فرهنگ امروز/ فرزانه قبادي: «لوور يك موزه دولتي است كه مدير آن توسط شوراي وزيران و زيرنظر رياست‌جمهوري انتخاب مي‌شود. بودجه اين موزه هم به‌طور مستقل تعيين مي‌شود، حدود ٢٣٠ ميليون يورو در سال براي اين موزه در نظر گرفته مي‌شود.» اين جمله‌اي است كه «جان لوك مارتنيس» رييس موزه لوور در حاشيه بازديد از پايگاه جهاني گلستان گفت كه نشان‌دهنده اهميتي است كه دولت فرانسه براي آثار فرهنگي و تاريخي قايل است، جمله‌اي كه شايد شنيدنش بايد تلنگري باشد براي مسوولاني كه در ايران متولي امور ميراث فرهنگي هستند و گاهي با تسامح با اين مقوله برخورد مي‌كنند.
بازديد فردي كه به گفته سيد محمد بهشتي در دستگاه مديريتي فرانسه نفر ششم بعد از رييس‌جمهور است، از پايگاه جهاني گلستان بدون تشريفات خاص انجام شد و مدير موزه در جمعي خودماني و با آرامش و حوصله پاسخگوي سوالات خبرنگاران بود. اين سفر در راستاي تفاهم نامه‌اي انجام شده كه مسعود سلطاني‌فر معاون رييس‌جمهور و رييس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري در سفر به پاريس با مارتينس در حوزه‌هايي نظير باستان‌شناسي و هنرهاي بومي امضا كرد.
اين دومين بار است كه رييس موزه لوور به ايران سفر مي‌كند، در سال ١٣٨٣ نيز مدير پيشين موزه لوور «هانري لوي آرت» به ايران آمد و در جريان سفرش در محل كاخ گلستان توافقنامه‌اي را با حسين مرعشي رييس وقت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، امضا كرد كه به موجب آن قرار بود همكاري‌هايي در زمينه پژوهش، آموزش، تبادل كارشناس، برپايي نمايشگاه، نشر كتاب بين دو طرف صورت گيرد.
روز گذشته نيز مارتينس به تهران آمد تا توافقنامه‌اي را با مسوولان ايراني امضا كند كه طي آن قرار است مقدمات برگزاري نمايشگاه‌هاي مشترك بين ايران و فرانسه فراهم شود، رييس موزه لوور در ديدار با رييس سازمان ميراث فرهنگي با اشاره به اينكه تبادل كارشناسان در حوزه موزه و باستان‌شناسي از موضوعات همكاري بين موزه لوور و سازمان ميراث فرهنگي است، گفت: «بسياري از پژوهشگران فرانسوي در فضاي جديد امروز ايران و لغو تحريم‌ها در آستانه سفر به ايران هستند.»
رييس موزه لوور در جمع خبرنگاران به سوالاتي در مورد مديريت موزه لوور، سالن‌هايي كه آثار ايران را به نمايش مي‌گذارند و همچنين شرايطي كه اين موزه در بحران‌هاي تروريستي موجود در اروپا دارد، پاسخ داد. مارتينس در ابتداي صحبت‌هايش گفت: «من به ايران آمده‌ام تا موزه ببينم، به همين دليل با مسوول بخش هنر اسلامي لوور به ايران آمده‌ام، مي‌خواهيم ببينيم كه با همكاران ايراني چه طور مي‌توان همكاري كرد و چه آثاري را مي‌توان براي نمايش به ايران آورد.»
لوور يكي از موزه‌هايي است كه بخش عمده‌اي از آثار به نمايش در آمده در آن كشفيات باستان‌شناسي است كه در سايت‌هاي باستاني ايران به دست آمده‌اند، مارتينس در مورد حجم آثار مربوط به ايران كه در اين موزه وجود دارد و اينكه آيا ايراني‌ها تمايلي براي بازگرداندن اين آثار به كشور داشته‌اند يا خير، گفت: «در مجموع ٥٥٠ هزار اثر در لوور وجود دارد، اما به‌طور مجزا در مورد آثاري كه مربوط به ايران هستند آماري نداريم. غالب آثار ايراني كه در حال حاضر در لوور هستند نتيجه كاوش‌هايي است كه در قرن نوزدهم در ايران انجام شده است. در اين كاوش‌ها آثار به دست آمده تقسيم مي‌شدند، بخشي از آثار در ايران مي‌ماندند و كاوشگران فرانسوي طبق توافقنامه‌اي كه انجام شده بود، اجازه داشتند بخش ديگري از آثار به دست آمده را به فرانسه ببرند، دولت ايران هرگز خواستار بازگشت اين آثار نشده به دليل اينكه انتقال اين آثار توافقي بوده كه در قرن نوزدهم بين ايران و فرانسه صورت گرفته بود.» مارتينس همچنين در مورد اينكه به چه دليل با توجه به حجم آثار موجود در اين موزه، ايران مانند مصر، يونان و... صاحب يك بخش مجزا در موزه نيست، به «اعتماد» گفت: «آثار در موزه لوور بر اساس تاريخ و به شكل كرونولوژيك دسته‌بندي شده‌اند. در قسمت آثار شرق باستان سالني ويژه ايران وجود دارد، در لوور هشت سالن كنار هم وجود دارد كه فقط آثار مربوط به ايران را نمايش مي‌دهد، ما در لوور هنر ايراني را در زمان‌هاي مختلف به نمايش گذاشته‌ايم، اين استاندارد جهاني است كه ما براي طبقه‌بندي اشياء در نظر گرفته‌ايم. اما بخشي مجزا براي نمايش آثار مربوط به ايران در اين موزه نداريم، و قرار هم نيست در آينده داشته باشيم.»
لوور به دلايل مختلف شهرت جهاني دارد اما شنيدن دلايل شهرت و اهميت جهاني اين موزه از زبان مدير آن شنيدني است: «نخستين نكته اين است كه لوور يك كاخ است و از ابتدا موزه نبوده. گردشگران و حتي خود فرانسوي‌ها به لوور مي‌آيند تا با تاريخ فرانسه آشنا شوند و شايد دليل ديگر شهرت جهاني اين موزه اين باشد كه مجموعه بسيار استثنايي در لوور وجود دارد. لوور موزه‌اي است كه از همه فرهنگ‌ها صحبت مي‌كند و مجموعه‌اي از فرهنگ‌هاي مختلف در اين موزه جمع‌آوري شده است. نكته ديگر اين است كه دولت فرانسه پول زيادي را در موزه لوور سرمايه‌گذاري كرده است. اين موزه در واقع يك موزه سياسي است و تصويري است از سياست فرهنگي دولت فرانسه، اين موزه بودجه بسيار عظيم و پرسنل بسيار زيادي دارد، در يك دوره‌اي آقاي ژاك شيراك شخصا بر عملكرد اين موزه نظارت مي‌كردند.»
با توجه به انفجارهاي اخيري كه اروپا را به التهاب كشانده است، يكي از مواردي كه به‌شدت در معرض خطر است، آثار تاريخي موجود در شهرهاي مختلف آن است، لوور در انفجارهاي زنجيره‌اي فرانسه هم از التهاب بي‌نصيب نبود و انفجاري در نزديكي خود را تجربه كرد، تا جايي كه مديران آن مجبور به تعطيل كردن موزه به مدت يك روز شدند، رييس اين موزه در پاسخ به سوالي در مورد اينكه چه تمهيداتي براي حفاظت از آثار موجود در اين موزه انديشيده است و چطور قرار است با اين التهابات و اتفاقاتي كه اين آثار را تهديد مي‌كنند مقابله كنند، گفت: «نقش موزه لوور و تمام موزه‌ها حفاظت از آثار است، اين موزه ساخته شده براي اينكه اشيا را از نابودي نجات دهد، هر چند كه موزه‌ها يك وظيفه ديگري هم دارند كه به اندازه نقش‌شان در حفظ آثار مهم است، آن هم آموزش است، آموزش براي مقابله با نابودي آثار و مقابله با كساني كه مي‌خواهند اين آثار را نابود كنند. به وسيله موزه‌ها بايد يادآوري كرد كه انسان يك گذشته‌اي داشته. بعد از اتفاقاتي كه در اروپا افتاد تمهيدات امنيتي خاص در نظر گرفته‌ايم، ساختمان اين موزه يك كاخ بوده، به همين دليل حفاظت كردن از آن راحت‌تر است. گيت‌هايي را براي اسكن دقيق و كامل بازديد‌كنندگان تعبيه كرده‌ايم و براي ورود و خروج بازديد‌كنندگان هم تمهيدات ويژه امنيتي در نظر گرفته‌ايم.»
مارتينس در مورد شيوه مديريت اين موزه و انتخاب رييس آن و همچنين بودجه در نظر گرفته شده براي آن گفت: «اين موزه يك موزه ملي است، مستقل است و توسط يك رييس اداره مي‌شود. مدير موزه مستقيما توسط شوراي وزيران و زيرنظر رياست‌جمهوري انتخاب مي‌شود. دولت فرانسه سرمايه‌گذاري بزرگي در اين موزه مي‌كند، لوور بودجه مستقلي دارد و سالانه ٢٣٠ ميليون يورو براي اداره موزه در نظر گرفته مي‌شود، لوور حدود ٢٣٠٠ نفر پرسنل دارد. موزه لوور دولتي است و محدوديت‌هايي براي فعاليت دارد از جمله اينكه ما مثل موزه‌هاي امريكا نمي‌توانيم اشياي موزه را به فروش برسانيم يا اجاره بدهيم.»
جان لوك مارتنيس، مدير موزه لوور فرانسه روز گذشته به همراه همسرش و رييس بخش اسلامي، رييس دپارتمان شرق‌شناسي، مشاور سياسي مدير موزه لوور و يك استاد دانشگاه به ايران آمده است و قرار است پس از بازديد از جاذبه‌هاي تاريخي تهران، روز دوشنبه به اصفهان سفر كند. در اين سفر چهار روزه تفاهمنامه‌اي هم بين او و رييس سازمان ميراث فرهنگي به امضا خواهد رسيد كه به گفته محمدحسن طالبيان، معاون ميراث فرهنگي، بخشي از اين تفاهمنامه در رابطه با آموزش موزه‌‌داران و اعضاي ايكوم از سوي موزه لوور است.
روزنامه اعتماد
نظر شما