به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ انتشارات نگاه معاصر به تازگی کتاب «در باب تاریخ الحاد در اسلام» اثر برجسته متفکر مشهور مصری عبدالرحمان بدوی را با ترجمه‌ای از معین کاظمی‌فر (عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز) در ۲۵۳ صفحه و بهای ۳۲ هزار تومان منتشر کرد. بدوی (درگذشته به سال ۲۰۰۲) یکی از مهم‌ترین استادان فلسفه اسلامی بود که تالیفات پرشماری از خود برجای گذاشت که از میان آنها تصحیحات و همچنین کار فکری‌اش بر آثار و اندیشه‌های فارابی و ابن‌سینا در سطح جهان مشهور است.

از این متفکر پیشتر کتاب‌هایی چون «رابعه عدویه: شهید عشق الهی»، «فیلسوفان جهان اسلام: شرق و غرب»، «تاریخ اندیشه‌های کلامی در اسلام» و چند کتاب دیگر به فارسی ترجمه شده بودند، اما برخی از کتاب‌های تأثیرگذار او نیز رنگ ترجمه فارسی را به خود ندیده‌اند. «در باب تاریخ الحاد در اسلام» نیز یکی از مهم‌ترین آثار بدوی است که در آن سه تن از مهم‌ترین ملحدان در تاریخ اسلام «ابن مقفع»، «ابن راوندی» و «زکریای رازی» و تفکر آنها بررسی شده است.

معین کاظمی فر درباره این کتاب به خبرنگار مهر گفت: «در باب تاریخ الحاد د» اسلام ترجمه‌ای است از کتاب «من تاریخ الالحاد فی الاسلام» عبدالرحمان بدوی است که حدود ۷۰ سال از انتشارش به زبان عربی می‌گذرد. البته برخی از مقالات این کتاب به قلم خود بدوی نیست و او در اصل در این اثرش در مقام تألیف و ترجمه است.

وی افزود: بدوی در این کتاب در مقام یک متفکر آزاداندیش به جریان‌های الحادی در تمدن اسلامی نگاه کرده و موضوع جذاب برای او دنبال کردن جریان‌های فکری در تاریخ اسلام است. به باور او جالب است که تمدن اسلامی و جهان اسلام روزگاری را پشت سر گذاشته که آرای مخالف تحمل می‌شدند.

کاظمی فر ادامه داد: بدوی در این کتاب اشاره کرده که علیرغم باور عموم ما، ملحدان در جامعه اسلامی موجب غنای اندیشه‌های دینی شده‌اند. به عنوان مثال نظریه اعجاز قرآن در کلام اسلامی زمانی پدید آمد که شبهاتی از سوی ملحدان درباره قرآن مطرح شد. همچنین نظریه نبوت در کلام اسلامی نیز زمانی ابداع شد که ملحدانی پیدا شده و حاجت بشر به انبیا را مورد پرسش قرار دادند. در واقع واکنش متدین‌ها به آرا ملحدان باعث غنای اندیشه دینی.

این مترجم همچنین با اشاره به این نکته که به باور بدوی اندیشه‌های الحادی در تمدن اسلامی موجب گفت‌وگوهای علمی شده بود، اضافه کرد: بدوی معتقد است که کمابیش ملحدان سهم بزرگی در پیشرفت علومی چون کلام و فلسفه و به طور کل فکر اسلامی داشته‌اند و هیچگاه موجب تضعیف اندیشه‌های دینی نشدند و این خاصیت پارادوکسیکال آزادی اندیشه در جوامع است.

کاظمی‌فر در ادامه درباره تعریف الحاد در این کتاب نیز گفت: سه متفکر در این کتاب به عنوان سرنمون انتخاب کرده است: ابن مقفع از قرن دوم، ابن راوندی از قرن سوم و زکریای رازی از قرن چهارم هجری. به باور او الحاد در نزد این چهره‌ها به معنای امروزی خداناباوری نیست. بلکه همه خداباورانی استوارند و فقط منکر ادیان و نبوت هستند. به عبارتی الحاد این چهره‌ها در نقد به ادیان خلاصه می‌شود.

مترجم کتاب «در باب تاریخ الحاد در اسلام» همچنین جنبه‌های الحاد در نزد سه چهره مطرح شده در این کتاب از دیدگاه عبدالرحمان بدوی را این‌گونه شرح داد: بدوی با شرح نظام فکری ابن مقفع، ابن راوندی و زکریای رازی، ریشه و سمت و سوی نظریه‌ای الحادی آنها را مشخص می‌کند. او اشاره کرد که الحاد ابن مقفع جنبه‌های مانوی داشته و الحاد ابن راوندی واکنشی عاطفی‌اش به جهت طرد شدن از جامعه معتزلی بود، اما الحاد نزد زکریای رازی تحول پیدا کرده و تبدیل به دستگاه فکری مستقلی در رد ادیان می‌شود.