به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر، تخیل همیشه یک عنصر جذاب برای سفر انسان به دور دست ها بوده است. آنجا که جسم نیست اما روح سیر می کند و حظ می برد و رادیو شاید یکی از کارکردهایش برانگیختگی تخیل و رویا در مخاطب باشد.

رادیو قوه شنیداری مخاطب را به کار می اندازد و مثل تصویر آنچه را که می خواهد بر او تحمیل نمی کند. شاید همین دلیل باعث شده است که بسیاری از نویسندگان و برنامه سازان رادیویی در مواردی این رسانه را برتر از رسانه های تصویری بدانند. در میان همه برنامه های رادیویی، نمایش ها تاثیر و جذابیت دیگری دارند چراکه داستان دارند و مخاطب هر بار با یکی از شخصیت های این داستان ها همراه می شود.

رادیو نمایش این روزها نمایش های مختلفی را تولید می کند و روی آنتن می برد. از جمله این نمایش ها که قرار است به زودی از این شبکه رادیویی شنیده شود نمایش «مجموعه منتخب هیچکاک» به کارگردانی میکائیل شهرستانی است.

این مجموعه منتخب داستان هایی است که حسین یعقوبی دست به انتخاب و ترجمه آنها زده است و با یک تنظیم رادیویی به نگارش درآورده است.

این گزارش به پشت صحنه ساخت دو قسمت از «مجموعه منتخب هیچکاک» در استودبو رادیو نمایش می پردازد. در اتاق فرمان میکائیل شهرستانی کارگردان، محمد مهاجر تهیه کننده و رضا طاهری صدابردار حضور دارند. از این اتاق به راحتی می توان به صدا و تصویر بازیگران حاضر در استودیو تسلط داشت. 

استودیو ضبط اثر نمایشی کمی بزرگتر از یک استودیوی معمولی است تا بازیگران مختلفی بتوانند پشت میکروفن قرار بگیرند و دیالوگ های خود را بیان کنند. حتی یک میکروفن هم برای بازیگری قرار داده شده است تا صداهای جانبی و فرعی داخل متن را دربیاورد. او همه تجهیزات لازم را دارد تا صداهای مختلف از صدای در گرفته تا صدای بشقاب، روزنامه، نایلون و صدای کفش های بازیگران را وقتی که در داستان خداحافظی می کنند و از صحنه دور می شوند، دربیاورد.

میکائیل شهرستانی دسته ای از صفحه های متن های نمایش را در دست دارد و همزمان با بازی شخصیت ها، آنها را مرور می کند. یک دسته از همین برگه ها هم مقابل محمد مهاجر قرار دارد. سه بازیگر داخل استودیو هستند. داستان درباره زن و شوهری به نام ماریا و جو است که پول چندانی ندارند و مرد هم بیکار است. نوشین حسن زاده نقش ماریا و امیر فرحان نیا نقش جو را بازی می کند. با هم بر سر پول و کار مشاجره می کنند. ماریا می گوید روزنامه ها پر از آگهی استخدام است و بعد بازیگر دیگری صدای خش خش روزنامه ها را درمی آورد. جو اما علاقه ای به کار کارمندی ندارد و قرار است که وام بگیرد. غلامحسین تسعیری نقش کارمند بانک را دارد که قرار است به او وام بدهد و با سوالات متعددی که می پرسد او را واجد شرایط دریافت وام نمی داند. 

بازیگران هرجا تپق می زنند یا احساس می کنند دیالوگ خوب درنیامده است خودشان دوباره آن را تکرار می کنند. گاهی هم شهرستانی مواردی را تذکر می دهد. بیشتر لحن دیالوگ ها را با بازیگران بررسی می کند و یا اگر دیالوگی درست نباشد در اتاق فرمان همراه با تهیه کننده آن را تغییر می دهند.

شهرستانی در یک تنفس چند دقیقه ای که به بازیگران داده می شود درباره متن توضیح داد و گفت: تغییر و تحولاتی در رادیو اتفاق افتاد و متن این نمایش ها به دست من رسید. البته این متن ها چندان یک دست نیستند و با توجه به موضوعاتی که طرح می شود متن و ترجمه آن در قسمت هایی متفاوت است.

وی در پاسخ به اینکه آیا در این داستان ها تغییراتی هم داده شده است یا خیر؟ بیان کرد: با توجه به فیلم هایی که از هیچکاک دیده ایم به نظر می رسد که آن فضا در این قصه ها کمرنگ است و مناسبات در بعضی از قسمت ها بیشتر فضایی شرقی دارد. همچنین فضای تعلیق و پیچیدگی هایی که در شخصیت پردازی های آثار هیچکاک وجود دارد و به نظرم رشک برانگیز است چندان در این داستان ها مطرح نمی شود با این حال فکر می کنم باز هم داستان های خوبی هستند و بعد از یک سال قطع همکاری من با رادیو که به دعوت آقای محمدرضا قربانی مدیر فعلی رادیو نمایش بازگشتم، آغاز خوبی است.

این نویسنده و کارگردان تئاتر ژانر این نمایش ها را پلیسی و اجتماعی خواند و درباره تعداد بازیگران این مجموعه یادآور شد: به این دلیل که مدت زیادی رادیو نیمه تعطیل شد از من خواسته شد که طیف گسترده ای از همکاران خود را برای این کار دعوت کنم و من از بیش از ۶۰ نفر از همکاران خود در این کار بهره گرفتم. بعضی از دوستان همچون مهین نصری، احمد گنجی، شهین نجف زاده، بیوک میرزایی و... جزو پیشکسوت ها هستند و در عین حال افراد جوان هم در کار حضور دارند حتی کسانی بودند که برای اولین بار در رادیو نقش ایفا کردند مثل امین بختیاری برادرزاده زنده یاد حبیب بختباری بازیگر رادیو که تحصیلکرده همین رشته است و پیش از این هم سابقه کارهای صحنه ای را داشت و چون از صدای خوبی برخوردار بود، خواستم تا به جمع همکاران رادیویی ما بپیوندد.

ضبط دوباره آغاز می شود. میکاییل شهرستانی روی آکسان ها، صداها و لحن جملات حساسیت دارد. فرحان نیا که نقش جو را ایفا می کند در قسمتی از نمایش در برابر پلیس قرار می گیرد و صدایش کمی بالا می رود. کارگردان تذکر می دهد که برخورد جو با پلیس خیلی جسورانه است و باید لحنش را آرام تر کند.

امیر فرحان نیا در حاشیه ضبط این نمایش از علاقه خود به کارهای هیچکاک گفت و توضیح داد: من از کودکی کارهای هیچکاک را بسیار دوست داشتم و هر زمان هم که آثار او از تلویزیون به پخش برسد، آنها را می بینم. 

وی که به کار دوبله هم مشغول است به مجموعه ای درباره هیچکاک اشاره و بیان کرد: من زمانی دوبله مجموعه «آلفرد هیچکاک تقدیم می کند» را بر عهده داشتم و کار خود را در رادیو با دوبله این اثر تنظیم کردم تا بتوانم به هر دو کار برسم.

این بازیگر درباره تنظیم آثار هیچکاک برای رادیو اظهار کرد: شاید کمتر کسی در جهان باشد که هیچکاک را نشناسد و اگر حتی از یک نوجوان بپرسید حداقل می داند که او یک فیلمساز بوده است بنابراین تنظیم رادیویی متن های چنین شخصیت شناخته شده ای که هرکسی نسبت به آثار و کارهای او ذهنیت دارد سختی بیشتری دارد.

نوشین حسن زاده که نقش ماریا را بازی می کند نیز درباره این نمایش که به هیچکاک تعلق دارد، بیان کرد: حال و هوای بین این زن و شوهر به نظر من خیلی ایرانی بود و با تصوری که من از داستان های جنایی هیچکاک داشتم کمی در ذوقم خورد چراکه این قصه از جذابیت های پلیسی چندانی برخوردار نبود.

وی درباره جذابیت کارهای غربی در برابر آثار ایرانی برای مخاطبان عنوان کرد: هیچ فرقی نمی کند که قصه ما ایرانی یا خارجی باشد و حتی تفاوتی ندارد که در کدام حوزه از رسانه مثل رادیو، تلویزیون، سینما و یا تئاتر طرح شود تنها مهم این است که از قصه خوبی برخوردار باشد. باید بتوان قصه خوبی را برای مخاطب تعریف کرد درحالیکه این روزها همه می خواهند کارهای عجیب و غریبی انجام دهند.

این بازیگر نمایش های رادیویی در پایان گفت: در دل یک قصه هزاران حرف می توان بیان کرد و بزرگترین مشکل ما همین است که قصه های خوبی نداریم.

ضبط نمایش دوم آغاز می شود. رز و فرانک دو بازیگر این نمایش هستند که شیوا رفیعیان و اکبر مولایی نقش آنها را بازی می کنند.

بازیگران این نمایش ها باید متن های خود را از قبل خوانده باشند چون اینجا فرصتی برای تمرین نیست و در مواردی هم که بازیگران اشتباه کنند بعدا اصلاح خواهد شد. 

رز و فرانک با هم بحث می کنند. رز منتظر عموی خود با نام آرتور است و فرانک می گوید که او را کشته است چون با ازدواج آنها مخالف بوده است.

فرانک: کشتمش. تو جاده فرعی خلوت براش کمین گذاشتم.

رز: نه فرانک... تو داری دروغ میگی...داری دروغ میگی.

فرانک: من فقط کاری رو کردم که تو می خواستی...

رز: من می خواستم؟ من کی خواستم که عموم رو بکشی.

فرانک: واسه این حرفا دیگه خیلی دیر شده... عموت مرده.

رز: پلیسا حتما الان از راه می رسن... اونا میفهمن... حتما متوجه میشن که قاتل تویی.

فرانک: دلیل نداره متوجه بشن... اگه تو نقشت رو خوب بازی کنی متوجه نمیشن...

نقش رز و فرانک را دو جوان بازی می کنند که هر دو پیش از این جزو هنرجویان کلاس های شهرستانی بوده اند. این داستان نسبت به قبلی جنایی تر است و تا پایان داستان یک بازرس جوان با بازی کامیار محبی وجود دارد که سعی در کشف این جنایت دارد.

توقف و فاصله چندانی در خوانش متن ها نیست. بنابراین کار خیلی سریع به پایان می رسد و دو نمایش ۳۰ دقیقه ای در یک بازه حدودا یک و نیم ساعته پایان می یابد.

شهرستانی در پایان درباره حضور این بازیگران جوان توضیح داد که بعضی از این بازیگران ۲۰ سال پیش با او دوره های آموزشی گذرانده اند و یادآور شد: عده ای هم در سال های اخیر از شاگردان من بودند. رادیو ملک مطلق ما نیست و همانطور که در گذر زمان انسان ها پیر و فرسوده می شوند و به تدریج کنار می روند باید جوانانی هم باشند که جای این همکاران را پر کنند و امیدوارم که این جوانان همکاران خوب و مسئولیت پذیری شوند.