به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ جلد دوم نخستین کوششهای قانونگذاری در ایران شامل سیزده رساله و مقاله حقوقی و سیاسی-اجتماعی از دوره قاجار است. این رسالهها که تا کنون کمتر شناخته شده و بهویژه حقوقدانان و محققان تاریخ حقوق جدید ایران با آنها کمتر آشنایی داشتهاند، عبارتاند از:
۱. قانون سلطنت: به نامهای آداب سلطنت و شمسالانوار نیز خوانده شده، در شمار نخستین نوشتههای حقوقی- سیاسی اوایل عصر قاجار و به قلم محمدهاشم رستمالحکما، نگارنده کتاب معروف رستم التواریخ است.
۲. قانون مالکین قنوات و قراء و مزارع: تاریخ تدوین و تصویب ندارد ولی بهیقین در عصر ناصرالدینشاه فراهم آمده است.
۳. قانون گارد شاهنشاهی: این قانون در سال ۱۳۳۰ق- سال ششم پیروزی مشروطه به تصویب رسیده است.
۴. قانون تکلیف رعایای دولت روس: ترجمه مفصل قانونی است که در زمان الکساندر دوم در روسیه تصویب شده و توسط زینالعابدین منشی یک سال پس از انتشار در روسیه ترجمه شده است.
۵. اسناد عدلیه در مجلس: شامل چند فقره از اسناد مهم عدلیه که در بایگانی کتابخانه مجلس موجود است.
۶. گزارش احوال آدولف پرنی: وی نخستین مستشار حقوقدان اروپایی است که در دور دوم مجلس شورای ملی به ایران دعوت شد و چند سال در این کشور خدمت کرد. او در تهیه و تدوین قوانین جدید و تأسیس مدرسه حقوق کوشش شایانی مبذول کرد.
۷. تکالیف مشترکه مجالس وزارت عدلیۀ اعظم: قانون تشکیل مجلس وزارت عدلیه در عهد ناصری است.
۸. رساله یادگار حسن: رسالهای است بیشتر در مباحث اقتصادی، نوشته حسن خداداد آذربایجانی، دیپلمات ایرانی عهد ناصرالدینشاه، که در سال ۱۲۹۹ق در وین به چاپ رسید.
۹. خان خانان: رساله مبسوط و ارزنده حقوقی و سیاسی است از نویسندهای ناشناس اما آگاه به مسائل روز.
۱۰. سیاست مدرن: نوشته محمدعلی طباطبایی زوارهای مشهور به حکیم ذوفنون، در حمایت از نظام سیاسی پادشاهی قاجار.
۱۱. قوانین و تشکیلات ایالات و ولایات ایران: پیشنویس قانونی است که متن کاملشدۀ آن به تصویب مجلس اول رسید.
۱۲. احکام المدن: رساله در مباحث سیاسی و اجتماعی.
۱۳. برگی از تاریخ وکالت ایران: مقالهای که چند سال پیش براساس اسناد موجود در کتابخانه مجلس نوشته شد و نخست بار در مجله کانون وکلای دادگستری انتشار یافت.
نخستین کوششهای قانونگذاری در ایران (جلد دوم)، به اهتمام سید علی آلداود، در ۵۵۱ صفحه، مصور، شمارگان ۱۱۰۰ نسخه، قیمت ۱۲۵۰۰۰ تومان از سوی انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار منتشر شد.
نظر شما