شناسهٔ خبر: 60855 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

سیدفرید قاسمی: «تاریخ شفاهی کتاب» میراثی برای آیندگان است

سیدفرید ‌قاسمی، در آیین رونمایی از «تاریخ شفاهی کتاب» بر ادامه انتشار مجلدهای بعدی آن تاکید کرد و نتیجه تلاش در این مسیر را انسجام تکه‌پاره‌های تاریخ کتاب و نشر ایران دانست.

«تاریخ شفاهی کتاب» میراثی برای آیندگان است

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ آیین رونمایی از دومین جلد «تاریخ شفاهی نشر» با حضور احمد مسجدجامعی، عضو هیات امنای موسسه خانه کتاب و شورای اسلامی شهر تهران، نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب، سید فرید قاسمی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ کتاب و مطبوعات؛ محمود آموزگار، حجت‌الاسلام سیدمحمود دعایی، سرپرست موسسه اطلاعات؛ کاوه بیات، پژوهشگر و نویسنده نصراله حدادی، پژوهشگر و نویسنده مجموعه دوجلدی «تاریخ شفاهی نشر» و جمعی از ناشران و فعالان حوزه نشر امروز چهارشنبه(6 آذرماه) در سرای کتاب موسسه خانه کتاب برگزار شد.  
 
قاسمی با اشاره با جریان تدوین کتاب «تاریخ شفاهی نشر» به قلم نصراله حدادی بیان کرد: امیدوارم انتشار «تاریخ شفاهی کتاب» ادامه پیدا کند؛ چراکه در نیمه کار قرار دارد. تصور نکنیم، آیین رونمایی از دومین جلد «تاریخ شفاهی کتاب» به مثابه نقطه پایان است؛ نه، باید بیاییم سر سطر و جلدهای سوم و چهارم این مجموعه منتشر شود تا تکه‌پاره‌های تاریخ کتاب و نشر ایران از وضعیت از هم‌گسیختگی خارج شود و انسجام پیدا کند تا میراثی برای آیندگان باقی بماند.  
 
وی درباره اهمیت تاریخ شفاهی و ضرورت توجه به اقوال و اسناد افزود: در تاریخ شفاهی، ابتدا به سراغ بازیگر می‌رویم، اگر نبود به سراغ تماشاگر و در نهایت اگر تماشگر را پیدا نکردیم به سراغ جستجوگرمی‌رویم و این سلسله را ادامه می‌دهیم تا نتیجه‌ای به دست بیاید.  
 
قاسمی ادامه داد: این تصور که برخی گفت‌وگوها همگن نیست و یا برخی گفت‌وگوها باید در مجلد دیگر می‌آمد، ضعف کار نیست بلکه قوت کار است؛ باید اقتضا زمانه را در نظر گرفت. برخی ناشران با یک تماسِ آقای حدادی برای حضور در گفت‌وگو مجاب شدند اما برخی دیگر گفت‌وگو را به زمانی دیگر موکول کردند.
 
نویسنده کتاب «مشاهیر مطبوعات ایران» بیان کرد: در روزگار ما تاریخ شفاهی، گاهی از تراز خود پایین‌تر می‌آید و به یادمانده‌ها تقلیل پیدا می‌کند؛ علاوه‌براین افراد بنابه ملاحظاتی سعی نمی‌کنند همه حرف‌های خود را بیان کنند و تاریخ شفاهی در همان تراز اصلی خود قرار بگیرد و نباید پای ضعف گفت‌وگوکننده و یا گفت‌وگو شونده گذاشت. گاهی در تاریخ شفاهی نیت انجام گفت‌وگو است اما این گفت‌وگو به مصاحبه تقلیل پیدا می‌کند.
 
قاسمی در بیان تفاوت مصاحبه و گفت‌وگو افزود: مصاحبه با گفت‌وگو متفاوت است؛  در گفت‌وگو، دیالوگ و یا گفت‌وشنید جریان پیدا می‌کند اما مصاحبه تک‌گویی است؛ تمام تلاش مصاحبه‌شونده این است تا مصاحبه‌کننده را در جایگاه گفت‌وگوشونده قرار بدهد و خود در مقام گفت‌وگوکننده قرار بگیرد. این شرایط به ندرت اتفاق می‌افتد، چراکه تعیین‌کننده در تاریخ شفاهی، بیش و پیش ‌از اینکه مصاحبه‌کننده باشد، مصاحبه‌شونده است.
 
وی درباره کتاب «تاریخ شفاهی کتاب» گفت: بعد از گذشت بیش از 200 سال در حوزه تاریخ نشر، حلقه‌های مفقوده بسیاری وجود دارد؛ به‌عنوان مثال، هنوز کسی نمی‌تواند درباره اینکه نخستین  کتاب چاپی در ایران کدام است به قطعیت سخن بگوید؛ علاوه براین حلقه‌های مفقوده درباره سیر بازارهای کتاب در تهران و شهرستان‌ها و دیگر مسائل نشر نیز وجود دارد تا، امروز که هنوز بانک جامع کتاب در ایران شکل نگرفته است.
 
این پژوهشگر به تلاش‌های احمد مسجدجامعی درزمینه ایجاد بانک جامع کتاب اشاره و بیان کرد: در خانه کتاب با تلاش‌های آقای مسجدجامعی پایه‌های تشکیل بانک اطلاعاتی کتاب شکل گرفت اما این بانک با اقتضائات زمانه باید تصحیح و تقویت شود؛ نه آمار انتشار کتاب تا سال 1357 صحیح است و نه آمار 41 سال گذشته، به‌عبارت دیگر این بانک بر مبنای عنوان شکل نگرفته است. آمارها باید تصحیح شود و در یک نقطه بانک جامع کتاب ایران را داشته باشیم.
 
قاسمی افزود: در ایران، سه کوشش در زمینه انتشار «تاریخ شفاهی کتاب» انجام شده است. نخست از سوی انتشارات ققنوس، همچنین به همت نصراله حدادی که نتیجه آن دو جلد کتاب تاریخ شفاهی نشر است در نهایت  کار محمدهاشم اکبریانی که هر دو  از سوی موسسه خانه کتاب در جریان تدوین و چاپ است. این دو اثر مکمل یکدیگر هستند و نباید تصور کرد دوباره کاری است. هرکدام از این آثار سطری را به تاریخ نشر ایران اضافه می‌کند. همه گفت‌وگوهای حدادی و اکبریانی ارزشمند هستند.
 
وی با اشاره به اخبار ادغام موسسه خانه کتاب با دو موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران و بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان بیان کرد: امیدواریم اخبار ادغام صحت نداشته باشد؛ چراکه نهاد بی‌بدیل موسسه خانه کتاب ایجاد شده و نهال آقای مسجدجامعی به درخت باروری تبدیل شده که در سایه‌سار آن بسیاری نشسته‌اند و فعالیت‌های قابل‌توجهی انجام شده است.
 
قاسمی ادامه داد: اگر همه فعالیت‌های کتاب‌پژوهی و تاریخ کتاب ایران طی 6 سال گذشته را در یک کفه و کارهای کل تاریخ را در کفه دیگر بگذاریم، کفه 6 سال گذشته  سنگین‌تر خواهد بود.  کتاب‌ آقای آذرنگ، آقای فرید مرادی و آقای کوهستانی طی این 6 سال منتشر شده است. 6 سال پیش تصمیم داشتیم 200 عنوان کتاب درباره کتاب به مناسبت دویستمین ‌سالگرد ورود صنعت چاپ در ایران منتشر کنیم. خوشحالم این مسیر از سوی موسسه خانه کتاب دنبال می‌شود و در آستانه انتشار دویستمین کتاب با موضوعات مشاهیر نشر کتاب، مشاهیر کتاب‌شناسی، وقف کتاب ایران، مشاهیر کتاب‌آرائی و دیگر آثار قرار داریم.
 
وی ادامه داد: باید بدانیم این کتاب‌ها قطعاتی از جورچین تاریخ نشر ایران است کتاب را می‌توان از منظرهای مختلف رده‌بندی کرد وهر کدام صفای خودشان را دارند باید اجازه بدهیم این کتاب‌ها منتشر شوند و میراثی برای آیندگان باشد.

نظر شما