به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایرنا؛ تاریخچه نسخه نویسی از کجاست؟ این کار چه ارزشی دارد و وضعیت کنونی نسخه های تاریخی در کشور ما و سایر کشورهای اسلامی چگونه است ، سووالاتی که پاسخ های آن در نمایشگاه نسخه های خطی نفیس مدارس اسلامی در موزه و کتابخانه ملی ملک ارایه می شود.
 

تعریفی که از واژۀ «نسخه» در فرهنگ های فارسی و عربی آمده، بر کلیّت بار معنایی آن دلالت ندارد و تنها بیان گر بخشی از بار معنایی آن است. برخی از این تعاریف عبارتند از: کتابی که از روی آن نویسند؛ کتاب و هر نوشته ای که از روی کتاب و یا نوشتۀ دیگری نوشته شده باشد ؛ در حوزۀ پزشکی قدیم هم «نسخه» به معنای پاره کاغذی بوده است که پزشک نام ادویۀ مربوط به بیماری و نحوۀ عملکرد بیمار را می نوشته است. خواجوی کرمانی گوید: نسخۀ دارو ز طبیبان طلب.
در میان تعزیه خوانان، «نسخه» به اوراقی گفته می شود که ابیات مذهبی بر آنها نوشته شده و تعزیه خوان در تفکر عرفا نیز با توجّه به انگاره ای بسیار کهن، «انسان» به «نسخه» تشبیه شده است.
پیشـینیان، «نسخه» را گاه به معـنای مطلق «کـتاب» به کار برده اند و گاه از آن کلمه، رونـویس شدۀ کـتاب و نوشـته را اراده می کرده اند اما این که در روزگار ما بعضی نُسَخ خطّی را به نام «دست نویس دست نوشت» می دانند، بی شک معادل آن در زبان انگلیسی«Manuscript» را در نظر دارند.
برخی نیز می گویند که بار معنایی «نسخه» برگرفته از قرآن مجید است که: «مَا نَنْسَخْ مِنْ آیَهٍ أَوْ نُنْسِهَا نَأتِ بِخَیْرٍ مِنْهَا» (البقره/106) یعنی: آنچه را نسخ می کنیم از آیه ای یا آن را از یاد می بریم، بهتر از آن را یا همانند آن را می دانند.
بنابر این در کشور ما با توجه به پیشینه و اعتقاد به نشرعلم و نسخه نویسی جدا از دو سدۀ نخستین تاریخ تمدّن اسلام که به علت نبود یا کمبود کاغذ که اسناد و منابع مکتوب کمتر به دست ما رسیده، تا همین قرن های اخیر این سنت فراز و فرودهای زیاد و در برخی سده ها رواج زیادی داشته است.
مدیر روابط عمومی موزه و کتابخانه ملی ملک در گفت و گو با خبرنگار میراث فرهنگی ایرنا درباره برگزاری نمایشگاه مدارس اسلامی کانون استنساخ علم گفت:این نمایشگاه روایتی از نسخ خطی نفیس موجود در کتابخانه و موزه ملی ملک است که از چهاردهم مرداد تا سی و یکم شهریورماه در نگارخانه این موزه واقع در میدان مشق خیابان امام خمینی (ره) برگزار می شود.
مهدی یساولی می افزاید : نسخه پردازی و کتاب آرایی که در سده های آغازین ورود اسلام در ایران آغاز و در عهد «شاه طهماسب صفوی» به اوج شکوه خود رسیده بود با انقراض سلسلۀ صفوی کانونش در ایران فروپاشید و پس از آن در ادوار بعد به همت گروهی از دانشمندان و طالبان علم و خوشنویسان اندیشور هنرمند ادامه یافت.
وی ادامه داد: به هرحال، حاصل فعالیت ها و تلاش نسخه نویسان اهل علم، چندین هزار نسخۀ خطی است که امروزه در سرتاسر جهان و در کتابخانه های عمومی و خصوصی نگاهداری می شوند یا در موزه ها به عنوان اشیای نفیس به نمایش گذارده شده اند.
یساولی گفت: دریغ که تعداد زیادی از این نسخ هم هنوز در دست کتاب بازان و کتابفروشان وسیلۀ سوداگری و سودآوری شده است هرچند در برخی از کشورهای جهان، این نسخه ها دارای ارزش و اعتبار معنوی اند و به همین مناسبت، مسئولان فرهنگی آن کشورها، نه تنها در نگهداری آنها می کوشند، بلکه در شناساندن و معرفی آنها به لحاظ شناخت هویت فرهنگی و ثمرۀ سعی و تلاش نخبگان علمی گام برمی دارند.
وی تاکید کرد: انبوهی از نسخ خطی، هم اکنون، در کتابخانه های جهان اسلام محبوس مانده اند و زندانبانان فرهنگی، بدون اهمیت دادن به ارزش معنوی آنها در بدترین شرایط از این محصول بشری، شاهد از بین رفتن و نابودی آنها هستند.
یساولی خاطرنشان کرد: با ضایع شدن این آثار، فقط تعدادی نسخه از بین نمی رود بلکه بسیاری از تجربه ها و اندیشه های بشری نهفته و مستتر در لابه لای اوراق محو و نابود می شوند. بر همین اساس وبی تردید می باید به نسخه های خطی به عنوان «میراثِ مکتوب» بنگریم و این میراث معنوی را به روش های علمی محافظت کنیم .