عليرضا سيّداحمديان؛

"رساله تفاوت"؛ گام نخست هگل در فلسفه متعاليه

با اینکه میان "رساله تفاوت" و پدیدارشناسی بیش از چهار سال فاصله نیست، اما مسیری که فیلسوف در این مجال اندک پیمود چنان طولانی بود که ناگهان فلسفه انتقادی کانت و فلسفه وحدت شلینگ را با فاصله بسیار پشت سر گذاشت، و استحاله‌ای در اساس و بنیان فهم فلسفه ایجاد کرد. این استحاله مابه‌ازائی در دیگر حوزه‌های تمدنی نداشته است. مشکل عمده در فهم فلسفه هگل و تقریباً همه فلسفه‌های مابعد او ناشی از نبود این مابه‌ازاء است.