فرهنگ امروز/ الهام معینی جزنی:

تعطیلات منتهی شده به تاسوعا و عاشورای حسینی، فرصتی به وجود آورد تا بعد از سال‌ها بتوانم به شهر اجدای‌ سری بزنم. مکانی که پسوند فامیلی‌ام را از آن وام گرفتم و همواره خود را متعلق به آن می‌دانم. نطنز، شهری که در چندسال گذشته، نامش را بیشتر در مناسبات سیاسی شنیده‌ایم، هرسال در دهه اول محرم، با مراسمی چون نخل‌گردانی و تعزیه‌خوانی همراه با سنت‌ها و آیین خاص که بیشتر به شهرهای مرکزی ایران مانند یزد و کاشان می‌ماند، میزبان عزاداران است. مراسمی که برخلاف برخی کلانشهرها، از سبک برگزاری گرفته تا موسیقی و اشعار، کمتر درگیر تغییرات شده و به سبک و سیاق باستانی خود باقی مانده است.
به‌هرحال در شهرهای دیگری چون مشهد، یزد، نایین، کاشان و مشهد اردهال، ری، شیراز، قم، قزوین، شاهرود، شوش، بسطام، لاهیجان، آمل، اردبیل، گنبد کاووس و ماهان، مراسم و آیین‌های مذهبی در ادیان مختلف وجود دارد که هریک قابلیت‌های فراوانی برای گردشگری مذهبی داشته و اگر برای این مراسم تبلیغات موثری شود، هر ساله می‌توانند تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی را به سوی خود جلب ‌کنند. خالی از لطف نیست که بدانید این پتانسیل زیاد با بیش از ٣هزار مکان مذهبی مقدس ثبت شده که شامل حسینیه‌ها، مساجد، مدارس مذهبی، کلیساها، کنیسه‌ها، آتشگاه‌ها و نیایشگاه‌ها می‌شود که از لحاظ آماری رقم قابل توجهی را شامل می‌شود.
هر چند که باید میان گردشگری مذهبی و زیارتی تفاوت‌هایی قایل شد و به این نکته توجه کرد که این دو، هریک تعریف خود را دارند که گاه به اشتباه به‌جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در گردشگری مذهبی با مسافرانی روبه‌رو هستیم که علاوه بر حضور در فعالیت‌های مذهبی از مکان‌های دیگر گردشگری هم بازدید می‌کنند؛ در حالی که گردشگران زیارتی که در واقع زیرمجموعه‌ای از گردشگری مذهبی هستند، تنها به هدف زیارت مکانی خاص سفر می‌کنند (بسیاری از زایران امام هشتم علیه‌اسلام در مشهد مقدس و خواهر گرامی‌‍‌شان در قم، در این گروه
 قرار می‌گیرند.)
از آنجا که مذاهب گوناگون، علاوه بر مراسم‌های معنوی که در تاریخ‌های خاصی برگزار می‌شوند، باعث شکل‌گیری بسیاری از میراث‌های معماری و هنری هم هستند، لذا خالی از لطف نیست که گردشگری مذهبی را با گردشگری فرهنگی بی‌ربط ندانسته و توسعه آن را از دو بعد مذهب و فرهنگ موردمطالعه جدی قرار داد؛ کاری که سالیان متمادی است، واتیکان به عنوان یکی از نقاط گردشگری مذهبی، از آن نهایت استفاده را برده و بر اساس آمار اعلام شده در ۱۰ سال گذشته، رشد گردشگری دوبرابری را تجربه کرده است.
تولید و پخش برنامه‌های مستند گردشگری، عکاسی از مراسم، مکان‌ها و ابنیه تاریخی و انتشار آن در سطح بین‌المللی، از جمله راهکارهایی است که گردشگری مذهبی را در کشور تثبیت خواهد کرد؛ راهی که باید درکنار ساماندهی اقامتگاه‌ها، وسایل نقلیه، مسائل بهداشتی و امنیتی و دیگر ارکان موثر درگردشگری، موردتوجه ویژه قرار گیرند.

روزنامه اعتماد