شناسهٔ خبر: 59620 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

ابن خلدون درباره کتاب‌سوزی در دوران فتح ایران تردید می‌کند

کارشناس تاریخ مرکز ملی پاسخ‌گویی به شبهات دینی می‌گوید: شبهه کتاب‌سوزی توسط مسلمانان در منابع معتبر نیامده و بعد از 700 سال ابن خلدون آن‌را با عبارتی معادل «شنیده می‌شود» روایت می‌کند.

ابن خلدون درباره کتاب‌سوزی در دوران فتح ایران تردید می‌کند

 به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ با گسترش شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی طی ‌سال‌های اخیر فرصتی به‌وجود آمده است تا افراد درباره مسائل مختلف و دغدغه‌های‌شان در یک فضای گسترده که گاهی به وسعت حضور میلیاردها نفر است با یکدیگر به گفت‌وگو بپردازند. گسترش شبکه‌های اجتماعی هرچند یک فرصت است از این دیدگاه که مجالی برای افراد تفرقه‌افکن پدیدآورده است در نوع خود یک تهدید است.
 
ضرورت پرداختن به این تهدید وقتی بیشتر احساس می‌شود که گروه‌ها و افرادی به صورت سازمان‌یافته در صدد هستند تا در اعتقادات دینی مردم شبهه ایجاد کنند و هر روز رابطه‌ آن‌ها شخصیت‌ها و نمادهای دینی ضعیف‌تر کنند.
 
مرکز ملی پاسخ‌گویی به سوألات دینی یکی از نهادهای وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی است که می‌کوشد در فضای وسعت یافته مجازی علاقمندان مسائل دینی را آگاه سازد و برای شبهاتی که هر روز مطرح می‌شود پاسخی درخور پیدا کند.
 
پاسخ به جوانان در مورد شبهات مسلمان شدن ایرانیان
به تازگی هم از سوی این مرکز کتابی با عنوان «ورود اسلام به ایران و شبهات پیش‌رو» منتشر شده است که در راستای اهداف این مرکز می‌خواهد جامعه هدف مخاطبان خود یعنی دانشجویان و جوانان را متوجه کند که بعضی شبهاتی که پیرامون ورود اسلام به ایران مطرح شده به لحاظ علمی بی اساس است.
 
نویسنده این کتاب مصطفی محسنی تحصیلات حوزوی دارد و مدت 16 سال است که در کلاس‌های درس خارج شرکت می‌کند. او هم‌چنین دانشجوی مقطع دکتراست و در زمینه شبهات دینی در حال تدوین پایان‌نامه است. همچنین محسنی به عنوان کارشناس تاریخ مرکز ملی پاسخ‌گویی به سوألات دینی مشغول فعالیت است.
 
وی با اشاره به اینکه در کتاب «ورود اسلام به ایران و شبهات پیش‌رو» به دنبال پاسخ به سوألاتی هم چون نقش ائمه اطهار (ع) در ورود اسلام به ایران و هم‌چنین نقش اعراب در ورود اسلام به ایران هستیم، گفت:‌ بعضی شبهات در فضای مجازی به شکل گسترده به دنبال این هستند که بگویند فتح ایران به زور انجام شده است. همین موضوع هم انگیزه‌ای شد تا نگارش این کتاب را آغاز کنم.
 
روایت‌های مغرضانه در فضای مجازی
محسنی ادامه داد: افرادی که در شبکه‌های اجتماعی پیرامون اسلام شبهه وارد می‌کنند نگاهی اسلام‌ستیز دارند به حدی که می‌خواهند نشان دهند ورود اسلام به ایران از حمله مغول بدتر بوده است.
 
کارشناس تاریخ مرکز ملی پاسخ‌گویی به سوألات دینی تأکید کرد: افرادی که شبهه ورود اسلام به ایران را مطرح می‌کنند از میان کتاب‌های مرجع هم‌چون تاریخ طبری و دیگر کتاب‌ها دست به گزینش می‌زنند و روایت‌هایی را انتخاب می‌کنند که داغ‌تر هستند و اگر در زمینه ورود اسلام به ایران روایت خنثی و مثبتی وجود داشته باشد آن‌را کنار می‌گذارند.
 
محسنی با اشاره به اینکه در نگارش کتاب «ورود اسلام به ایران و شبهات پیش‌رو» بیش از هزار ساعت کار انجام دادم و این کتاب رویکردی علمی دارد،‌ گفت: در فضای مجازی برخی افراد مطالعه‌ روزنامه‌ای دارند به این معنی که حتی اگر مطلبی با ذکر منبع باشد به درستی نمی‌دانند ارزش منبع و کل مطلبی که عرضه شده چیست. در صورتی که در نگارش این کتاب با رویکرد علمی منابع ارزش‌یابی شده‌اند و هدف از نگارش این کتاب‌ها را مشخص کرده‌ایم.
 
وی افزود:‌ وقتی یک واقعه تاریخی رخ می‌دهد به عنوان مثال 10 نفر با گرایش‌های مختلف ممکن است به آن پرداخته باشند. در کار علمی به همه این روایت‌ها توجه می‌شود اما در فضای مجازی افراد بی‌توجه هستند که ممکن است گزارش وقایع گزینشی عرضه شده باشد.
 
بی‌توجهی به آثار متأخر عبدالحسین زرین‌کوب
کارشناس تاریخ مرکز ملی پاسخ‌گویی به سوألات دینی در بخش دیگری با اشاره به استنادهای گسترده در چنین شبهاتی به کتاب «دو قرن سکوت» اثر عبدالحسین زرین‌کوب توضیح داد:‌ این کتاب بسیار مورد استناد قرار می‌گیرد در صورتی که زرین‌کوب بعد از این کتاب سه اثر دیگر منتشر کرده که قصد وی در آن جبران نسبت‌هایی است که در رابطه با اسلام طرح کرده است. به عنوان مثال در کتاب «کارنامه‌اسلام» و «بامداد اسلام» به جبران صحبت‌هایش در «دوقرن سکوت» پرداخته است.
 
وی افزود: به لحاظ علمی باید آخرین نظریات هر فرد مورد استناد قرار گیرد،‌ اما در مورد زرین کوب این اتفاق نمی‌افتد و در فضای مجازی کماکان شبهاتی طرح می‌شود که از دل کتاب «دوقرن سکوت» بیرون آمده است.
 
محسنی در بخش دیگری با اشاره به اینکه فیش‌های اولیه تهیه شده او برای نگارش این کتاب مفصل‌تر از آن چه است که چاپ شد، گفت:‌ تلاش برای انتشار کتاب «ورود اسلام به ایران و شبهات پیش‌رو» به این شکل بود که اثر مختصری باشد و مناسب دانش‌جویان است تا آن‌ها بتوانند راحت کتاب را مطالعه کنند.
 
دین به زور سرنیزه به ایرانیان تحمیل شد؟
کارشناس تاریخ مرکز ملی پاسخ‌گویی به سوألات دینی ادامه داد: در این کتاب از شرایط حکومت ساسانیان و مذهب در این دوره،‌ به همراه مباحث عقلی صحبت شده است. با توجه به اینکه اصل پذیرش دین با تحمیل منافات دارد و امکان ندارد دین‌داری را که یک موضوع قلبی است به زور به کسی تحمیل کرد، ضرورت طرح مباحث عقلی را احساس می‌کردم.
 
وی با اشاره به اینکه طرح شبهات مختلف درباره نقش اهل بیت(ع) در فتوحات و اینکه آن‌ها در کشتار نقش داشتند هم بخش‌های دیگری این کتاب است،‌ ادامه داد:‌ در این اثر به دنبال این هستیم که پاسخ دهیم فتوحات از نظر اسلام راستین آیا مشروعیت دارند و رفتار خلفای دوم و سوم تا چه میزان مشروع بوده است.
 
یک روایت قابل تأمل از ابن‌خلدون
محسنی گفت: در فضای مجازی شبهه‌افکنان مجال پیدا کردند موضوعات مختلفی را مطرح کنند. از جمله اینکه می‌گویند ورود اسلام به ایران باعث شد تمدن ایرانی از بین برود یا در آن وقفه ایجاد شود، یا به موضوع کتاب‌سوزی‌ها اشاره می‌کنند. در حالی که در منابع مختلف (و معتبر) در زمان فتوحات به چنین مسأله‌ای اشاره نشده و تنها در قرن 6 و 7 هجری است که نخستین بار ابن خلدون به چنین موضوعی اشاره می‌کند آن‌هم با فعل مجهول عربی «یقالوا» (شنیده می‌شود) که همین نوع روایت نشان می‌دهد ابن خلدون هم به موضوع کتاب‌سوزی اطمینان نداشته و طرح این موضوع بعد از 700 سال سکوت هم خود قابل تأمل است.
 
نویسنده کتاب «ورود اسلام به ایران و شبهات پیش‌رو» درپایان با توجه به گسترش اخبارکذب توسط فیک‌نیوزها در فضای مجازی و القای شبهات مختلف درباره مسائل دینی راه‌حل مقابله با چنین جوی را افزایش آگاهی جوانان و قبول نکردن گزاره‌های دینی بودن تحقیق و بررسی دانست.

کتاب «ورود اسلام به ایران و شبهات پیش‌رو» قریب به 11 فصل دارد که در 207 صفحه توسط انتشارات بوستان کتاب منتشر شده است.

نظر شما