به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ نشست «چرایی و چگونگی ماندگاری داعش» دوشنبه 7 مهر با سخنرانی قادر آشنا در سالن دزفول موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد. یکی از مباحث مهم و اساسی درباره داعش این است که به رغم مخالفت‌های جهانی و حملات نظامی همه جانبه تحت ائتلاف‌های دو، سه یا چندگانه علیه داعش، چگونه این گروه تروریستی تا سال 2017 میلادی همچنان ماندگار بوده است. مولفه‌های متعددی در ماندگاری این گروه دخیل دانسته شده که در دو سطح درونی و بیرونی تقسیم‌بندی شده‌اند. در سطح درونی عوامل عامل گفتمانی موثر در ماندگاری داعش، بهره‌برداری از نارضایتی‌های سیاسی اجتماعی، توانمندی‌های اقتصادی ـ مالی، ترس و وحشت و تبلیغات قابل ذکرند و در سطح بیرونی نیز حمایت قدرت‌های بین‌المللی، تلاش برای توازن قدرت در منطقه، امنیت اسراییل و درگیرسازی جبهه مقاومت، به عنوان شاخص‌های موثر در ماندگاری این گروه برآورد می‌شوند. این متغیرها به صورتی بسیار پیچیده و موزون باعث شده‌اند تا داعش به رغم تمام تلاش قدرت‌های همسو که برای سرکوب آن می‌کوشیدند، سال‌ها دوام بیاورد و خسارت‌های غیرقابل جبرانی را بر کشورهای عراق و سوریه تحمیل کند و به عنوان یک تهدید بین‌المللی همچنان موجود باشد.

قادر آشنا در ابتدای سخنانش گفت: پدیده داعش یک عبارت قدیمی است، قدیمی از این لحاظ که نگاه سلفی‌گری و عمل کردن براساس سنت صالحه است که یک موضوع قدیمی است که در اندیشه سیاسی برادران اهل سنت وجود دارد همچنین باید به این نکته اشاره کنم که داعش پدیده‌ای جدید در جهان اسلام است. داعش چگونه به‌وجود آمد و ماندگار شد؟ چرا داعش توانست این همه نیرو و تجهیزات را برای خود جمع آوری کند؟ چه تفاوتی بین داعش و سازمان القاعده وجود دارد؟ این‌ها پرسش‌هایی است که می‌تواند به واکاوی بحث کمک کند.

وی افزود: داعش یک موضوع طولانی است و بر این باور شکل گرفته که از قرن سوم هجری این موضوع به وجود آمده است که طبقه‌بندی حکومت‌ها براساس سلف صالح انجام بگیرد و به این مساله دامن زده شد. عبدالوهاب توانست در عربستان صعودی که یک عبارت در سرزمین مقدس اسلامی به لحاظ فکری است، رسوخ کند. هر جا که کشورهای غربی در جهان اسلام به وجود آمدند منشا درگیری و پدیده جدید بوده است. همچنین القاعده که ریشه داعش است بر اثر حمله شوروی به افغانستان شکل گرفت و برای بازپس‌گیری بخشی از سرزمین جهان اسلام بسیار کوشیده‌اند.

آشنا ادامه داد: القاعده سازمان سه وجهی و متاثر از اندیشه عبدالوهاب در عربستان صعودی است، سپس اندیشه‌ای از مصر و هندوستان و پاکستان بر آن رخنه کرد. القاعده یک بخش را به لحاظ جهادی شکل داده است. بن لادن به عنوان رهبر القاعده به دلیل مخالفت با این مساله به سودان می‌رود و بعد از مدتی دوباره به افغانستان مهاجرت می‌کند و می‌بینیم همزمان طالبان در افغانستان جان گرفته است و سپس حملات القاعده آغاز می‌شود و فاصله‌ای 10 ساله برای عملیات انتحاری انجام می‌پذیرد.

وی که پژوهش‌های بسیاری در زمینه داعش انجام داده افزود: وقتی طالبان متلاشی می‌شود گروه‌های جهادی در جهان پخش می‌شوند. القاعده عراق شکل می‌گیرد. سازمان القاعده هدفی روشن داشت و می‌بینیم که غرب به عنوان دشمن شماره یک جهان اسلام است و قتل عام شدید شیعیان عراق اتفاق می‌افتد و 4 و 5 هزار تن کشته می‌شوند. هنگامی که ابوبکر بغدادی به حکومت می‌رسد و به عبارتی بهار عربی در کشورهای عربی شکل می‌گیرد و به بشار اسد اعتراضات بسیاری وارد می‌شود و گروه‌های جهادی در عراق تشویق می‌شوند برای رفتن به سوریه و کمک کردن برای سرنگونی بشار اسد و نشان می‌دهد که سوری‌ها برای اینکه با نیروهای عراق بجنگند واهمه داشتند.

آشنا افزود: معاون ابوبکر بغدادی فردی با نام جولانی است که وارد سوریه می‌شوند و با آن‌ها می‌جنگد و بخش عظیمی از خاک سوریه را اشغال می‌کنند. ابوبکر بغدادی دولت اسلامی را با نام داعش تشکیل می‌دهد و اعلام می‌کند که در سوریه جای خود را باز کند و می‌بینیم که داعش گاهی از 70 کشور دنیا عضو داشتند. هنگامی که داعش شکل می‌گیرد باید دید چه اتفاقی می‌افتد که آدم‌ها از جاهای مختلف به این گروه پیوستند و تا سر حد جان جنگیدند.

وی گفت: دلایلی بسیاری سبب شد آدم‌های زیادی جذب داعش شوند و موضوعی را تحت عنوان خلافت مطرح کنند. آن‌ها بر این باور هستند ما به دنبال سلف صلح هستیم و تمام حکومت‌های جهان را غیرمشروع می‌دانند. خلافت یک واژه جدید نیست و ریشه در صدر اسلام دارد و در سراسر جهان اسلام طرفدارانی دارد و آن‌ها به عنوان یک عقده تحقیر شده به موضوع نگاه می‌کنند و فکر می‌کنند حلقه گمشده خود را پیدا کرده‌اند. آن‌ها برای برپاداشتن خلافت از سراسر جهان جوانان را جذب خود می‌کردند. نیروهای جوان تحصیل‌کرده این جذابیت را برایشان دارد که به داعش بپیوندد و از سراسر جهان جذب داعش شوند و هنگامی که از آن‌ها می‌پرسند می‌گویند برای حمایت از خلیفه آمده‌ایم.

آشنا ادامه داد: مهمترین عاملی که جوانان جهان اسلام به داعش پیوستند و توانستند دوام بیاورند و حکومت کنند این بود که آن‌ها حرف جدیدی داشتند. داعش می‌گوید من به دنبال احیای خلافت هستم و پس از آن بحث هجرت و جهاد پیش می‌آید که واژه‌ای مقدس در ادبیات اعتقادی جهان اسلام است و ‌این مساله باعث می‌شود بخش عمده‌ای از جوانان به داعش بپیوندند و تا سر حد جان بجنگند و هر کسی که این تفکر را قبول نداشته باشد مرتد به‌شمار می‌آید و همین مساله به ماندگاری داعش کمک می‌کند.

وی افزود: نکته دوم حیات کشورهای اسلامی و غیراسلامی از داعش است. ترامپ بر این باور است که داعش را دموکرات‌ها به‌وجود آوردند؛ هیلاری کلینتون و باراک اوباما خالق داعش هستند و هیلاری در کتاب خاطرات خود می‌نویسد ما در بوجود آمدن داعش نقش عظیمی داشته‌ایم. در کشورهای غربی بریتانیا، آمریکا و اسرائیل به داعش کمک کرده‌اند. نکته سوم این است که داعش می‌گوید ما کاری با آمریکایی‌ها نداریم و وعده می‌دهند که بعدا به قدس خواهیم آمد و آن را آزاد خواهیم کرد. سربازان داعشی که در سوریه زخمی می‌شدند در بیمارستان‌های اسرائیل مداوا می‌شدند. آمریکا و غرب به شدت پشت آنها است. همچنین عربستان صعودی، بحرین و امارات متحده عربی به داعش کمک کرده‌اند.

آشنا گفت: داعش توانست یک سوم از خاک سوریه و عراق را اشغال کند. نیروهای جان برکف عضو داعش بوده و آموزش دیده‌اند و برای خلیفه جان بر کف داشته‌اند. وقتی بخواهیم به تفاوت رژیم بعثی عراق و داعش بپردازیم می‌توانیم به این نکته اشاره کنیم که صدام ارتش خونخواری داشت اما آن‌ها معادلات بین‌المللی را نیز در نظر داشتند اما داعش تفاوت بسیاری با آن‌ها دارد و در جریان‌های سیاسی رضایت دیگران برایشان مهم نبوده است و به همین دلیل اگر داعش کسی را به دام می‌اندخت سرش را از تنش جدا می‌کرد. داعشی‌ها آدم‌های بی‌رحم و خشنی بودند که بی‌رحمانه شکم افراد را پاره می‌کردند در این زمینه می‌توانید کتاب «نادیا مراد» را بخوانید که داعش با زنان چگونه رفتار کرده است زیرا داعشی‌ها نه انسانیت را درک می‌کنند و نه دین را.

وی افزود: یکی از دلایل ماندگاری داعش حمایت کشورهای غربی و اسلامی به لحاظ نیروهای اسلامی است. بیشترین نیروهایی که از کشورهای جهان اسلام به داعش پیوستند از استانبول و ترکیه بودند و حتی در ترکیه نیز نمایندگی برای جذب نیرو برای داعش داشتند زیرا آن‌ها در گذشته مشکلات با بشار اسد داشتند و می‌خواستند این مساله را تلافی کنند. بیشترین کسانی که عملیات انتحاری انجام دادند عربستانی‌ها بودند و در این زمینه نزدیک به 5 هزار تن از عربستان، قطر و کویت کشته می‌شود. 

آشنا گفت: دلیل دیگری که باعث شده جوانان جذب داعشی‌ها شوند این است که نیروهای داعش وجه انسان اهل سنتی است که در طول تاریخ تحقیر شده‌اند زیرا جوانان اهل سنت که ریشه‌های سلفی و جهادی داشتند از غرب تنفر داشتند و غرب یک تحقیر تاریخی را به جهان اسلام تحمیل کرده است. داعشی‌ها از تمام فضاهای مجازی استفاده کرده‌ است و از آن‌ها فیلم و کلیپ‌هایی ساخته‌ که بسیار تاثیرگذار بوده ست. 20 ثانیه فیلم برای داعشی‌ها بسیار مهم بوده است.

وی افزود: داعشی‌ها از اندیشمندان و نویسندگان دعوت کرده که بیایند و به داعش بپیوندند زیرا به آن‌ها حقوق و جای زندگی می‌دهد، هیچ جای جهان را سراغ نداریم که به حوزه رسانه این چنین خیانت کرده باشند. داعش بزرگان خود را در چند صفحه خلاصه کرده و در جهان اسلام پخش کرده‌اند. در بحث اقتصادی داعش یکی از متمول‌ترین و پرقدرت‌ترین‌هاست زیرا داعشی‌ها جاهایی را که اشغال کرده‌اند نفت‌خیز بوده است. به لحاظ اقتصادی در گروه اقتصادی قدر بوده است. داعش به دلیل سرخوردگی در جهان اسلام به وجود آمده است و شکل گرفته و نقش بسیار زیادی داشته است.

آشنا در پایان سخنانش گفت: داعش پدیده‌ای است که شکل گرفته و نقش بسیار زیادی داشته است. موضوع داعش بحث‌های بسیاری می‌طلبد. داعش دستورالعملی دارد که سه مرحله‌ای است که ارعاب و قتل عام بوجود بیاورد و برای استقرار خودش تلاش می‌کند. هر کجا بحران باشد امکان وجود داعش است زیرا برای داعش مرزی وجود ندارد. افغانستان، سومالی، یمن و... هر کجای جهان اسلام که دچار بحران است داعش به وجود آمده است و بهترین حوزه برای مقابله با آن بهره‌گیری از فرهنگ و هنر است که وظیفه تمام اندیشمندان جهان اسلام است که باید بتوانند در این زمینه بیشتر بکوشند. دانستن این نکته نیز خالی از لطف نیست که تعداد کتاب‌هایی که در کشورهای غربی در زمینه داعش منتشر شده بسیار کم است، در ابتدا در روزنامه‌ها و رسانه‌ها مطرح شد و به تدریج به کتاب‌ها راه یافت.