به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛  چهارمین جلسه از سلسله نشست‌های «عرفان و اندیشه علمی» با سخنرانی سیدعبدالحمید ضیایی، پژوهشگر حوزه عرفان تطبیقی، در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

ضیایی در نشست «بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های انسان‌شناسیِ عرفانی با انسان‌شناسیِ مُدرن» گفت: انسان‌شناسی دانش شناخت و تحلیل انسان و موجود انسانی در چارچوب بینارشته‌ای و با تاکید بر فرهنگ و شامل چهار نوع انسان‌شناسی زیستی، باستان‌شناختی، روان‌پزشکی و عرفانی-فلسفی است.

وی نگاه انسان‌شناسی به انسان را به مثابه موجود طبیعی- فرهنگی خواند و افزود: اهتمام انسان‌شناسی بر این است که ساز و کار انسان را تحلیل کند، اما در عرفان همیشه انسان به نقطه دیگری به نام خدا متصل است . اگر خدا را حذف کنید، انسان وجود نخواهد داشت.

ضیایی تاکید کرد: کتاب­هایی که فیلسوفان درباره انسان‌شناسی نوشته‌اند ربطی به انسان ندارد و چندان نمی‌توان گفت که انسان‌شناسی فرهنگی انسان‌شناسی مدرن است. انسان‌شناسی دانش محدودی نیست چون موضوع محوری آن انسان و با تمرکز بر انسان درباره هر چیزی سوژه شناسا انسان و عامل انسانی است.

وی افزود: انسان‌شناسان مفهوم هستی ­شناسانه از انسان را بدون جایگاه در انسان‌شناسی می‌دانند و اندیشه‌های فیلسوفان در این باره تبدیل به جریان نشده‌اند. این مناقشه بین فیلسوفان و انسان‌شناسان حل‌شدنی نیست.

ضیایی ساختار آفرینش را به پنج دسته تعین اول و ثانی، عالم عقل، عالم مثال، عالم ماده و انسان کامل تقسیم‌بندی و بیان کرد: انسان‌شناسی عرفا در بخش پنجم خلاصه می‌شود و بر اساس حدیث کنز مخفی جهان آفریده شده است. برای فهم انسان‌شناسی عرفانی باید پیش‌فرض‌های عرفانی بپذیریم. در غیر این صورت باید به انسان‌شناسی مدرن رجوع کنیم. انسان‌شناسی مدرن بر مولفه‌های زیست‌شناسی،‌ باستان‌شناختی و بیولوژیک ایستاده است و انسانی که در عرف عرفان مطرح است از نظر سرشت با انسان‌شناسی مدرن متفاوت است. این تفاوت‌ها در رویکرد به شخصیت، ذات انسان و … هم دیده می‌شود.

وی در پایان با بیان اینکه با تسامح می‌توان گفت که انسان‌شناسی عرفانی داریم، اظهار کرد: می‌توانیم با اغماض به اومانیسم عرفانی قائل باشیم. در سه حوزه واقعیت، ارزش و تکالیف انسان‌شناسی عرفانی حرف‌هایی برای گفتن دارد.

نشست‌های «عرفان و اندیشه علمی» روزهای شنبه ساعت ۱۴-۱۶ در سالن انجمن‌های دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران به نشانی بزرگراه جلال آل احمد، پل نصر (گیشا)، جنب دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، نیم‌طبقه اول برگزار می‌شود و حضور علاقه‌مندان در این سخنرانی آزاد و رایگان است.