اندیشه

کل اخبار:269

  • ۱۴۰۱-۰۱-۱۶ ۱۹:۵۷

    هابز و سیاست مدرن: به مناسبت 434امین سالروز تولد او

    گالیله دانش سیاست

    در تاریخ اندیشه سیاسی غالبا ماکیاولّی را نخستین فیلسوف سیاسی مدرن دانسته‌اند و مراجعی همچون لئو اشتراوس نیز بر این تلقی صحه گذاشته‌اند. با این حال، بررسی دقیق اندیشه ماکیاولّی حاکی از آن است که او همچنان پای در سنت داشته و نمی‌توانسته تمامی لوازم سیاست مدرن را دریابد و نظریه‌ای اساسا مدرن را بپروراند.

  • فرنو ۱۴۰۰/۰۹/۱۵

    گفت و گو با بهروز فرنو در نسبت مشکلات سیاسی اقتصادی روز و مسائل زمانه به آشفتگی تفکر و کلام؛

    ملالت علما هم ز علم بی عمل است

    عمق مشکل را دیدن و تحقیق، تامل، عزم و اهتمامی متناسب با آن داشتن، یاس به دنبال نخواهد داشت؛ بلکه تغافل از عمق  مسائل و نسنجیده عمل کردن است که دیر یا زود مایوس کننده خواهد بود.

  • ۱۴۰۰-۰۱-۲۲ ۱۶:۳۰

    سینمای عامه‌پسند در میانه شبه‌فیلم و سینمای اندیشه/ با نگاهی به کارنامه فردین

  • ۱۳۹۹-۱۲-۲۵ ۱۱:۳۰

    در برابر بربریت مجهز به سلاح علم/ نگاهی به اندیشه‌های ویکو و حکمت شاعرانه نزد او

  • ۱۳۹۹-۱۱-۰۴ ۱۳:۳۰

    اندیشه در عسرت/ آناتومی مختصری از فلسفه و اندیشه در ایران امروز

  • ۱۳۹۹-۱۰-۱۴ ۱۲:۳۰

    کتابی دیگر از یانیس واروفاکیس در راه بازار اندیشه ایران

    «اکنونی دیگر: پیام‌هایی از اکنون بدیل» به قلم یانیس واروفاکیس و ترجمه‌ رسول قنبری منتشر می‌شود.

  • ۱۳۹۹-۰۹-۲۲ ۱۳:۳۰

    وقتی کرونا اندیشه را هم مجازی کرد/ از سمینار تا وبینار

    مدتهاست که به جای شنیدن و خواندن کلماتی مانند کلاس درس و سمینار و …، کلاس آنلاین، دوره مجازی، وبینار و… را می‌شنویم و این وضعیت بشر تا یکی دو سال آینده است.

  • ۱۳۹۹-۰۹-۲۲ ۱۱:۳۰

    معرفی و بررسی کتاب «زبان و اندیشه»: چامسکی معتقد است انسان با نیروی انگیزنده زبان انسان می‌شود

    بزرگترین نظریه‌ای که چامسکی با بررسی‌های خود ثابت کرد توان اثبات نتایج روان‌شناختی از طریق بررسی نظام زبانی افراد بود. اهمیت برداشتن مرز میان حیطه‌های دانش در اندیشه چامسکی در بخش‌هایی از کتاب او می‌توان به خوبی متجلی دید.

  • ۱۳۹۹-۰۹-۱۲ ۱۳:۳۰

    آثار و اندیشه‌های آل‌احمد در گفت‌وگو با دست‌غیب؛ فقط مقاله‌ها و سفرنامه‌های جلال از نظر ادبی آثار خوبی بودند/آل‌احمد را روشنفکر نمی‌دانم

    عبدالعلی دست‌غیب گفت: آل‌احمد نه رمان‌نویس است و نه داستان‌نویس. تنها هنر آل‌احمد در این بود که مقاله‌ها و سفرنامه‌هایش از نظر ادبی آثاری خوب بودند.

  • علامه جعفری ۱۳۹۹-۰۸-۲۶ ۱۰:۲۶

    ۲۵ آبان ، سالروز فقدان ارسطوی زمان؛

    شمس العقل تبریزی

    در روزگاری که آثار راسل به زبان فارسی ترجمه شد و فضای دانشگاهی ما را تحت تأثیر خود قرار داد، ایشان به نقد و بررسی دو اثر راسل پرداخت تا دانش پژوهان تصویری دقیق و همه جانبه از شخصیت فکری این متفکر داشته باشند و تحت تأثیر اندیشه های منفی او قرار نگیرند. هنگامی که ماتریالیست ها از نظریه جبر اجتماع طرفداری می کردند، استاد به بررسی همه جانبه پیرامون مسأله جبر و اختیار پرداخت و سرانجام کتاب نفیس جبر و اختیار را منتشر ساخت.

  • ۱۳۹۹-۰۴-۲۹ ۱۶:۳۰

    «مدرنیته و دیگری آن» در گفت‌وگو با حسین مصباحیان: باید روش اندیشیدن را بیاموزیم نه اندیشه‌ها را/ ما ایرانیان غر شماریم!

    عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه تهران می‌گوید: توصیه مشترک چند فیلسوف تاثیرگذار قرن بیست که به ایران هم آمده‌اند (کسانی مثل نگری، هابرماس، رورتی) به ما ایرانیان این بود که از آنها روش اندیشیدن بیاموزیم نه الزاما اندیشه‌ها را.

  • ۱۳۹۹-۰۴-۲۲ ۱۲:۳۰

    بازپس‌نگری تاریخی و فرو بستگی اندیشه

  • ایرانشهری ۱۳۹۹-۰۴-۰۷ ۱۰:۰۶

    درآمدی بر سیر فرزانگی و حکمت در ایران باستان؛

    از آیین مغان تا مکتب جندی شاپور

    پولس پارسی را باید بزرگترین فرزان و حکیم مکتب جندی شاپور یا خسروانی بدانیم که تا حدودی ، البته نه چندان زیاد ، توانست حکمت و فرزانش باستانی ایرانی را با فلسفه یونانی پیوند دهد و آن را به حکمای ایرانی مسلمان انتقال دهد کاری که بعدها حکیم بزرگ ایرانی یعنی سهروردی و بعدها صدرالدین شیرازی آن را پی گرفته و به اوج رساندند البته کار پاولوس پارسی در نگارش برخی متون و شروح به پارسی پهلوی کار بسیار ارزشمندی است و شاید بتوان گفت زبان فارسی بعد از زبان یونانی دومین زبان در جهان است که متون فلسفی برهانی بدان نگارش شده اند .

  • ۱۳۹۹-۰۲-۲۲ ۱۷:۰۰

    نقدی عملی بر شیوه‌های رایج تاریخ اندیشه نگاری در غرب

    آثار میک‌سینزوود در زمینه یونان باستان همیشه جذاب و خواندنی بوده‌اند. او اولین نظریه پرداز و تاریخ نگاری بود که نشان داد گسترش فلسفه یونان بیش از حضور بردگان مدیون حضور نیروی کار آزاد در جامعه آتنی بود. در کتاب «شهروندان و اربابان» که یکی از مهمترین آثار اوست نیز در همین مسیر حرکت می‌کند.

  • ۱۳۹۹-۰۲-۱۵ ۱۵:۰۰

    نهادِ ابتذال و هرزگی اندیشه

    هرچقدر زبان، روان، نیاز و هنر ما بی‌مایه‌تر است، سیاست‌ نیز بی‌مایه‌تر می‌شود. ابتذال حسی، دامن سیاست را گرفته؛ آرمان‌ها فروپاشیده‌اند؛ انسان‌ها بی‌صاحب و بی‌کس رها شده‌اند و قدرت برای قدرت است

  • ۱۳۹۹-۰۱-۱۶ ۱۳:۳۰

    نصیب بازار اندیشه ایران از «هایدگر» در سال ۹۸

    در سال ۹۸ سه کتاب ترجمه‌ای درباره منظومه فکری هایدگر منتشر شد و ۶ کتاب نیز به قلم متفکران ایرانی در شرح اندیشه این فیلسوف برجسته آلمانی، در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

  • ۱۳۹۸-۱۱-۲۹ ۱۱:۰۰

    ابعاد اندیشه‌های فلسفی و تمدنی سید محمد نقیب العطاس بررسی شد

    سمینار بین‌المللی پیرامون ابعاد اندیشه‌های فلسفی و تمدنی سید محمد نقیب العطاس با سخنرانی مهدی محقق پیرامون خدمات ارزشمند سید نقیب العطاس به رشد علوم اسلامی برگزار شد.

  • ۱۳۹۸-۱۰-۲۹ ۱۰:۳۰

    حجت الاسلام رسول جعفریان: تاریخ اندیشه به عنوان سنت علمی در حوزه علمیه شکل نگرفته است

    استاد تاریخ اسلام گفت: تاریخ اندیشه به عنوان سنت علمی به خوبی در حوزه علمیه شکل نگرفته است، بنابراین ما بیشتر علاقه داریم حق و باطل را در تاریخ کشف کنیم.

  • بتهوون ۱۳۹۸-۱۰-۲۳ ۱۰:۵۶

    تاملی در نسبت بتهوون و انقلاب فرانسه؛

    انقلاب در گوش‌ها

    ویژگی‌های شنیداری و ریتوریقایی انقلاب فرانسه در بسیاری از آثار بتهوون نقشی مطلقاً مرکزی ایفا می‌کنند. اگرچه برخی گمان می‌کنند که اندیشه‌ی انقلابی بتهوون با غلبه‌ی رویکرد رمانتیک در قرن نوزدهم رو به تباهی رفت و بتهوون در این دوره وارد قلمروی ناشناخته شد که کاملاً جدا از جهان محسوس پیرامون او بود و تلاش کرد تا آن اشتیاق بیان‌ناپذیر را در آغوش بکشد، اما به هیچ وجه نمی‌توان ترس‌های سیاسی بتهوون در این دوره را نادیده انگاشت.

  • ۱۳۹۸-۱۰-۱۴ ۱۶:۳۰

    خدا در اندیشه فارابی

    آرا و فلسفۀ مابعدالطبیعة فارابی از ارسطو و تاملات افلاطونی گرفته شده است. خدا در آثار فارابی از مخلوفاتش فاصله زیاد دارد و جز به تأمل و ریاضت صوفیانه نمی‌توان به آن رسید. همین امر در فرق اسلامی موجب جدال‌های طولانی شد و فقها را به انکار فلسفه و فلاسفه برانگیخت.

  • ۱۳۹۸-۰۹-۲۵ ۱۶:۰۰

    پرسش، پارسایی اندیشه است

    یادکرد از متفکری موثر چون عبدالکریم سروش در سالروز تولدش، در روزگاری که بسیاری از طرفداران دوآتشه و سینه‌چاکش در نشریات‎شان به ناحق به او می‎تازند، ارج و احترام به تفکر و اندیشه است و دکتر سروش پیش از آنکه چهره‎ای سیاسی باشد، یک پژوهشگر و اندیشمند خستگی‎ناپذیر است که هنوز در میانه دهه هشتم زندگی، می‎نویسد و می‎خواند و در عرصه عمومی حضور دارد. اهمیتی ندارد که با پاسخ‎های او همدل باشیم یا خیر، مهم آن است که به پرسش‎های او گوش فرادهیم که مارتین هایدگر (فیلسوفی که از قضا سروش در جوانی چندان با او همدل نبود) گفته است: پرسش پارسایی اندیشه است.

  • ۱۳۹۸-۰۹-۲۵ ۱۲:۰۰

    گفتگو با سید محمود سادات بیدگلی مصحح کتاب «کلمات انجمن»: اهل اندیشه در کاشان زمان قاجار درگیر چه مباحثی بوده‌اند؟

    مباحث اقتصادی ملا عبدالرسول در کتاب «کلمات انجمن» بسیار جالب است. او از گرفتن مالیات‌های گوناگون و بی‌وجه به عنوان نمونه مالیاتی به نام قپان‌داری انتقاد می‌کند.

  • ۱۳۹۸-۰۹-۰۵ ۱۳:۰۰

    فروغی؛ اندیشمند احیاءگر و بنیان‌گذار

    فروغی یکی از پیشروان نسلی بود که به دلیل بکر بودن حوزه آشنایی فرهنگی ایرانیان با مفاهیم و ساختارهای مدرن، ناگزیر بودند در حوزه‌های بسیاری اندیشه‌ورزی و قلم‌فرسایی کنند.

  • هانری کوربن ۱۳۹۸-۰۸-۲۵ ۱۰:۰۵

    درنگی درباره مقام و موقع هانری کربن در سپهر فکری ایران؛

    مسافر اقلیم اسلام ایرانی

    کربن مانند فلاسفه ای چون سقراط، افلاطون، ارسطو، فارابی و... از حیث تفکر به مناسبات مدنی میان انسان ها می‌پرداخت و توجه کربن به معنویت از جنبه تقویت آموزه های اخلاق و انسانیت در میان مناسبات انسان ها با تکیه بر کلام الهی بود، به همین خاطر با پیوند میان تجسد وحی و کلام الهی در نهاد دنیوی مانند کلیسا و مسجد، نگاه باطن گرایی به دین را دنبال می‌کرد. کربن سیر معنویت را از مذهب کاتولیک تا تشیع در اسلام تجربه کرد و این رویکرد از آموزه های مارتین لوتر تا شیخ شهاب الدین سهروردی و در اواخر علامه محمد حسین طباطبایی تکامل معرفتی یافت.

  • ۱۳۹۸-۰۸-۲۱ ۱۵:۰۰

    اندیشه انتقادی چیست؟ / منوچهر ذاکر

    تفکر باید نقاد، جامع‌نگر، مستدل، آزاداندیش، رها از خودمحوری و برخوردار از فضایلی همچون تواضع، شهامت و استقلال فکری باشد در غیر این صورت مرعوب و مقهور جزمی‌گری، تعصب کورکورانه و کوته‌بینی می‌شود که به نوبه خود، خطرات سیاسی و ایدئولوژیک به همراه دارد.

  • ۱۳۹۸-۰۸-۱۲ ۱۷:۰۰

    گفت‌وگو با احمد فُرادی اهوازی درباره کتاب «اندیشه ابن خلدون»: سلفی‌های معاصر ابن خلدون را زندیق می‌دانند

    احمد فرادی اهوازی می‌گوید: برای ابن خلدون که فقیه مالکی بزرگی بود، اذعان به اینکه خلافت قریش و خلفای راشد منبعث از عصبیت بود، و نه امر الهی، تحول بزرگی در اندیشه اسلامی به شمار می‌رفت، تحولی که تا هم اکنون، جریان سلفی معاصر، آن را درک نمی‌کند.

  • ۱۳۹۸-۰۸-۱۲ ۱۴:۰۰

    اندیشه نو در نگاه بومی/ سه نظر درباره رمان «برگ هیچ‌درختی» نوشته صمد طاهری

    رمان «برگ هیچ‌درختی» به عنوان تازه‌ترین اثر صمد طاهری توانسته تاکنون نظرهای موافقی را به سوی خود جلب‌ کند. در این فرصت نوشته‌های سه‌ تن از خوانندگان این اثر را با هم مرور می‌کنیم.

  • ۱۳۹۸-۰۷-۰۹ ۱۷:۰۰

    ما و میراث هایدگر

    حضور مارتین هایدگر در ایران بیش از یک مجموعه از مقولات نامرتبط به هم یا مسائلی مبتنی بر مدهای زودگذر است. چرا؟

  • سروش ۱۳۹۸-۰۶-۳۰ ۱۰:۱۴

    بهزاد جامه بزرگ/ چرا حکمرانی عبدالکریم سروش در فضای روشنفکری ایران به حاشیه‌نشینی و انزوای فعلی او منتهی شد؟

    لوتر در انزوا

    چیزی قریب به دو دهه حکمرانی در فضای روشنفکری ایران مجال مناسبی برای اصحاب روشنفکری دینی و به طور مشخص عبدالکریم سروش بود تا به‌زعم خود نسخۀ شفابخش خود را برای این جماعت چشم‌وگوش‌بسته که آمال خود را در گفتار و نوشتار ایشان جست‌وجو می‌کردند، بپیچند. اما هرچه زمان می‌گذشت این اعتماد و اعتبار کاسته می‌شد. سروش و حلقۀ او جدای از اصطکاک و چالشی که با برخی بخش‌های جامعه ایجاد کرده بودند و از این نمد کلاهی برای خود بافتند، هرگز نتوانستند در طرح پرسش‌های جدید در مواجهه با بحران‌های فکری و معرفتی جامعۀ ایرانی با دنیای جدید کامیاب شوند.

  • پورجوادی ۱۳۹۸/۰۶/۲۷

    گفت‌وگوی فرهنگ امروز با نصرالله پورجوادی در مورد وضعیت کنونی و آیندۀ فلسفۀ اسلامی (۱)؛

    بر سر سفرۀ پیشینیان نشسته‌ایم

    متفکران بزرگ ما در دوره‌های اولیه، با حق و حقیقت نسبتی برقرار کردند و به تأسیس تفکراتی فلسفی پرداختند و در دوره‌های بعد دیگران آمدند و بر سر همان سفره‌ای نشستند که پیشینیان پهن کرده بودند. دوره‌های بعدی هم البته ابتکارهایی داشتند، ولی آن دورۀ نخستین تکرارشدنی نیست. ممکن است لحظات دیگری باشد که مجدداً اهل اندیشه و اهل فکر نسبتی با حق برقرار کنند، ولی اگر نکردند، نمی‌شود گفت به قهقرا رفته‌اند.