به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ دکتر محمدجواد دهقانی، با بیان این مطلب افزود: سهم دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی از مقالات برتر تولید شده یکسان نیست و دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی کشور نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

وی افزود: پژوهشگران غالبا نام دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی خود را با شکل های مختلفی در نتایج پژوهشی خود درج می کنند و این مسئله فقط مختص پژوهشگران کشور نبوده، بلکه یک مسئله جهان شمول است. این گوناگونی و هزینه بالای یکدست سازی این نام ها باعث می شود تا بدست آوردن آمارهای دقیق از پایگاه های استنادی نیازمند پردازش های اضافی باشد.

سرپرست  پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) یادآور شد: پایگاه طلایه داران علم (ISI/ESI) نیز از این قاعده مستثنی نیست. به همین دلیل برای اعلام تعداد مقالات برتر دانشگاه ها، کل این مقالات به صورت مجدد در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) مورد پردازش قرار گرفتند.

وی اظهار داشت: مقالات برتر (Top papers) به گروه اندکی از مقالات اطلاق می شود که تعداد استنادهای زیادی را دریافت کرده اند. این مقالات را مقالات یک درصد و یک دهم درصد برتر نیز می نامند که شامل مقالات پراستناد و داغ می شود. مقالات برتر به دو دسته مقالات داغ (Hot papers) و مقالات پراستناد (Highly cited papers) تقسیم می شوند.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) افزود: مقاله داغ به مقاله ای اطلاق می شود که از لحاظ تعداد استنادهای دریافتی در رشته موضوعی خود در زمره مقالات یک دهم درصد برتر قرار گرفته است، در حالی که مقاله پراستناد در زمره مقالات یک درصد برتر قرار می گیرد.

وی اضافه کرد: بازه زمانی برای محاسبه مقالات داغ دوماهه و برای مقالات پراستناد ۱۰ ساله است، بنابراین با توجه به متوسط تعداد استنادها در هر رشته، تمامی مقالات داغ، مقاله پراستناد نبوده و همچنین عکس این حالت نیز صادق است.

دهقانی یادآور شد: نویسندگان مقالات برتر لزوما در زمره نخبگان علمی قرار نمی گیرند. حدود ۱۱ هزار و ۵۳۰ محقق از سراسر دنیا در  ۹۵۶ پژوهش برتر ثبت شده به نام جمهوری اسلامی ایران مشارکت داشته اند که فقط شامل محققان ایرانی نمی شود و از این تعداد یک هزار و ۴۲۲ محقق متعلق به ایران و ۱۰ هزار و ۱۰۸ محقق مربوط به سایر کشورها هستند.

وی تاکید کرد: مقالاتی که با مشارکت محققانی از چندین کشور انجام می شوند شانس بیشتری برای تبدیل شدن به مقالات برتر دارند، پژوهش های گروهی نیز این چنین است. حدود ۴۴ مقاله از مجموع ۹۵۶ مقاله برتر ایران به وسیله گروه های تحقیقاتی بین ۱۲۶۱ تا ۳۰۸۳ نفر انجام شده و نیز ۷۰ مقاله تولید شده حاصل فعالیت گروه های تحقیقاتی بین ۱۰ تا ۷۱۳ پژوهشگر بوده است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) افزود: تعداد ۱۶۹ مقاله ماحصل مشارکت ۵ تا ۹ نویسنده بوده و ۶۱۱ مقاله دیگر نتیجه فعالیت های پژوهشی ۲ تا ۴ نویسنده بوده اند. در نهایت، ۶۲ پژوهش نیز به صورت تک نفری هدایت شده است. غالب گروه های تحقیقاتی بزرگ از پژوهشگرانی از چندین کشور مختلف تشکیل شده اند.

وی یادآور شد: هر چند لفظ مقالات برتر مصطلح است، اما مدارک مختلفی که در حوزه های علمی تولید می شوند، می توانند به مقالات برتر یا مدارک برتر تبدیل شوند. شاید علت استفاده از لفظ مقاله برتر به این دلیل است که مقالات نسبت به سایر مدارک استناد بالاتری دریافت می کنند و همچنین مدرک غالب هستند.

دهقانی گفت: تحلیل مدارک برتر در سطح بین المللی نشان می دهد که ۸۹ درصد آنها را مقالات پژوهشی تشکیل می دهند. همچنین، ۱۱ درصد از مقالات برتر شامل مقالات مروری می شود. تحلیل مدارک کشور نیز نشان می دهد که تعداد ۸۵۳ مقاله پژوهشی و ۱۰۳ مقاله مروری، مقالات برتر کشور را تشکیل داده اند.

وی خاطرنشان کرد: به هر ترتیب تعداد مقالات کشور در طول سال های گذشته به طور مرتب افزایش یافته است.  به طوریکه بر اساس اطلاعات مستخرج از پایگاه طلایه داران علم (ISI/ESI) در تاریخ ۳۱ شهریورماه ۹۴، در سال ۲۰۰۵ میلادی تنها تعداد ۱۳ مقاله برتر در پایگاه استنادی ثبت شده است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) افزود: تعداد این مقالات درسال ۲۰۱۱ میلادی به ۸۹ و در سال ۲۰۱۲  میلادی به ۱۱۱ و در سال ۲۰۱۳ میلادی به ۱۵۳ و در نهایت در سال  ۲۰۱۴ میلادی به ۲۴۵ مورد افزایش یافته است.

وی گفت: بنابراین، بر اساس آمار موجود، پژوهشگران کشور باعث رشد ۱۸ برابری مقالات برتر ( پراستناد و داغ) در ۱۰ سال اخیر شده اند. همچنین از ابتدای سال ۲۰۱۵ میلادی تاکنون ۶۸ مقاله برتر توسط نویسندگان کشور در پایگاه طلایه داران علم (ISI/ESI) به ثبت رسیده است.

سرپرست ISC گفت: بر اساس اطلاعات مستخرج از این پایگاه علمی از سال ۲۰۰۵ میلادی تا ۳۱ شهریورماه ۹۴ تعداد  ۹۵۶ مقاله برتر به نام جمهوری اسلامی به ثبت رسیده است. تعداد ۱۹۶ مقاله برتر متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی و واحدهای وابسته است که البته در کلیه موارد مقالات ثبت شده می توانند با مشارکت سایر دانشگاه ها یا موسسات تحقیقاتی داخلی یا خارجی انجام شده باشند.

دهقانی یادآور شد: در بین دانشگاه های علوم پزشکی، تهران، شهید بهشتی، اصفهان، مشهد، مازندران و بقيه الله دارای بیشترین تعداد مقالات برتر بوده و در میان دانشگاه های جامع دانشگاههای تهران، تربیت مدرس، شیراز، تبریز، مازندران، فردوسی مشهد، بوعلی سینا و شهید بهشتی دارای بیشترین تعداد مقالات برتر بوده اند.

وی افزود: در بین دانشگاه های صنعتی دانشگاههای صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، صنعتی نوشیروانی بابل، صنعتی شیراز، خواجه نصیر طوسی، صنعت نفت، تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته و صنعتی سهند بیشترین تعداد مقالات برتر را منتشر کرده اند.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) افزود: در میان پژوهشگاهها نیز، پژوهشگاه دانش‌های بنيادی، انستیتو پاستور ایران، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته علوم محیطی دارای بیشترین تعداد مقالات برتر در بین پژوهشگاه های کشور بوده اند.

فهرست دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی کشور با حداقل دو مقاله برتر (ESI)