به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ نظام سرمایه داری به دنبال آن است که تا بحث از اندیشه لیبرالی بازار آزاد و جدایی دین از سیاست به عنوان الگو برای کشور های های در حال توسعه قرار دهد. به باور آنها تنها راه نجات و توسعه سیافتگی کشور های جهان سوم همان چیزی است که غرب پیموده است و به کشور ها توصیه می کنند که دنبال روی آنها باشند.

اما به نظر می رسد چندان هم در این ادعا نتوانسته موفق باشد. آسیب های این نظام به گونه ای است که در تمام زندگی مردم همچون امور شخصی محیط زیست و حتی انسانی دخالت کرده و مشکلات متعددی را متوجه بشریت ساخته است. یکی از مهمترین این آسیب ها متوجه انسان است زیرا این آموزه ها از انسان موجودی ساخته تک ساحتی که تمام زندگی و موجودیت وی را تحت الشعاع قرار می دهد. به این معنا که انسان به موجودی مصرف گرا تبدیل شده و جز رفع نیاز های مادی دغدغه دیگری ندارد.

در خصوص این موضوع گفتگویی با «استفن لندمن» نظریه پرداز آمریکایی صورت گرفته که در ادامه از نظر می گذرد؛ استفن لندمن از منتقدان جدی سیاست های غرب به ویژه آمریکا است و دانش آموخته دانشگاه هاروارد است. وی همچنین در دانشگاه پنسیلوانیا در رشته MBA فارغ التحصیل شده است. از جمله آثار منتشر شده او عبارتند از «باتلاق عراق»، «چگونه وال استریت آمریکا را سر کیسه کرد» و «تسخیر بانکداران».

*برخی معتقد هستند که برای توسعه یافتگی و طی کردن روند نوسازی یگانه راه عبور از مرحله سرمایه داری است. آیا شما با این دیدگاه موافق هستید؟

قویاً مخالف این دیدگاه هستم. البته نه در مورد سرمایه داری ای که مسئولانه عمل می کند. اما در بیشتر موارد سرمایه داری چون به چپاول و غارت مشغول است. سرمایه داری مزایایی را برای برخی با ایجاد هزینه برای بقیه ایجاد می کند. در واقع با چپاول و غارت دیگران برای برخی منافع و مزایایی ایجاد می کند.

من در یک خانواده کوچک در آمریکا بزرگ شده ام که به کسب و کار مشغول بودند. شاید بشود گفت سرمایه دار بودند. ولی آنها به من تقلب و دروغ و دزدی را برای به دست آوردن سود نیاموختند. اتفاقاً آنها به من اخلاق را آموختند.

موضوع این است که کشورهایی که امروزه سرمایه داری خوانده می شوند به چپاول و غارت و دزدی برای کسب سود مشغول هستند. آمریکا و سایر کشورهای غرب و اسرائیل نمود و عینیت سرمایه داری تاریک چپاولگر هستند که به استثمار دیگران مشغول هستند.

در حال حاضر می بینیم که چگونه با یونان برخورد می کنند. یونان در حال حاضر نمونه واقعی روح چپاولگری غرب است که به ازای به دست آوردن سود خواهان نابودی آن هستند.

*در خود نظامها و جوامع سرمایه داری روند استثمار به چه شکلی محقق می شود؟

در خود این کشورها نیز فقر و بدبختی وجود دارد. در واقع این تیره و تار بودن و چپاول برای سود یک وجه خارج از این کشورها دارد و یک وجه داخلی دارد. یک طبقه در داخل این کشورها از جمله در داخل آمریکا و اسرائیل وجود دارد که بیکار و محروم هستند.

در داخل اسرائیل یهودیانی هستند که وضع بدی دارند. این وضعیت برای شهروندان عرب در داخل اسرائیل بدتر است.

در داخل جوامع سرمایه داری، این روش مبتنی بر استثمار طبقه کارگر توسط صاحبان ابزار تولید است. در واقع از رهگذر استثمار طبقه کارگر است که صاحبان ابزار تولید به سود هنگفت دست پیدا می کنند. از این رو شاهد این هستیم که تفاوت طبقاتی روز به روز در حال گسترش است.

*در سطح نظام بین المللی سرمایه داری چگونه عمل می کند؟

در سطح نظام بین الملل هم سرمایه داری با استثمار کشورهایی که پیرامون نامیده می شوند به سودهای هنگفتی می رسد. استفاده از نیروی کار ارزان، مواد خام ارزان، سرمایه گذاری در کشورهای پیرامون و ... روشهایی است که سرمایه داری بر اساس آن در سطح نظام بین الملل عمل می کند.

معتقدم که باید بتوان آزادانه پول و ثروت را به روش منصفانه و قانونی به دست آورد. به نظر من بدترین جرم، چپاول و غارت دیگران برای کسب سود است. گناه و جرمی که به شدت محکوم است.

*پیشنهاد شما برای توسعه یافتگی چیست؟

توسعه یافتگی و نوسازی از رهگذر رفتار حکومت حاصل می شود. اگر حکومت با مردم خود به صورت برابر و منصافانه برخورد کند و نه اینکه صرفاً فقط عده ای از مزایا و رانت برخوردار باشند در این صورت مسیر توسعه یافتگی را خواهد پیمود. در اقتصاد مکاتبی هستند که بر این سبک و شیوه رسیدن به توسعه یافتگی تأکید دارند مشروط به اینکه در عرصه عمل واقعاً به آن آموزه های نظری عمل شود.

تصور می کنم برای تحقق توسعه برای نمونه سیستم بانکداری باید در اختیار عموم مردم باشد و نه اینکه در دست عده ای خاص مانند آنچه در وال استریت مشاهده می کنیم. تاریخ به ما نشان داده اگر چنین باشد سیستم بانکداری بهتر عمل می کند. در حال حاضر وال استریت مشغول به یغما بردن سرمایه مردم است.

*نظریه پردازان چپ معتقدند که سرمایه داری به لحاظ تناقضات درونی از بین خواهد رفت. دیدگاه شما در این زمینه چیست؟

سیستم و نظامی که به میلیونها نفر از مردم ضربه و صدمه بزند مطمئناً باقی نخواهد ماند. این را تاریخ به ما نشان داده است.

ممکن است چنین نظامی قرنها به حیات خود ادامه دهد ولی آنچه مسلم است روزی بر اثر کنشها و رفتارهای خود از بین خواهد رفت. نظامهای سرمایه داری کنونی نیز چنین هستند. این نظامها هم روزی بر اثر اینکه به میلیونها نفر از مردم لطمه و صدمه وارد می سازند از بین خواهند رفت.

بسیاری از مردم در سرتاسر دنیا مخالف سرمایه داری هستند. همانگونه که زمانی مردم جهان با برده داری مقابله کردند وآن را برانداختند در خصوص سرمایه داری غارتگر نیز چنین اتفاقی خواهد افتاد.

گفتگو: جلال حیران نیا