فرهنگ امروز/فاطمه امیراحمدی: رییس آکادمی اتریش که به دعوت رییس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران به ایران سفر کرده است، امروز یکشنبه 14 اردیبهشت تفاهم‎نامه‎‎ی همکاری علمی-فرهنگی با هم امضا کردند. در این کنفرانس که رییس آکادمی علوم اتریش با هیات همراه مهمان رییس فرهنگستان علوم ایران، رضا داوری‎اردکانی بودند، پیش از امضای تفاهم‎نامه، پیرامون اهداف خود از این همکاری، به صحبت پرداختند که در ادامه مشروح سخنان می‎آید. از مهمانان طرف ایرانی این کنفرانس که عضو این فرهنگستان نیز هستند باید به «دکترمحمدرضا عارف» عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، «دکتر مصطفی محقق‎داماد» محقق و حقوق‎دان و «علی‎اکبر صالحی» معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی اشاره کرد.

در ابتدای کنفرانس رضا داوری‎اردکانی به سخن پرداخت و گفت: در ابتدا به مهمانان عزیز خوش‎آمد می‎گویم و سخن خود را این‎چنین آغاز می‎کنم؛ بعد از افتتاح اولین مدرسه عالی ایران، هدف این بود که از اساتیدی دعوت شود که از کشوری بی‎طرف باشند. به همین دلیل اولین استادان این مدرسه، از کشور اتریش دعوت شدند. آن‎ها به ایران آمدند و زبان فارسی آموختند و در واقع ایرانی شدند. در عین حال این استادان با فرهنگ ایرانی آشنا شدند و آثاری تالیف کردند که در فرهنگ ایران تاثیر داشته است.

وی ادامه داد؛ بنابراین با این مقدمه کوتاه، می‎خواهم عرض کنم بهتر است این روابط علمی-فرهنگی از نو شروع شود و گسترش پیدا کند. چنان‎که این روابط با این پیشینه‎ی کوتاهی که بیان شد، این‎که چرا گسترش پیدا نکرده است، جای سوال دارد.

وی اضافه کرد؛ هیات جامعی که به همراه پرفسور زایلینگر رییس آکادمی اتریش، به ایران سفر کرده‎اند، در حقیقت نشانه‎ای برای پیش‎بینی همکاری‎های بیش‎تر علمی-فرهنگی ماست.

هم‎چنین داوری به هیات آکادمی اتریش گفت: امیدواریم سفر شما مقدمه‎ای برای برقراری یک روابط علمی خوب باشد؛ و مسائل سیاسی به ما ارتباطی ندارد بلکه روابط علمی-فرهنگی دو کشور برای ما مهم است.

یکی از مهمانان ایرانی این کنفرانس نیز اضافه کرد؛ اولین کتاب فیزیکی که در ایران نوشته شده است (سال‎های 54-1853) به نام «فیزیک کلاسیک» از درس‎هایی است که یکی از اساتید اتریشی در کلاس‎های خود داشته است.

در ادامه رییس آکادمی اتریش به سخن پرداخت و گفت: در ابتدا از شما تشکر می‎کنم که بنده و هیات همراهم را به حضور پذیرفتید. و لازم است توضیح بدهم، من از اواسط سال گذشته میلادی، ریاست آکادمی علوم اتریش را بر عهده گرفتم و تصمیم داشتم اولین سفر علمی خودم را در این مقام، به کشور ایران داشته باشم. و من با شما هم نظر هستم که روابط بین دو کشور هم از بعد علمی و هم از ابعاد دیگر باید گسترش پیدا کند.

او ادامه داد؛ در خصوص اشاره شما به بحث سیاست، من معتقد هستم سیاست از دید من بیش‎تر از آن چیزی است که سیاستمداران در حال انجام آن هستند. از این رو آکادمی ما حرکت جدیدی را آغاز کرده است. استنباط ما این بود که باید دستاوردهای علمی در تصمیمات سیاسی تاثیر داشته باشد. یعنی در واقع تصمیمات سیاسی بر مبنای دستاوردهای علمی صورت بگیرد. و عنوان این حرکت ما «دانش برای سیاست» نام دارد. در این راستا آکادمی هلند و ایالات متحده تجربیاتی خوبی را دارند. از این رو برای اولین بار آوریل سال جاری، اعضای آکادمی علوم اتریش نشستی را با نمایندگان مجلس خود داشتند.

سپس وی به معرفی اعضای هیات همراه خود پرداخت و گفت: بنده در رشته‎ی فیزیک کوانتوم تحصیل کرده‎ام. پرفسور «میشائل آلرام» معاون بنده در آکادمی علوم هستند و تخصص‎شان در سکه و مسکوکات باستان است. و یک بخشی از تاریخ ایران را نیز در تالیفات خود دارند. و تخصص وی به طور متمرکز تاریخچه‎ی سکه در این منطقه و به طور متمرکزتر در ایران است. آلرام نیز به طور همزمان مدیریت گنجینه‎ی سکه‎های تاریخی یکی از شهرهای اتریش را نیز بر عهده دارد.

یکی دیگر از همراهان پرفسور «گئورگ براسور» هستند که در بحث الکتروتکنیک تخصص دارند و استاد دانشگاه هستند. تخصص ایشان نیز بیش‎تر متمرکز الکترونیک صنعت حمل و نقل است که باید گفت این شاخه از علم در دنیای امروز گسترش بسیاری یافته است.

پرفسور «فلوریان شوارتس» یکی دیگر از اعضای هیات همراه هستند که ریاست موسسه ایران‎شناسی آکادمی علوم اتریش را بر عهده دارند که یکی از مهم‎ترین موسسات ایران‎شناسی در بخش اروپا یا شاید هم بتوان گفت در سطح دنیا است. این موسسه کتابخانه‎ای بسیار غنی با گنجینه‎های با ارزش دارد که خارج از ایران مهم‎ترین مرجع کتابخانه‎ای در نوع خودش است. (در این خصوص البته یکی از مهمان این کنفرانس به خط خطی از ایران اشاره کرد که در این کتابخانه وجود دارد)

هم‎چنین سفیر اتریش در ایران، معاون وی و همسر بنده که دانشمند علوم دارویی هستند، هیات ما را همراهی می‎کنند.

وی اضافه نمود؛ من یقین دارم این سفر، آخرین سفر ما به ایران نخواهد بود. بنده یک فیزیکدان هستم و درباره پیشینه‎ی روابط علمی بین دو کشور، همکارانم بیش از من به این حوزه آگاه هستند. اما اجازه می‎خواهم به خاطره‎ی شخصی خودم در این‎باره اشاره کنم. در اواخر دهه‎ی 60 میلادی که همکاران ایرانی در کنار ما بودند و با یکدیگر همکاری نزدیکی داشتیم، و شخصا مایل هستم این شرایط از نو فراهم شود و مجدد ما این فضا را داشته باشیم، به دعوت رییس آکادمی اتریش برای همکاری به دانشگاه وین رفتم. روز دوم یک دانشجویی در انتظار من بود که اصالت ایرانی داشت. و اصرار داشت پایان‎نامه دوره دکترای خود را با من بگذراند. او به عنوان یک دانشمند جوان گروهی را در وین تشکیل داده است که در زمینه‎ی جدیدی از شاخه فیزیک که ترکیبی است از فیزیک کوانتوم و فیزیک لیزری در بحث زیست‎شناسی، در حال فعالیت است. و در واقع او یکی از موفق‎ترین فیزیکدانان شهر وین است. و این خاطره شیرینی است که در ذهن من باقی مانده است.

پرفسور زایلینگر در ادامه عنوان داشت؛ در خصوص بهبود روابط علمی بین ایران و اتریش، من به عنوان ریاست آکادمی اتریش، آمادگی کامل خود را برای این همکاری اعلام می‎کنم. ما نه تنها در زمینه‎ی علوم انسانی و علوم طبیعی بلکه در زمینه‎های رشته‎های فنی و پزشکی آماده‎ی هر نوع همکاری هستیم. حتا اگر در آن شاخه‎ای که طرف ایرانی مدنظر دارد، تخصص نداشته باشیم و یا مجموعه‎ای برای آن نداشته باشیم، این امکان برای ما فراهم است که ارتباط لازم را با دانشجویان اتریش برقرار کنیم.

او هم‎چنین اضافه نمود: مبنای تفکر ما در برنامه‎های این آکادمی این است که دانشمندان جوان را که به یک سطح علمی خاصی رسیده‎اند، برای مقاطع زمانی مشخص، به اتریش دعوت کنیم و یا بالعکس دانشمندان اتریش را برای دوره زمانی مشخص به کشورهای مختلف از جمله ایران بفرستیم. و تصور ما این است بعد از این دوره زمانی، دانشمندان جوان به کشورهای خود بازگردند و از تجربیات خود در راستای ارتقای علمی کشور خود استفاده کنند. این پروژه‎ی هنوز در سطح ابتدایی خود قرار دارد و امید است به مرحله‎ی اجرا برسد.

در این بخش از سخنان رییس آکادمی اتریش سیدمصطفی محقق‎داماد عضو فرهنگستان علوم به نکته‎ی ظریفی اشاره داشت و عنوان کرد؛ من پیشنهاد می‎کنم کسانی که از اتریش به ایران سفر می‎کنند برای تبادل علوم، هم فیزیک بخوانند و هم متافیزیک.

پرفسور زایلینگر در جواب وی گفت: یک ضرب‎المثل آلمانی می‎گوید؛ برای عملی شدن این پیشنهاد از جانب من هیچ مانعی وجود ندارد و ما با آغوش باز از این پیشنهاد استقبال می‎کنیم.

در ادامه علی‎اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به سخن پرداخت و گفت: من اتریش را به عنوان یک وطن برای خود تلقی می‎کنم و خاطرات خوبی از اتریش دارم. به ویژه از شهر وین که گفته می‎شود روح وین همیشه یک روحیه‎ی لطیف خاصی است. کشور اتریش و به ویژه شهر وین، اساتید بزرگ فیزیک را در خود جا داه است. و به خصوص فیزیک کوانتوم بخشی عمده‎اش، مرهون اساتید بزرگ اتریش است.

عضو فرهنگستان علوم ادامه داد؛ ما امیدواریم سفر شما طلیعه‎ای برای همکاری بیش‎تر بین دو کشور، در همه‎ی زمینه‎ها باشد.

او افزود؛ ما در کشورمان بیش از 4 میلیون دانشجو داریم. و در این زمینه شاید پیشتازترین کشور در غرب آسیا از حیث تعداد دانشجو در مقاطع مختلف باشیم.

صالحی افزود؛ از حیث تولید مقالات علمی در جهان، در رتبه‎های بسیار بالایی هستیم. و در واقع در آسیا جز کشورهای پیشتاز محسوب می‎شویم که این شرایط، زمینه را برای همکاری‎های نزدیک و خوب در همه‎ی زمینه‎ها برای دو کشور فراهم می‎سازد.

علی‎اکبر صالحی در پایان سخنان خود اظهار امیداوری کرد که این رفت‎وآمدها ادامه پیدا کند و همکاری‎ها ریشه بدواند.

در ادامه هیات آکادمی اتریش هدایایی را به رییس فرهنگستان علوم ایران تقدیم نمود. این هدایا شامل کتابچه‎ای در خصوص تاریخ ساختمان آکادمی اتریش، CD ای در خصوص آثار هنری و فرهنگی اتریش که برای اولین بار در آکادمی علوم اتریش اجرا شده بود، کتابچه‎ی عکسی از شهر وین که انگیزه‎ای برای سفر هیات فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران به اتریش باشد، کتابچه‎ای که با همکاری موزه ملی ایران انجام شده بود و محصول مشترکی از دو کشور در مورد بخش‎هایی از آثاری که در لندن، نیویورک، برلین و پاریس وجود دارد، است که در این کتابچه معرفی شده بود، و نیز آخرین نسخه از کتابی که موسسه ایران‎شناسی آکادمی علوم اتریش در خصوص تاریخ خراسان منتشر کرده بود هدایایی بود که هیات آکادمی علوم اتریش به فرهنگستان علوم ایران تقدیم نمود.

لازم به ذکر است که در ادامه‎ی این سفر، هیات آکادمی علوم اتریش به دانشگاه صنعتی‎شریف رفتند و با اساتید این دانشگاه به گفت‎وگو پرداختند.

هم‎چنین این هیات در ادامه‎ی سفر خود، فردا دوشنبه 15 اردیبهشت، دیداری با اعضای وزارت علوم، تحقیقات و فن‎آوری خواهد داشت. و در ادامه‏ نیز روزهای سه‎شنبه و چهارشنبه برنامه‎ی سخنرانی در دانشگاه‎های اصفهان و شیراز را در دستور کار خود دارند، که قرار است برای ادامه‎ی همکارهای علمی خود، با گروه کوانتوم اپتیک اصفهان و نیز رییس دانشگاه شیراز به گفت‎وگو بپردازند.