گنگ خوابدیده

بهزاد جامه بزرگ

دویست سال گذشته تاریخ اندیشه ایرانی محل ظهور و بروز ایده ها و تفکرات و تجویزهایی در مواجهه با غرب و تمدن و تفکر جدید آن بوده است که جنبه های بسیاری از آن مغفول واقع شده و یا کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است...

«شش ماه در ایران» سفرنامه ادوارد استاک: تمثال‌های شکوهمند تخت جمشید که قرن‌ها پیش در «شب بی‌تاریخ مرگ» سکوت کرده‌اند

«شش ماه در ایران» سفرنامه ادوارد استاک با ترجمه شهلا طهماسبی از سوی انتشارات ققنوس منتشر شد. وی در سفر ماموریتی دولتی نداشته و تا حدودی به دور از جانبداری و تعصب خاص این سفرنامه را نوشته است.

نگاهی بر سفرنامه فارسی یک نویسنده ایتالیایی

آنّا وانزان، نوینسده اهل بولونیا، ایتالیا پس از سفرش به ایران سفرنامه فارسی با عنوان «سیری عاطفی در ایران» نوشته است.

ایران در سیاحت نامه اولیا چلبی

اولیا چلبی

سفرنامه چلبی را باید در زمره آثار جزیی نگر با اشاره دقیق به جزییات و ذکر وقایع مهم حال و گذشته هر شهر و مکان مهمی است که به آن پای می گذارد، محسوب کرد.

راه و رسم کودک همسری در دوران صفویه و قاجار

کتاب «ازدواج کودکان (کنکاشی در صد سفرنامه دوران صفویه و قاجاریه)» به شناخت پدیده ازدواج کودکان با استفاده از منابع مکتوب تاریخی می‌پردازد.

جایگاه ممتاز برای سفرنامه‌ای که با حشر و نشر با کُردها نوشته شد

«سفرنامه کلودیوس جیمز ریچ، بخش کردستان» به دلیل آگاهی ریچ به زبان کردی و حشر و نشر طولانی‌اش با کردها، از نظر کیفی جایگاه ممتازی را به خود اختصاص می‌دهد.

کتابی به قلم آرنولد توین‌بی منتشر شد؛ سفر به دور دنیا و ایران در مقام خبرنگار روزنامه «آبزرور»

کتاب «از شرق به غرب: سفر به دور دنیا و ایران» با ترجمه محمدحسین آریا حاصل سیاحت هفده‌ماهه آرنولد نوین‌بی از کشورهای آسیا، اقیانوسیه و آمریکای لاتین است.

خاطرات سکینه سلطان از ناصرالدین‌شاه در سفرش به حج

«خانم فردا کوچ است» جلد سوم از مجموعه‌ «سفرنامه‌های قدیمی زنان»، شرح سفر سکینه سلطان ملقب به وقارالدوله از همسران ناصرالدین شاه، به مکه و عتبات است.

گریز از اکنون‌نویسی در ادبیات نمایشی

وحید منتظری با لحنی نوستالژیک زندگی نویسنده‌ای را روایت می‌کند که از آرمان عدالت‌خواهی به پول و ثروت رسیده است و این اندیشه هم زندگی عادی او را دستخوش تلاطم جدی کرده و حالا این کاراکتر هیچ مرز اخلاقی ندارد و تنها به فکر مرگ خویش است.

ابوالفضل جلیلی: بازیگر نقش مولانا باید تبدیل به خود مولانا شود/خواستم حافظ را بسازم، حافظ مرا ساخت

ابوالفضل جلیلی می‌گوید: برای بازی نقش مولانا، اولا بازیگر باید تبدیل به خود مولانا شود و بعد از نظر سواد و معرفت هم خودش را بالا بکشد. در این صورت فیلم خیلی خوب در می‌آید.

​شب مجله بخارا برای اسلامی ندوشن

مجله بخارا و کانون زبان فارسی، شب محمدعلی اسلامی ندوشن را برگزار می‌کنند.

روایت ایرانشناس مشهور انگلیسی از عزاداری‌های عاشورا

مارگارت گرترود لوثیان بل در سفرنامه‌اش با نام «تصویرهایی از ایران، شرح مسافرت» با دقت و هوشمندی ویژه‌ای به طرز زندگی ایرانیان نگریسته و دیده‌ها و شنیده‌های خود را درباره عزاداری‌های ماه محرم ثبت کرده است.

​ایران از نگاه سفرنامه‌های فرانسوی قرن نوزدهم بررسی می‌شود

«ایران از نگاه سفرنامه‌های فرانسوی قرن نوزدهم» در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب نقد و بررسی می‌شود.

سفرنامه بانویی که صد سال پیش از کرمان به حج مشرف شد

«چادر کردیم رفتیم تماشا» سفرنامه عالیه خانم شیرازی همزمان با حکومت ناصرالدین شاه نگاشته شده است. این کتاب با ویرایش زهره ترابی از سوی نشر اطراف منتشر شده است.

مظفرالدین شاه: استانبول، کلاف پیچیده‌ای از عناصر دیدنی و نادیدنی‌ است

استانبول میزبان سیاحان ایرانی در دوره قاجار بوده است؛ چه آنان که در آنجا ماندگار شدند و چه آنانی که از آن مسیر به اروپا پا گذاشتند. «قهوه استانبول نیکو می‌سوزد» روایت ۱۲ مسافری است که شهر را در خاطراتشان به تصویر کشیده‌اند.

صفویه؛ حلقه واسط عزاداری‌ها تا شکل‌گیری تعزیه

مترجم کتاب «تماشا در عصر صفویه» گفت: کالمار از سفرنامه‌ها مطالب را انتخاب و تحلیل کرده و نشان داده که حلقه واسط عزاداری‌ها و تعزیه در این دوره شکل گرفته است.

جعفری دهقی: بیشتر سفرنامه‌نویسان با اهداف سیاسی وارد ایران شدند

محمود جعفری دهقی، رئیس انجمن ایرانشناسی و استاد دانشگاه تهران در نشست معرفی و بررسی کتاب «نماهایی از ایران درباره اهمیت سفرنامه‌ها در شناخت اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایران گفت: سفرنامه‌ها اگر به درستی ترجمه شوند آیینه تمام‌نمای ما هستند و معایب و محاسن ما را نشان می‌دهند و کمک می‌کنند تا بتوانیم برای رفع معایب خود گام برداریم.

روایتی از همسایه عزیزتر از جان

جبار رحمانی، عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی در یادداشتی درباره کتاب «سفر به سرزمین آریایی‌ها» نوشته است: این نوع کتاب‌ها،‌ بیش از همه بهانه‌ای برای رفع بدفهمی‌های تاریخی ما از همسایگان امروزی و خویشتن معاصرمان هستند.

جهانگردی که دور دنیا را در ۱۸ سال پیمود/حاج سیاح: پوینده‌ای بودم دنبال دانش، نه دنبال باختن خود

حاج سیاح را باید با سفرنامه‌اش یا به قول خودش روزنامه‌اش شناخت. سفرنامه‌ای که در حکم یک فیلم سینمایی بلند و بالاست. کافی است با خواندن هرفصل از آن، دقیقه‌ای چشم بر هم بگذاری تا خود را همراه وی گاهی در شرق عالم و گاهی در دورترین نقطه غرب ببینی.

مواجهه حاجی سیاح با غرب حیرت نبود، رنج و یادگیری بود...

حاجی سیاح سال‌ها در سفر زیست و آنچه دید و دریافت در یادداشت‌هایی پراکنده اما مفید ثبت و ضبط کرد. به مناسبت سوم مهر 1304 ه.ش سالروز درگذشت او نگاهی به مواجهه حاجی سیاح با غرب و تجدد در سفرنامه‌اش داشته‌ایم.

روایت سفرنامه‌ها از آئین‌های محرم

پیترو دلاواله، جهانگرد ایتالیایی که در دوره صفویان قدم به خاک ایران گذاشت در سفرنامه خود درباره آیین محرم در دوره صفویان چنین می‌نویسد: «ایرانیان، تمام این مدت را به طور مداوم عزاداری می‌کنند و ضمن تظاهرات عمومی عظیم، از پایان غم‌انگیز زندگی امام حسین (ع)، فرزند علی(ع) و فاطمه (س)، یگانه دختر پیغمبر اسلام که در نظر همه مسلمانان مقدس؛ ولی در نظر ایرانیان، امام بر حق نیز هست، و شاه فعلی از اعقاب او است، یاد کرده و به این مناسبت سوگواری می‌کنند.

سفرنامه مظفرالدین شاه تهی از مذکرات سیاسی/متنی مملو از خاطرات بامزه و خنده‌دار

زنده‌یاد عبدالحسن نوایی در مقدمه‌ کتاب «یادداشت‌های ملک المورخین و مرات الوقایع مظفری» می‌نویسد: «سفرنامه‌های مظفری از سفرنامه‌های ناصری چندان سست‌تر و بی‌محتواتر نیست. این پدر و پسر گویی تعمد یا تعهد داشتند که یک کلمه حرف حسابی که به درد اهل تاریخ بخورد و روشنگر مطالبی در سیاست داخلی و خارجی باشد، ننویسند.»

بنیادهای فلسفی سوژه، از ادبیات کلاسیک تا ادبیات پسامدرن

ادبیات مدرن و پسامدرن شاید خط ممیز مشخصی نداشته باشند اما در اصلی‌ترین وجه تعریف‌شان از هم جدا می‌شوند: سوژه

مرکز زدایی از انقلاب مشروطه

متن زیر معرفی کتابی جدید درباره انقلاب مشروطه است.

مواجهه مظفرالدین‌شاه با فرنگ

کتاب «سفرنامه مبارکه شاهنشاهی» روزنامه نخستین سفر مظفرالدین‌شاه به فرنگ است.

مظفرالدین شاه برای اولین‌بار از روسیه با قطار وارد اروپا می‌شود

آیدین فرنگی درباره کتاب «سفرنامه مبارکه شاهنشاهی» می‌گوید: اگر بخشی از این سفر، جنبه تفریحی و درمانی داشته باشد، بخشی هم به این خاطر است که شاه می‌رود ببیند که چه خبر است. شاه مقایسه مستقیمی بین اروپا و ایران انجام نمی‌دهد. اما در سفرنامه‌اش شهرهای مختلف اروپا را مدام با هم مقایسه می‌کند.

ایرانی‌ترین غیرایرانی‌ها خلقیات ایرانیان از منظر بیگانه‌های آشنا

محمدرضا جوادی یگانه

نگارنده معتقد است کسانی که در ایران بر ایرانی‌ها مدیریت کرده‌اند، بخش‌هایی از جامعه ایرانی را دیده‌اند که دیگران موفق به رویت آنها نشده‌اند.

مسافر جاده سرنوشت/ نگاهی به زندگی حاج سیاح

میرزا محمدعلی محلاتی (حاج سیاح) متولد سال 1252 هجری قمری در شهرستان محلات از این قاعده مستثنی نمانده و این در حالی است که مطالعه سفرنامه و خاطرات او در دو کتاب به نام‌های «سفرنامه حاج سیاح» و «خاطرات حاج سیاح» می‌تواند شناخت بهتری از بافت اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی دوره قاجار در اختیار علاقه‌مندان تاریخ ایران قرار دهد.

سفرنامه تاورنیه و سبک زندگی ایرانیان در خانه‌های قدیمی

جهانگرد فرانسوی از مصالح ساخت خانه‌های ایرانی نیز سخن می‌راند. تاورنیه به نمای رایج کاهگلی در ساخت خانه‌های ایرانی نیز اشاره می‌کند