فرهنگ امروز:

محمد تقی قزلسفلی

به عنوان یک دانشگاهی و کسی که سالها درگیر مسئله ی کتاب و کتابخوانی هستم، خوشبختانه در طول سال گذشته  شاهد  انتشار کتابهای خوبی در بازار نشر کتاب بوده ام. و اکنون بنابر ملاحظاتی ۳ کتاب را برای مطالعه در ایام عید انتخاب کرده ام. از منظر کتب دانشگاهی، کتابی که انتخاب نموده ام، کتابی است با عنوان «زیست جهان و اهمیت آن برای نظریه سیاسی»، این کتاب تالیف آقای جهانگیر معینی است. که شامل نظریه پردازی سیاسی جدید بوده و برای ارشد و دکتری تالیف گشته است. کتاب بسیار روان و دارای نوآوری است و خواندن آن را به دانشجویان علوم اجتماعی، فلسفه و علوم سیاسی توصیه می کنم. این کتاب رویکرد به نظریه سیاسی را از منظر زیست جهان مورد بحث قرار داده است. بیشتر کتابهای دیگر از منظر قدرت به سراغ نظریه سیاسی رفته اند و این کتاب از این حیث بسیار مهم است و نگاه به سیاست را عوض می کند. بسیاری معتقد هستند که در طی دو دهه ی اخیر نظریه سیاسی رو به افول گذاشته است. اما این کتاب نشان می دهد که نظریه سیاسی را می شود از ورشکستی نجات داد. هچنین این کتاب برای کشورهای جهان سوم و خاورمیانه اهمیت به سزایی دارد. و برنامه ی عمل برای روشنفکران می دهد. این اثر با ارائه ی راهکار برای این طبقه از جامعه، به آنها این پیام را می دهد که مورد نیاز هستند و می توانند چه کارهایی را انجام دهند.  

دومین کتابی که از منظر مباحث روشنفکری و اجتماعی برمی گزینم، کتاب «روشنفکران و سیاست» است  اثر مارک لی‌لا که خوشبختانه مورد توجه هم قرار گرفته است.  این کتاب به مانند کتاب اول نظام مند نیست اما به مسئله مهمی  اشاره می کند؛ اینکه چگونه بسیاری از روشنفکران وسوسه ی نزدیکی به رژیم های سیاسی را داشته اند. نویسنده در این اثر به سراغ لوکاچ و هایدگر می رود. درس بزرگ این کتاب این است که نشان می دهد روشنفکران علارغم اینکه فکر می کنیم در برج عاج خود، متفکر و خویشتن دار نشسته اند، چه عجولانه و ساده لوحانه به وقایع اطراف نگاه می کنند.

کتاب سومی که مخاطبان عام و حتی حرفه ای  را دعوت به خواندنش می کنم،  « زندگی روزمره در سایه‌ی استالینیسم» اثر شیلا فیتزپاتریک است. نویسنده ی این کتاب از روس شناسان مطرح بوده که بر روی فرهنگ عامه و زندگی روزمره کار کرده است. این اثر به این می پردازد که وقتی انسان های عادی در شرایط غیرعادی قرار می گیرند چه می کنند؟ در شرایط جنگ، کمبود چگونه می شود زندگی روزمره را فهمید؟نویسنده در این  کتاب  نشان می دهد که چگونه در دوره ی استالینیسم، مدلی به نام «انسان شوروی» بوجود آمد که  در بدترین شرایط توانست خود را حفظ کند. در زمانه ای که جامعه عرصه ی جاسوسی و دشمن تراشی است، انسان معمولی چه باید بکند. نویسنده با آمار و اسناد و مکتوبات آن دوره به بررسی زندگی روزمره در دوره استالینیسم می پردازد. از نظر من این کتاب حرف های زیادی برای گفتن دارد.

آبتین گلکار

در میان کتاب‌هایی که سال گذشته خواندم و می‌توانم آن‌ها را برای عیدی دادن یا مطالعه در تعطیلات نوروز پیشنهاد کنم، یکی از بهترین‌ها رمان ماه‌الماس به قلم ویکی کالینز (نشر نیلوفر، ۶۵۰ صفحه، ۴۵۰۰۰ تومان) است. مهم‌ترین نقطة قوت کتاب، گذشته از موضوع پلیسی پرکشش و نفسگیر، ترجمة درخشان منوچهر بدیعی است که تنوع سبک گفتار راویان مختلف ماجرا را به بهترین شکل در زبان فارسی نیز منعکس کرده و نثرش می‌تواند برای علاقه‌مندان به مسائل ترجمه در حکم یک کتاب آموزشی باشد.

کتاب دیگری که نسبت به ماه‌الماس، حجم و قیمت کم‌تری دارد و شاید برای عیدی دادن به صورت انبوه (!) مناسب‌تر باشد، نمایشنامة چیمریکا، نوشتة لوسی کرک‌وود با ترجمة نازنین دیهیمی و مهدی نوری (نشر ماهی، ۱۹۶ صفحه، ۱۵۰۰۰ تومان) است: یک نمونة عالی نمایشنامة سیاسی که موضوع آن حول جنبش اعتراضی مردم چین در میدان تیان‌آن‌من (۱۹۸۹) می‌چرخد و با یکی دو چرخش سرگیجه‌آور ناگهان نگاه شما را نسبت به قهرمانان اثر و قهرمانان آن اعتراض عوض می‌کند.

اگر از سبک این اثر خوشتان آمد، می‌توانید سه نمایشنامة تام استاپارد با عنوان کلی ساحل‌ آرمانشهر را نیز از همین مترجمان و همین ناشر بخوانید که دربارة جنبش روشنفکری سدة نوزدهم روسیه است و قهرمانانش کسانی هستند مانند ایوان تورگنیف، ویساریون بلینسکی (منتقد ادبی بزرگ)، میخاییل باکونین (آنارشیست مشهور روس)، آلکساندر هرتسن (نویسنده و متفکر) و...

کتاب دیگری که فکر می‌کنم موردپسند هرخواننده‌ای با هرسلیقه‌ای واقع خواهد شد، نه فرشته، نه قدیس ایوان کلیماست با ترجمة حشمت‌الله کامرانی (نشر نو، ۳۴۲ صفحه، ۲۰۰۰۰ تومان) است. باورش کمی سخت است کتابی از یک نویسندة اهل جمهوری چک بخوانیم که این‌قدر به اوضاع و احوال اجتماعی ما شبیه باشد و این‌قدر با دغدغه‌های زنانه و مادرانة قهرمان اصلی‌اش احساس نزدیکی کنیم.

کتاب‌های خوب دیگری که البته دو سه سالی از چاپشان می‌گذرد، ولی در خاطرم مانده‌اند، عبارتند از: اندازه‌گیری دنیا به قلم دانیل کلمان و ترجمة ناتالی چوبینه (نشر افق، ۳۶۷ صفحه، ۱۳۵۰۰ تومان)، سرگذشت آقای زومر، نوشتة پاتریک زوسکینت (از این نویسنده دو کتاب خوب دیگر به نام عطر و کبوتر نیز با ترجمه‌های مختلف در بازار کتاب ایران موجود است) با ترجمة عالی احمد کسایی‌پور (نشر هرمس، ۱۰۷ صفحه، ۶۰۰۰ تومان)، و سرانجام وکیل شیطان، نوشتة موریس وست، ترجمة ماه‌منیر مینوی، که البته متن فارسی‌اش نیاز به ویراستاری بهتری دارد،‌ ولی موضوع کتاب، که حال و هوای نان و شراب ایناتسیو سیلونه را در ذهن زنده می‌کند، کاستی‌های نثر فارسی را جبران می‌کند. خلاصه آن‌که کتاب خوب زیاد است و خواننده کم.

جهانگیر معینی علمداری

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران ۳ کتاب زیر را برای مخاطبان فرهنگ امروز توصیه می کند. ۱- نظم اشیا نوشته میشیل فوکو.۲- تحلیل سیاسی یک رویکرد انتقادی نوشته کالین های۳- فلسفه امروزین علوم اجتماعی نوشته برایان فی.

محمد عبدالله پور چناری

استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید باهنر کرمان ۳ کتاب زیر را برای نوروز برای علاقه مندان توصیه کرد. ۱- تحلیل سیاسی مدرن نوشته رابرت دال۲- جهان زیست و اهمیت آن برای جهان سیاسی نوشته جهانگیر معینی علمداری ۳- تاریخ اندیشه سیاسی جان مکللند .

قدیر نصری

استاد علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی به فرهنگ امروز گفته است دغدغه من دائره المعارف خوانی و دانش نامه نویسی در حوزه فلسفه سیاسی جدید است. بیش از ۸۰ درصد از مطالعاتم صرف تفحص در باب دانش نامه های معتبر جهانی است. بر همین اساس قصد دارم در تعطیلات پیش رو ۳ دانش نامه را مطالعه کنم. تاریخ مفاهیم فلسفی کاری از انجمن حکمت و فلسفه با سر ویراستاری دکتر محمد رضا بهشتی بسیار منبع اساسی است. دانش نامه دانشگاه استفورد هم دارای مدخل های بسیار مناسبی است. کتاب دیگر که نصری برای علاقه مندان توصیه کردند کتاب روان درمانی اگزیستانسیال نوشته اروین یالوم بود.

سجاد ستاری

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران ۳ کتاب زیر را برای علاقه مندان توصیه نمودند. ۱- فیلسوفان سیاسی قرن بیستم نوشته مایکل ایچ لسناف ۲- متفکران بزرگ جامعه شناسی  نوشته راب استونز۳- ذهن بی‌خانمان( نوسازی و آگاهی) نوشته بریجیت برگر،هانسفرید کلنر،پیتر برگر