به گزارش فرهنگ امروز به نقل از شبستان؛ دوم تیر۱۲۷۸ شمسی قزاقان روس به فرماندهی کلنل لیاخف مجلس شورای ملی را به توپ بستند.احمدکسروی با دوکتاب«تاریخ مشروطه ایران» و«تاریخ هجده ساله آذربایجان» دقیق‌ترین روایتها را از این دوران پر فراز و فرود دارد.

  در سال ۱۲۷۸ شمسی، محمدعلی شاه که برپایی مجلس مشروطه را خلاف آرای استبدای خود می‌دانست، توسط کلنل لیاخوف مجلس را به توپ بست و گروه بیشماری از مردم را به خاک وخون کشید. ازمیان دستگیرشدگان، ملک المتکلمین واعظ پر شور و میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل روزنامه نگار و دوست علی کبر دهخدا، درباغشاه با طناب خفه شدند و شاه قلدر به خیال خود بساط دیکتاتوری را مستقر کرد، اما خروش ملٌیٌون تومار او را در هم پیچید و او چاره‌ای جز پناه بردن به سفارت روس نیافت.

   احمدکسروی با دوکتاب«تاریخ مشروطه ایران» و«تاریخ هجده ساله آذربایجان»دقیق‌ترین روایتها را از این دوران پر فراز و فرود دارد و به یکی از مهمترین انقلابات در خاور میانه پرداخته است و سالهاست کتابهای این مورخ از مراجع معتبر تاریخ مشروطیت است .

   این یادکردی از یک واقعه‌ی تاریخی و تاریخنگار صادقی است که آن روایت را برای همیشه برصفحات تاریخ این کشور حک کرد.

سید احمد حکم‌آبادی که بعدها نام خانوادگی کَسرَوی را برگزید، تاریخ‌نگار، زبان‌شناس، پژوهش‌گر، حقوق‌دان و اندیشمند ایرانی بود. وی استاد ملی‌گرای رشته حقوق در دانشگاه تهران و وکیل دعاوی در تهران بود. احمد کسروی در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۳۲۴ و در سن ۵۷ سالگی، در اتاق بازپرسی ساختمان کاخ دادگستری تهران به ضرب «گلوله و ۲۷ ضربه چاقو» اسلام» ترور شد.

 احمد کسروی در حوزه‌های مختلفی هم‌چون تاریخ، زبان‌شناسی، ادبیات، علوم دینی، روزنامه‌نگاری، وکالت، قضاوت و سیاست فعالیت داشت

آثار احمد کسروی بالغ بر ۷۰ جلد کتاب به زبان‌های فارسی و عربی است. از مهم‌ترین آثار کسروی می‌توان به دو کتاب تاریخ مشروطهٔ ایران و تاریخ هجده‌سالهٔ آذربایجان اشاره کرد که از مهم‌ترین آثار مربوط به تاریخ جنبش مشروطه‌خواهی ایران می‌شوند و تا به امروز مرجع اصلی محققان دربارهٔ جنبش مشروطیت ایران بوده است.

 آذری یا زبان باستان آذربایجان، برای نخستین‌بار این نظریّه را مطرح کرد که زبان تاریخی منطقهٔ آذربایجان قبل از رایج‌شدن زبان ترکی آذربایجانی که مورخان از آن به نام «آذری» یاد کرده‌اند، زبانی از خانوادهٔ زبان‌های ایرانی بوده‌است. این نظریه هنوز مخالفانی میان قوم‌گرایان دارد، اما در نزد زبان‌شناسان دنیا به صورت عام پذیرفته شده‌است.