ای بود که در آن گفته می‌شد باید سیاست از ورزش جدا باشد. از نگاه مورخین نگرش مترقی هاوالانژ به مساله نژادپرستی و آپارتاید ناشی از محاسبات سیاسی وی و نه ایده‌آل‌های آرمانی این شخص بود. او به رای احتیاج داشت. وی در طول دوران مدیریتش بر فیفا، اتحاد ملت‌های در حال توسعه در فوتبال را به ارمغان آورد. او معامله‌های زیادی برای فوتبال انجام داد و اتحادیه‌های فوتبال را بزرگ کرد. خودش می‌گفت بزرگ‌ترین دستاورد من در زمان ریاستم تحویل گرفتن سازمانی با بودجه ۲۵ دلاری و تحویل آن با بودجه‌ای ۲۵ میلیون دلاری بوده است. در آن زمان راجوب متوجه شد که الان بهترین موقع فشارآوردن به فیفا برای عضویت فلسطین در فدراسیون جهانی فوتبال است.

سیاست‌های فیفا تحت پرچم بین‌المللی دوستی و صلح در واقع یک نسخه پسااستعماری بعد از عصر ویکتوریا به حساب می‌آمد. ذهنیت جدید می‌گفت هر ورزشکاری سفیر دوستی و صلح است. این همان ایده‌ای بود که فلسطینی‌ها با توسل به آن موفق شدند به عضویت فیفا درآیند. آنها می‌گفتند ما هم حق رقابت داریم. همانطور که در شعارهای فیفا آمده بود که فوتبال نجیب‌تر از جنگ است. سوسن شالبی این اطمینان را داد که باشگاه‌های فلسطینی می‌توانند طبق قانون ثبت بین‌المللی شوند اما باید تعهد بدهند که از قوانین بین‌المللی فوتبال پیروی کنند.

در سال ۲۰۱۴ محرومیت ۹۹ ساله و جریمه ۲۰۰ دلاری حاتاف ابو بلال تبدیل به تیتر اول اخبار فوتبال در فلسطین اشغالی شد. فدراسیون فوتبال اسراییل مدارکی به دست آورده بود که این بازیکن همزمان که در دسته پنجم لیگ اسراییل بازی می‌کند، در چند تیم فلسطینی نیز توپ زده است، به همین دلیل تصمیم گرفت این بازیکن را با سخت‌ترین مجازات ممکن تنبیه کند. اما این جریمه توسط فیفا رد شد چرا که به بازیکنان فلسطینی اجازه داده شده بود که بدون مشکل برای هر تیمی که می‌خواهند فوتبال بازی کنند. فیفا به اسراییل هشدار داد که بسیاری از رفتارهای فدراسیون فوتبال اسراییل برخلاف قوانین مصوب فدراسیون جهانی فوتبال است.

راجوب اما بیشتر انرژی خود را به سمت مبارزه علیه باشگاه‌های مستقر در شهرک‌های صهیونیست‌نشین معطوف کرد؛ شهرک‌هایی که با تخریب خانه‌های فلسطینیان ساخته شده بود. فیفا کشورهای عضو را از تشکیل تیم در خارج از مرزهای خود ممنوع کرده بود. همچنین سازمان ملل تایید کرد که صهیونیست‌ها در مساله شهرک‌سازی کنوانسیون ژنو را نقض کرده‌اند. آیین‌نامه فیفا اصرار داشت که تمام اعضایش از احکام سازمان ملل پیروی کنند و بطور مستمر و فعال مسائل حقوق بشری را پیگیری کنند.

راجوب مدام اسراییل را با چالش‌های حقوقی جدیدی در فیفا مواجه می‌کرد. هنگامی که فیفا در زمان ریاست سب بلاتر از دادن حکم علیه تیم‌های حاضر در شهرک‌ها سرباز زد، راجوب تصمیم گرفت رای کشورهای عضو فیفا را علیه اسراییل جمع‌آوری کند. رایی که می‌توانست فدراسیون فوتبال اسراییل را به حالت تعلیق درآورد. چشم‌انداز این اتفاق و بحران‌های ناشی از آن، سب بلاتر را بسیار نگران کرد و او را واداشت تا از تاکتیک‌هایی استفاده کند که باعث تاخیر در پروسه رسیدگی به پرونده شود. او می‌خواست مانع از شکل‌گیری بحث جدی در این موضوع شود. پس از برکناری بلاتر و آمدن جانی اینفانتینو او آشکارا گفت که کاری به کار شهرک‌های صهیونیست‌نشین در اسراییل ندارد و به این موضوع ورود نخواهد کرد. این یک پیروزی بزرگ برای رژیم صهیونیستی بود که با هم‌دستی اینفانتینو و نادیده گرفتن حقوق بین‌المللی به دست می‌آمد.

من از راجوب پرسیدم که می‌توانم با او عکس یادگار بگیرم. سپس ما بین دو پرچم، پرچم فلسطین و پرچم فدراسیون فوتبال این کشور ایستادیم و سوزان از ما عکس گرفت. من در کمال تعجب متوجه شدم که راجوب از من کوتاه‌تر است. البته به نظر می‌رسید او از لحاظ هیکل از من بزرگ‌تر است. پرچم اتحادیه فوتبال فلسطین یک پرچم نمادین است. همانند سربندی که یاسر عرفات به سر می‌کرد. سوزان می‌گوید این مسخره است که تصور کنیم سیاست و ورزش با هم قاطی نمی‌شوند. کاری که فیفا می‌کند درست مثل یک کودک است که مدام با خودش می‌گوید من نمی‌ترسم، من نمی‌ترسم، من نمی‌ترسم. اگر شما چیزی را مدام تکرار کنید به این خاطر نیست که به آن اعتقاد دارید، بلکه به این خاطر است که می‌خواهید خودتان را متقاعد کنید. درست است که فیفا در برابر هرگونه تلاش برای سیاسی کردن فوتبال مقاومت می‌کند و اصرار دارد که فوتبال وسیله‌ای برای گسترش صلح و دوستی است؛ اما به نظر می‌رسد که صلح و تفاهم هدف نهایی فیفا نیست، بلکه اینها بهترین اهداف سیاسی موجود هستند.

منبع: اعتماد به نقل از گاردین