فرهنگ امروز: شاه عباس(۱۰۳۸/۹۷۸ ق) مشهورترین پادشاه سلسله صفوی (۱۱۳۵-۹۰۵ ق) در ایران است که در دوران اوج قدرت و اعتبار آن سلسله حکومت میکرد. زمانی که او به قدرت رسید، کشور در هرج و مرج بود. اما در عرض یازده سال توانست قلمروی از دست رفته را از دشمنان بازپس بگیرد، پایتخت را از قزوین به اصفهان منتقل سازد و تغییر و تحول اساسی جامعه ایرانی را آغاز کند.
کتاب «شاه عباس پادشاهی که ایران را از نو ساخت» با عنوان فرعی «سازندگان جهان ایرانی اسلامی» از سوی شعله کوین (Sholeh A. Quinn) نوشته شده است. شعله کوئین دانشیار دانشگاه کالیفرنیا، مرسد است و از پدری آمریکایی و مادری ایرانی متولد شد. او لیسانسش را در ۱۹۸۳ از دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا و فوق لیسانس و دکترایش را در ۱۹۸۵ و ۱۹۹۳ از دانشگاه شیکاگو گرفته است. دکتر کویین متخصص در تاریخ ایران قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی است با تاکید مخصوص بر تاریخنگاری یا سنت نوشتن گاهشماری در دوران خاندان صفوی است. پروژههای اخیر او شامل زندگانی شاه عباس صفوی و مطالعه مقایسهای سنت تاریخنگاری ایران در هند گورکانی و ایران صفوی است، این کتاب توسط مانی صالحی علامه ترجمه و توسط انتشارات نامک چاپ و راهی بازار نشر شد. در این باره با مانی صالحی علامه، مترجم این کتاب که ترجمه ۴۴ کتاب در حوزه علوم انسانی را در کارنامه خویش دارد، به گفتوگو نشستهایم که در ادامه میخوانید:
شما را به عنوان مترجم ادیان باستانی میشناسند، چرا تصمیم گرفتید کتاب «شاه عباس پادشاهی که ایران را از نو ساخت» را ترجمه کنید؟
من شغلم ترجمه است و ترجمه را به صورت حرفهای دنبال میکنم. این سری از کتابها از سوی انتشارات نامک به چاپ رسید، این کتاب هم پیشنهاد مدیرمسوول انتشارات نامک بود که من بعد از بررسی از آنجایی که به تاریخ دوره صفویه علاقهمند هستم، ترجمه این کتاب را پذیرفتم، البته پیش از ترجمه اول باید کتاب را ببینم، بررسی کنم چنانچه در راستای علاقه من باشد آن را ترجمه میکنم که در مورد این کتاب هم همینطور شد، در وهله اول به دلیل علاقه خودم کتاب را بررسی میکنم و بعد به اقتضای شغل ترجمه میکنم.
در کتاب «شاه عباس پادشاهی که ایران را از نو ساخت» نویسنده بیشتر چه خصوصیاتی از صفویه را بیان کرده است؟
کتاب «زندگانی شاه عباس اول (سه جلد)» از مرحوم نصرالله فلسفی نوشته شده است که بسیار کتاب باارزشی است، گمان نمیکنم هیچ محققی بخواهد کار کند و از این کتاب بینیاز باشد. اما کتاب مرحوم نصرالله فلسفی به درد محققان میخورد نه به درد مخاطب عام. به همین دلیل خواننده امروزی که زمان اینترنت و متنهای کوتاه است و حوصله خواندن ۵ جلد کتاب را ندارد. کتاب «شاه عباس پادشاهی که ایران را از نو ساخت» برای مخاطب عام امروز نوشته شده است و خانم کوئین توانسته کتاب را به صورت جذاب برای نسل امروزی بیان کند. نویسنده بر روی موضوع احاطه دارد و به نظر من این کتاب برای یک خواننده عمومی بسیار کتاب خوبی است. کتاب از نثر جذابی برخوردار است.
سیمای شاه عباس در این کتاب چگونه بیان شده است؟
در این کتاب جنبههای مثبت و منفی شاه عباس یکسان بیان شده است و البته نویسنده با بیطرفی نظرش را بیان کرده است. البته نمیتوان گفت که صددر صد نگاه بیطرفانهای داشته است بلکه نسبتا بیطرف است، چنانکه مرحوم زرینکوب در کتاب تاریخ در ترازو میگوید؛ همه نویسندگان ادعا میکنند که ما پیشداوری نداریم ولی وقتی موضوعی را برای کار انتخاب میکنند، نشان میدهد که علاقه خاصی به موضوع دارند.
آیا ترجمه در زمینه کتابهای تاریخی برای شما کاری دنبالهدار است؟
همانطور که در ابتدای گفتو گو عرض کردم، شغل من ترجمه است و از کسانی هستم که ترجمه را به صورت حرفهای دنبال میکنم. قبل از ترجمه هر کتاب، کتاب را میبینم و بررسی میکنم، چنانچه در راستای علاقهمندی من باشد آن را ترجمه میکنم. بستگی دارد به پیشنهادهای کاری که دریافت میکنم و البته کتابی که برای ترجمه پیشنهاد میشود.
چه کار جدیدی در دست ترجمه یا چاپ دارید؟
یکی از کتابها کتاب «یوگا جاودانگی و رهایی» اثر میرچا الیاده است. این کتاب دردهه ۷۰ نوشته شده، تازهترین کار من است که از سوی نشر نیلوفر چاپ و راهی بازار نشر شده است. همچنین «تاریخ اسلام» نوشته خانم آرمسترانگ کتاب دیگری است که ترجمه کردم. خانم آرمسترانگ این کتاب را بعد از حملات ۱۱ سپتامبر نوشت. در واقع بعد از آن حملات نوعی اسلامهراسی و اسلامستیزی در غرب تبلیغ میشد که وی خواست با نوشتن این کتاب به نوعی اسلام را معرفی کند و به مقابله با اسلامهراسی بپردازد که این کتاب در زمانی که نوشته و منتشر شد، کتاب بسیار خوب و تاثیرگذاری بود.
کتاب «بلوچستان در سفرنامههای خانواده سایکس» نوشته سِر پرسی سایکس و اِلا سایکس نیز به تازگی منتشر شده است که این کتاب برای پژوهشگران مسایل تاریخ و فرهنگ بلوچستان، منبعی مهم و حائز اهمیت به شمار میرود. کتاب «شاخه زرین» یک کتاب ۱۲ جلدی است که در ابتدای قرن بیستم نوشته شد. این یک کتاب مردمشناسی است که بر آداب و رسوم اقوم ابتدایی اشاره دارد، شناخت این آداب و رسوم به شناخت ذات بشر کمک زیادی میکند، به عنوان مثال بومیان استرالیا در ابتدای قرن بیستم هنوز داشتند به روش هزاران ساله خود زندگی میکردند که از سال ۱۹۴۰ اینها را به کمپهایی بردند و به نوعی متمدن شدند. در واقع تمدن بشر را با خودش بیگانه میکند که کتاب «شاخه زرین» بر واقعیتهای زندگی بشری اشاره دارد.
در گذشته یک جلد از این کتاب به فارسی ترجمه و منتشر شد اما گویای تمام آنچه که در این کتاب بیان شده است، نیست. به من پیشنهاد شد تا کل کار را ترجمه کنم که قبول کردم و ترجمه جلد اول این کتاب به اتمام رسیده است و به زودی از سوی انتشارات نیلوفر منتشر میشود و من مشغول ترجمه جلد دوم این کتاب هستم که به تدریج جلدها ترجمه و منتشر خواهد شد
نظر شما