به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ محمدرضا یوسفی به مناسبت روز جهانی کودک، میزان توجه به کودکان از منظر ادبیات کودک را ضعیف ارزیابی کرد و گفت: واقعیت‌های اجتماعی که در حوزه نشر کودک و سینمای کودک اتفاق افتاده سیر نزولی داشته است. جوایزی که در حوزه کودک و نوجوان داشته‌ایم به طرز چشمگیری کاهش داشته است. مخصوصا جوایز بخش دولتی که یا منحل شده یا زمان آن طولانی‌تر شده است.
این نویسنده و پژوهشگر افزود: همچنین در زمان گذشته سمینارهای خاصی که در حوزه کودک و نوجوان برگزار می‌شد که الان دیگر برگزار نمی‌شود. قبلا آموزش و پرورش و نهادهای مدنی گوناگون سمینارهای متعددی در زمینه ادبیات کودک برگزار می‌کردند و مسائل مختلف با این حوزه را بررسی می‌کردند اما امروزه دیگر اثری از آن سمینارها نیست. به یاد دارم قبلا نمایشگاه‌های پی درپی و گوناگون در حوزه تصویرگری و کتاب داشتیم که میزان آنها کاهش یافته است.
کاهش توان ناشران برای چاپ کتاب
یوسفی در ادامه به کاهش توان ناشران در زمینه چاپ کتاب اشاره کرد و گفت: زمانی که من تازه‌کار بودم، نخستین کتاب من با شمارگان ۲۰ هزار نسخه منتشر شد و این شمارگان درباره سایر آثار هم همینطور بود. اما امرزوه این تعداد به ۲۰۰ یا ۳۰۰ عنوان رسیده است. حتی با بحران اخیر دلار برای برخی ناشران در شرایط فعلی اقتصادی چاپ کتاب به صورت چهار رنگ امکان‌پذیر نیست.
نویسنده «شازده کرگدن» افزود: امروزه تعداد زیادی نویسنده خلاق اطراف من وجود دارد که نمی‌دانم آنها را به کجا و کدام ناشر معرفی کنم تا آثارشان را چاپ کند. اکثر ناشران درشت ادبیات کودک در ورودی راه‌روهایشان نوشته‌اند کار پذیرفته نمی‌شود. اما در سال‌های قبل ۱۰ ناشر مختلف مطرح در حوزه کودک و نوجوان وجود داشت که کتاب‌های‌مان را برای چاپ به آنها میدادیم. الان روزگاری شده که نویسندگان باید به ناشران هم فکر کنند البته کاری از ما برنمی‌آید و نمی‌توانیم کاغذ را ارزان کنیم.
به گفته یوسفی، این مساله آسیب‌شناسی گسترده‌ای دارد و تا زمانی‌که سیاست‌های کشور سمت‌و سوی کودک و توسعه پیدا نکند، و زیرساخت‌ها را درست نکنیم، مشکلات برطرف نمی‌شود.
انقلاب از پیام‌های فرهنگی فاصله گرفته است
این نویسنده و پژوهشگر عامل اصلی در این مساله را جابجایی شعارها عنوان کرد و گفت: انقلاب اسلامی که همه پیام‌هایش فرهنگی بود از این پیام‌ها فاصله گرفته و همه پیام‌هایش جنگی شده است. چند سال پیش در یکی از جشنواره‌های قصه‌گویی کانون پرورش فکری که هرسال برگزار می‌شود مدرس دو کارگاه قصه‌گویی برای قصه‌گویان بین‌المللی بودم. در جلسه‌ای که بعد از کارگاه با قصه‌گویان بین‌المللی داشتم، یکی از آن افراد گفت که ما در این برنامه متوجه شدیم که ایران کار فرهنگی هم انجام می‌دهد.
مدیران روزبه‌روز بیشتر از کار فرهنگی فاصله می‌گیرند
خالق «شهر گربه‌ها» افزود: کار فرهنگی بستر فرهنگی می‌خواهد الان مدیران ما روزبه‌روز بیشتر از کار فرهنگی فاصله می‌گیرند و هرفاجعه‌ای هم در هر جامعه‌ای از آغاز تاریخ بشر رخ داده به دلیل نداشتن اهداف فرهنگی و ضعف در فعالیت در حوزه فرهنگی بوده است. علت سقوط سامانیان هم همین مساله بود.
یوسفی در ادامه به آسیبی که در این شرایط به کودکان و نوجوانان وارد می‌شود، اشاره کرد و گفت: بچه‌ها در جامعه‌ای که کتاب به دست کودکانش نمی‌رسد، آسیب اساسی می‌بینند. به عنوان مثال چند روز پیش به انتشارات منادی تربیت مراجعه کردم و پرسیدم که چرا کتاب‌های «شاهنامه برای کودکان» را که با قیمت ۸ هزار تومن منتشر شده نمی‌خرند و به نمایشگاه‌هایی نمی‌فرستند که در مدارس دارند. آنها در پاسخ گفتند مردم قدرت خرید ندارند ما باید کتابی به دست بچه‌ها برسانیم که آنها بتوانند با پول تو جیبی خود آن‌را بخرند و آنها توان خرید کتاب ۸ هزار تومانی را ندارند. این در حالی‌است که کتابی با قیمت ۸ هزار تومان یعنی کتابی با کیفیت چاپ متوسط. و اگر همین کتاب با شرایط اقتصادی الان تجدید چاپ شود قیمتش در بهترین حالت ۱۶ هزار تومن می‌شود.
آثار ترجمه بازار را بلعیده‌اند
این نویسنده و پژوهشگر ادبی ادامه داد: وقتی نتوانیم این کتاب‌ها را به دست بچه‌ها برسانیم و انتشاراتی مانند منادی تربیت که بزرگترین سیستم توزیع کتاب در کشور را دارد، مجبور شود کتاب‌های ارزان برای عرضه در نمایشگاه‌ها بفرستد سبب می‌شود، کتاب‌های خوب و حتی کتاب‌های متوسط به دست بچه‌ها نرسد و چون منادی تربیت مجبور است کتاب به دست کودکان برساند، وقتی به جیب بچه‌ها نگاه می‌کند در دام ناشر بازاری می‌افتد. از سویی ناشران هم برای اینکه حق‌التالیف و حق‌التصویر ندهند به سوی کتاب‌های ترجمه می‌روند و در این شرایط کتاب‌های ترجمه بازار را می‌بلعند، همان اتفاقی که الان رخ داده است. متاسفانه اغلب ناشران کودک یادگرفته‌اند از نمایشگاه‌های خارجی تعدادی کتاب جمع‌آوری و ترجمه کنند و فقط به انباشت بازار فکر می‌کنند.
یوسفی یادآور شد: ناشری هم که بخواهد روی تالیف و فرهنگ ملی کار کند کارش سخت است این ناشر در زمان چاپ مجبور می‌شود کیفیت کاغذ، چاپ و تعداد تصاویر را کم کند اما باز هم به ناشر بازاری نمی‌رسد. اگر روال کشور ما توسعه‌یافتگی و ترقی باشد باید کاری کند ناشر بازاری مجبور شود کار باکیفیت چاپ کند و کیفیت متن و تصویر و چاپ را افزایش دهد ولی عکس این اتفاق افتاده است.
اگر ساختار جامعه فرهنگی نشود بحران عمیق‌تر می‌شود
به گفته خالق «مهمانی گرگ‌ها» تا زمانی‌که ساختار جامعه فرهنگی نشود این بحران عمیق‌تر می‌شود و اگر با این روند پیش برویم سال آینده درد ما عمیق‌تر و فریاد ما بلندتر است. بایستی مسئولان مملکت چشم‌هایشان را باز کنند و این واقعیت‌ها را ببینند ما می‌خواهیم روز کودک روز شادی برای ما و کودکانمان باشد اما من به عنوان یک نویسنده چگونه می‌توانم به بچه‌ها بگویم که نمی‌توانم کتابم را به دست شما برسانم!
محمدرضا یوسفی در سال ۱۳۳۲ در همدان متولد شد و تا به حال حدود ۳۰۰ عنوان کتاب در حوزه‌های مختلف داستان و رمان برای خردسالان، کودکان، نوجوانان و بزرگسالان منتشر کرده است. او به نمایشنامه‌نویسی و فیلمنامه‌نویسی نیز مشغول است و در سال ۲۰۰۰ میلادی نامزد جایزه هانس کریستین اندرسن شد. نخستین کتاب یوسفی با عنوان «سال تحویل شد» در ۱۳۵۷ منتشر شد. «افسانه شیر سپیدیال» و «قصه یادگار زریران»، «افسانه بلیناس جادوگر»، «وقتی پرنده‌ها پرواز کردند»، «هفت‌چناران»، «هفت دختران آرزو»، «پسر فیروزه‌ای»، «دختران خورشید» و «افسانه شیرین کارنامه اردشیر بابکان» از جمله آثار اوست.
نظر شما