به گزارش فرهنگ امروز به نقل از شبستان؛ نشست خبری جایزه ادبی «چهل» با حضور هیات امنای این جایزه از جمله جلال تهرانی‌، ناهید طباطبایی و محمد حسن شهسواری در موسسه فرهنگی هنری مکتب تهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست «جلال تهرانی» مدیر موسسه فرهنگی هنری «مکتب تهران» توضیحاتی درباره این جایزه ادبی ارائه کرد و گفت: مکتب تهران موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی است که موضوع فعالیت‌های آن برگزاری جشنوار‌ه‌ها ‌و سمینارهای مختلف با محوریت تئاتر‌ بوده است، اما در طی این سال‌ها ادبیات و موسیقی هم حول این محور جمع شده‌اند و در این سال‌ها مکتب تهران برنامه‌هایی در حوزه ادبیات برگزار کرده است اما جایزه «چهل» که قرار است راه اندازی شود‌، گام مهمی در فعالیت‌های این مکتب خواهد بود. علی خدایی به عنوان مشاور در کنار ما است و هیات امنای این جایزه را نیز ناهید طباطبایی،‌ محمدحسن شهسواری ، فرشته احمدی، بلقیس سلیمانی‌ و محمد حسینی برعهده دارند و دبیری این جایزه نیز برعهده سمیرا سپهریان است.

هدف «جایزه چهل» معرفی چهره‌های مستعد برای ایجاد نشاط در بین نویسندگان است

وی در ادامه با بیان اینکه برای اولین بار امسال تصمیم گرفته‌ایم که جایزه‌ای به اعتبار کارنامه هنری نویسندگان راه اندازی کنیم، خاطرنشان کرد: جایزه‌ای که از دیگر جایزه‌های مشابه در دیگر کشورهای دنیا الگو برداری شده که نمونه‌های موفقی هستند و هدف ما از راه اندازی این جایزه معرفی چهره‌های مستعد به قصد ایجاد نشاط در بین نویسندگان است و ما امیدواریم بتوانیم فعالیت‌مان را به صورت مستمر ادامه دهیم.

تهرانی در این باره اظهار کرد: کار را در «مکتب تهران» همواره با امیدواری شروع می‌کنیم و تا به امروز هیچ کاری را به قصد شکست خوردن شروع نکرده‌ایم و هر کاری که مکتب تهران شروع کرده است، تداوم پیدا کرده و با سماجت آن را جلو برده‌ایم. از جمله راهکارهای ما برای تداوم فعالیت‌هایمان غیر انتفاعی برگزار کردن فعالیت‌های ما است.

جایزه‌ ادبی که جایزه مالی ندارد

وی خاطرنشان کرد: البته برای ما وجه اعتباری فعالیت‌هایمان مهم بوده است، بر همین مبنا از ویژگی‌های مهم این جایزه این است که جایزه مالی ندارد و این مساله هم برای این است که جایزه بتواند به حیات علمی خود ادامه بدهد.

این کارگردان تئاتر در ادامه سخنانش به بحث اسپانسر جوایز اشاره کرد و گفت: نزدیک به ۷۰ سال است که همه معتقد هستند، رضا شاه تعزیه را تعطیل کرد در حالی که امروز می‌دانیم، تعزیه به این دلیل تعطیل شد که اسپانسر‌هایش که همان خانواده‌های قاجار بودند از بین رفت. امیدواری دیگر ما این است که دوستانی که الان سن‌شان بین ۳۵ تا ۴۰ است، ظرف چند سال آینده به بالای ۴۰ برسند و احتمالا بعدا خود جزو داوران ما باشند؛ ما با این حرکت قصد داریم به نویسندگان بگوییم که توسط نسل بعد از خود دیده می‌شوید.

ناهید طباطبایی نیز در این نشست در سخنانی گفت: ادبیات معاصر ما در سی ساله اخیر آسیب‌های زیادی متحمل شده است، یکی از آسیب‌ها ترک فعالیت نویسندگان پس از انتشار اولین اثرشان است. من فکر می‌کنم از دلایل این اتفاق توجه نشدن به آنها و فراهم نبودم عرصه‌ای برای ادامه فعالیت آنها بوده است. آسیب دیگر فاصله‌ای است که بین نسل‌های مختلف نویسنده وجود دارد، در ایران معمولا نویسنده‌ها به دهه‌های مختلف مثلا نویسنده دهه ۶۰ و ۷۰ تقسیم می‌شوند، بنابراین آنها ارتباط زیادی با نسل‌های مختلف ندارند.

وی با بیان اینکه اولین هدف جایزه «چهل» به نوعی تشویق نویسندگان به ادامه کار و سپس توجه به آنها است، اظهار کرد: در این جایزه آثار نویسندگانی که سن‌شان بین ۳۵ تا ۴۰ سال است و تابه حال توانسته‌اند سه کتاب رسمی منتشر کنند،‌ مورد بررسی قرار می‌گیرد و در پایان به انتخاب داوران جایزه پنج نویسنده به عنوان «امید ادبیات معاصر ایران» معرفی می‌شود. تصمیم درباره معرفی نویسندگان برعهده داوران است که خود نویسنده هستند و در فضای ادبیات ایران صاحب تجربه‌اند.

«محمدحسن شهسواری» عضو هیات امنای جایزه «چهل» سخنران بعدی نشست بود. وی گفت: هیات امنای این جایزه درباره انتخاب داورها، مشورت‌هایی انجام می‌دهند و با قید نویسنده بودن داوران این جایزه را انتخاب خواهند کرد. دبیرخانه جایزه فهرست نویسندگانی که بین ۳۵ تا ۴۰ سال سن دارند و سه کتاب به زبان فارسی و به صورت رسمی منتشر کرده‌اند، جمع آوری می‌کنند و ۲۵ اسفند فهرست اولیه این نویسندگان معرفی خواهد شد پس از آن نویسندگانی که مشمول قیدهای این جایزه می‌شوند اما به هر دلیلی نامشان در این فهرست نیامده است، می‌توانند خود را به دبیرخانه جایزه معرفی کنند و در ادامه این فهرست در اختیار داوران قرار خواهد گرفت و داوران تا قبل از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، پنج نویسنده انتخابی خود را معرفی خواهند کرد.

وی در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره علت انتخاب شدن نویسندگان دارای سن ۳۵ تا ۴۰ سال برای ارزیابی و شرکت در این جایزه بیان کرد: براساس تحقیقاتی که در دنیا درباره سن تثبیت نویسندگان به عنوان نویسنده انجام شده است، مشخص شده که ۷۰درصد نویسندگان معروف و مشهور دنیا شاهکارهایشان را بین سن ۴۰تا ۵۰ سالگی نوشته‌اند. آقای هوشنگ گلشیری در تحقیقی که در این زمینه داشته‌اند به این اشاره کرده‌اند که چرا ادبیات ما در ایران جوانمرگ است‌ و سپس شش دلیل برای این جوانمرگی ارائه کرده‌اند. او سانسور‌، قاهر بودن ترجمه و نبود جریان‌های ادبی را از دلایل جوانمرگی ادبیات در ایران می داند .من در اثری که در حال تالیف دارم نیز به این نتیجه رسیده‌ام که تقریبا ۲۰ نویسنده ایرانی معتبر و کسانی که درباره آنها اجماع نظر وجود دارد‌، همگی تا سن ۳۵ سالگی بهترین اثرشان را منتشر کرده‌اند. بر همین مبنا ما در جایزه«چهل» این گروه سنی از نویسندگان را ملاک قرار داده‌ایم.

شهسواری توضیح داد: برپایه همان گفته‌ آقای گلشیری و مقایسه سن نویسندگان ایران با دیگر نقاط جهان متوجه می شویم که تقریبا بین سن نوشتن شاهکارهای نویسندگان ما با دیگر نقاط جهان تقریبا ۱۰ تا پانزده سال فاصله وجود دارد که ما در اینجا پی به وحشتناک بودن اختلافمان با دیگر نقاط جهان می‌بریم. به نظر می‌رسد یکی از دلایل عقب ماندگیمان این است که در ایران نویسندگان به سن پختگی نمی‌رسند و آنها قبل از رسیدن به سن چهل سالگی مهمترین اثر خود را نوشته‌اند. ما دیدیم که خیلی نمی‌توانیم بر این عوامل تاثیر بگذاریم، بنابراین به این نتیجه رسیدیم که بهترین کاری که از دستمان بر می‌آید تشویق نویسندگان به ادامه نوشتن است.

جریان‌های فرهنگی سبب توسعه فرهنگی می‌شوند

وی در پاسخ به سوال درباره ملاک داوری‌های جایزه بیان کرد: هر جایزه‌ای اعتبارش را از داورانش می‌گیرد‌؛ ملاک داوری‌ها خیلی مشخص نیست و ملاک اعتبار، توانایی، تجربه‌ و نویسنده بودن داوران است. از این منظر شکل داوری‌ها در این جایزه خیلی مرسوم نیست و تفاوت این جایزه در این است که به کارنامه یک نویسنده جایزه می‌دهد بنابراین بعید می‌دانیم تعداد نویسندگان دارای ملاک‌های مورد قبول برای ارزیابی در این جشنواره بیشت از ۲۵ نویسنده باشد. این نویسندگان هم قطعا خود را تا به حال به فضای ادبیات شناسانده‌اند و داوران هم قطعا کسانی هستند که به فضای ادبی ایران اشراف کامل دارند. مطمئنا داوران علاوه بر اشراف، خود صاحب سبک و توانا هستند و خود ملاک‌ها را تعیین می‌کنند. در این جایزه همه ادبیات و آثار نویسندگان مورد بررسی قرار می‌گیرد و تنها ملاک سن نویسندگان است که باید بین ۳۵ تا ۴۰ سال باشد و سه اثر داستانی هم منتشر کرده باشند.

جلال تهرانی نیز در پاسخ به درباره ملاک داوری‌ و ژانر آثار این جایزه گفت: سلایق متفاوت باعث خواهد شد یک سلیقه خاص با ادبیات خاص مورد توجه قرار نگیرد. یکی از مهمترین مسائل ما انفصال نسل هاست؛ چراکه سطح جاه طلبی آنقدر بالاست که پس از کسب یک یا دو موفقیت، دیگر به تلاش ادمه نمی دهند. آنچه به توسعه فرهنگی می‌انجامد نوابغ نیستند بلکه جریان‌های فرهنگی هستند و ما در این جایزه می‌خواهیم بگوییم آدم‌های معمولی هم به شرط استمرار فعالیت‌شان می‌توانند موفق باشند.

وی همچنین در پاسخ سوال دیگر درباره ژانر ادبیات داستانی آثار بیان کرد: تاکید ما این است که در این جایزه داوران با سلایق مختلف نویسنده‌های مورد نظر خود را معرفی کنند. با توجه به اینکه در ایران معمولا وقتی فردی یکی دو اثر خلق کرد و به قولی بلیت‌اش برنده شد، باقی عمر را صرف آن موفقیت‌های اولیه می‌کند، بنابراین ویژگی ساختاری جایزه «چهل» این است که به دنبال جریان‌سازی برای استمرار فعالیت نویسندگان است.