کل اخبار:23
-
۱۳۹۸-۱۰-۰۷ ۱۳:۰۲
شمارۀ بیست‌وهفتم نشریۀ فرهنگ امروز منتشر شد؛
روایت مواجهه ما و غرب
مواجهه امروز ما با غرب مواجهه نویی نیست که ندانیم چگونه و چرا رخ می‌دهد. جامعه ما با بحران تاریخی‌نگری یا بی‌توجهی و به تعبیر دقیق‌تر عدم درک و فهم تاریخیت امور روبه‌روست. توجه به این بحران به ویژه در روزهایی که مواجهه ما با غرب همه ارکان سیاسی و اجتماعی و به ویژه اقتصادی ما را در برگرفته بیشتر حس می‌گردد. در همین راستا فرهنگ امروز در شماره جدید خود تلاش داشته با نگاهی به سیر مواجهه ایران با غرب و عملکرد دیپلماسی ایرانی بر لزوم درک فهم تاریخیت امور بیشتر توجه کند.
-
۱۳۹۸-۱۰-۰۲ ۰۹:۱۹
قباد منصوربخت؛
عباس معارف و غفلت‌زدایی از تفکر بنیادی در ایران معاصر
معارف تعلقات ایدئولوژیک را با دانش کارشناسی و فقه و فلسفه و عرفان جمع کرده بود و از این رو با اتکای به تفکر و فرهنگ قدیم ایران و شناخت تفکر و فرهنگ و تمدن جدید در پی حل مسائل متعدد برآمده از تمدن جدید در ایران بود. معارف و جریانی فکری‌ای که او به آن تعلق داشت افقی جدید در عرصه تفکر جدید در ایران گشودند و این خام‌اندیشی که می‌توان گذشته را یکسره کنار زد و اکنون غرب را یکسره در اختیار گرفت را مطلقا بی‌اعتبار ساختند.
-
۱۳۹۸-۰۳-۱۳ ۱۷:۲۰
نشست «روش‌شناسی تاریخ فرهنگی» برگزار می‌شود
نشست «روش‌شناسی تاریخ فرهنگی» با حضور قباد منصوربخت و نعمت‌الله فاضلی برگزار می‌شود.
-
۱۳۹۷-۱۰-۱۷ ۱۵:۲۰
«بحران در تاریخ» بررسی می‌شود
گروه روش‌شناسی و تاریخ‌نگاری پژوهشکده تاریخ اسلام نشست علمی با عنوان «بحران در تاریخ» را برگزار می‌کند.
-
۱۳۹۷-۱۰-۱۶ ۱۰:۴۸
گزارشی از نشست «وظیفه دیسیپلینی مورخ» (۳)؛
غایت رشته تاریخ چیست؟
ملایی: از توصیف عمیق یک کج‌کارکردی بزرگ ظهور می‌کند؛ اینکه نگاه فرایندی و بلندمدت را از ما می‌گیرد. ضعف بزرگ مورخان همین است/ منصور بخت: حرف نهایی من این است که کسی با داده و این‌جور مسائل اصلاً مخالفت ندارد، اما علم در نهایت کارش تبیین است/حضرتی: من اصلاً ارسطویی فکر نمی‌کنم، من مثل ولتر فکر می‌کنم که می‌گفت تاریخ نه تنها علم است، بلکه اشرف علوم است.
-
۱۳۹۷-۱۰-۰۸ ۱۱:۰۷
گزارشی از نشست «وظیفه دیسیپلینی مورخ» (۲)؛
آیا تاریخ فراتر از داده‌های تاریخی است؟
ملایی: آقای دکتر حضرتی بحثشان این بود که دانش تاریخ یا وظیفۀ دیسیپلینی مورخ تولید داده و فکت‌ها است. البته این درست است، اما جملۀ کاملی نیست./منصوربخت:این دوره، پایان تمدن قدیم و ورود اجباری به عرصۀ تمدن جدید است./حضرتی:مورخان ذائقه‌شان این نیست که داده‌ها را به گزاره‌های فرازمانی و فرامکانی تبدیل کنند؛ کاری که جامعه‌شناس یا عالم علم سیاست می‌کند.
-
۱۳۹۷-۱۰-۰۲ ۱۱:۳۹
گزارشی از نشست «وظیفه دیسیپلینی مورخ» (۱)؛
توصیف یا تحلیل
ملایی: منِ مورخ به‌عنوان وظیفۀ دیسیپلینی‌ام به کمک منابع، شناختی از رخداد پیدا می‌کنم و آن را تحلیل می‌کنم و در قالب روایت‌هایی عرضه می‌کنم./ منصوربخت: گر دوران مدرن به وجود نمی‌آمد و دوران سنت تا ابدالدهر ادامه پیدا می‌کرد هیچ‌گاه این پرسش به وجود نمی‌آمد که وظیفۀ دیسیپلینی مورخ چیست./ حضرتی: دانش تاریخ یک علم تفریدی است نه یک علم تعمیمی. علم تعمیمی غایتش نظریه‌پردازی است، اما دانش تاریخ به‌عنوان یک علم تفریدی مثل باستان‌شناسی دنبال داده و فکت است.
-
۱۳۹۷-۰۴-۲۷ ۱۰:۴۰
منصوربخت: جمع سنت و مدرنیته ممکن نیست
منصوربخت: تمدن جدید خودآئین است و اگر چه کتاب حکمت بتواند در حل مسائل فردی ما کمک کند، اما قادر به حل مسائل کلی و کلان در تمدن جدید نیست. چون تمدن یک کلیت است و با توجه به این است که جمع بین سنت و مدرنیته در آن ممکن نیست.
-
۱۳۹۷-۰۴-۲۳ ۱۵:۴۰
«شاکله‌شناسی» نصرالله حکمت نقد می‌شود
کتاب «شاکله شناسی» تالیف نصرالله حکمت استاد فلسفه دانشگاه شهید بهشتی در پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی نقد و بررسی می‌شود.
-
۱۳۹۶-۰۸-۰۱ ۱۳:۰۰
معمای دشوار توسعه‌نیافتگی
«موانع توسعه ایران»، متن سخنرانی‌های هشت تن از صاحبنظران حوزه‌های اقتصاد، تاریخ، سیاست و... است در سلسله نشست‌هایی در دانشگاه شهید بهشتی درباره علل توسعه‌نیافتگی ایران.
-
۱۳۹۶-۰۲-۳۰ ۱۴:۲۰
نشست «ماهیت طرح مسئله» برگزار می شود
گروه تاریخ سیاسی پژوهشکده علوم تاریخی در ادامه سلسله نشست های مسأله یابی در پژوهش های تاریخی ششمین نشست «ماهیت طرح مسئله» را برگزار می کند.
-
۱۳۹۵/۱۰/۲۸
بحران تاریخ‌نگاری معاصر در گفت‌وگو با قباد منصوربخت (۳)؛
نقدی بر تاریخ بی‌مسئله
ما باید به این نتیجه برسیم که تاریخ سنتی دیگر قابل دوام نیست، تاریخ سنتی باید به مسائل دوره‌ی مدرن پاسخ بدهد، اما همه‌ی اینها منوط به این است که ما توجه داشته باشیم که کارکرد تاریخ چیست؛ یعنی ما اگر به مسئله و مسائل تاریخی برنگردیم هیچ‌یک از اینها اتفاق نخواهد افتاد. وظیفه‌ی اصلی علم طرح مسئله و حل مسئله است، تاریخ هم باید برگردد به طرح مسئله و حل مسئله؛ مادامی‌که ما تاریخ بی‌مسئله داریم قضیه به همین شکل ادامه خواهد داشت.
-
۱۳۹۵-۰۵-۱۱ ۱۰:۱۰
گزارشی از سخنرانی آزیتا افراشی در نشست «نشانه‌شناسی تاریخ» (۵)؛
رویکردی شناختی به بازنمود مفهوم تاریخ در زبان و تصویر
آیا اصلاً می‌دانیم که مفهوم تاریخ در زبانمان چیست؟ ما به‌عنوان سخنوران زبان فارسی آیا می‌دانیم که تاریخ چیست؟ بحث من بُعد دیگری نیز دارد و آن بازنمود مفهوم تاریخ در تصویر است؛ در تصویر، تاریخ «انسان» است، بسامد بیشتری داشته و در متن، تاریخ «زمان مشخص» است.
-
۱۳۹۵/۰۴/۲۳
بحران تاريخ‌نگاری معاصر در گفت‌وگو با قباد منصوربخت (۲)؛
تاریخ‌نگاری شبه‌آکادمیک قادر نیست مکتب تاریخی تولید کند
در تاریخ ما چرا مکاتب تاریخ‌نگاری شکل نگرفت؟ روشن است که وقتی غلبه‌ی سنت تاریخ‌نگاری شما با سنت نظامی، سیاسی است، طبیعی است که مکتب جدید شکل نگیرد، یعنی باید بینش جدید، مسئله‌ی جدید و پرسش جدید به وجود بیاید تا شما مکتب جدیدی داشته باشید؛ به همین دلیل تاریخ‌نگاری شبه‌آکادمیک قادر نیست که مکتب تاریخی تولید کند، تنها اصول اولیه روشی را رعایت می‌کند.
-
۱۳۹۵/۰۴/۲۰
بحران تاريخ‌نگاری معاصر در گفت‌وگو با قباد منصوربخت (۱)؛
طفلی ناقص‌الخلقه به نام شبه‌تاریخ‌نگاری آكادميك
همان‌طوری که کل سیستم رضاشاهی به جای تأسیس نوسازی در نهایت شبه‌نوسازی را محقق کرد، تاریخ‌نگاری ما هم شبه‌تاریخ‌نگاری شد و نتوانست یک افق جدیدی در تحقیق تاریخی و اندیشه‌ی تاریخی در این مملکت به وجود بیاورد. حرفم این است که همه‌چیزهایی که اتفاق افتاد، طفلی بود که ناقص‌الخلقه متولد شد و هرچه بزرگ‌تر شد باآنکه که به بلوغ سنی رسید ولی ناقص‌الخلقه بزرگ شد.
-
۱۳۹۵-۰۴-۰۶ ۱۱:۰۲
گزارشی از سخنرانی حمیدرضا شعیری در نشست «نشانه‌شناسی تاریخ» (۴)؛
رابطه‌ی تاریخ با نشانه به‌مثابه رخداد
تاریخ به دلیل توجه غافلگیرکننده‌ای که دارد، می‌تواند به‌مثابه یک رخداد در جایی شکل گیرد که نشانه‌ها یا هنوز آمادگی استقبال از آن را ندارند یا زمانی دارند که به معرفی آن رخداد تاریخی بپردازند؛ در این حالت، تاریخ بیشتر جوهر نظام نشانه‌ای را تشکیل می‌دهد.
-
۱۳۹۵-۰۳-۲۹ ۱۰:۱۶
گزارشی از سخنرانی احمد پاکتچی در نشست «نشانه‌شناسی تاریخ» (۳)؛
رفتار دوره‌های نشانه‌ای
می‌دانیم که متن‌های تولیدشده پیش از دوره‌ها خود را نافرهنگ می‌انگارند، مگر اینکه عناصری از دوره‌های پیشین را در درون خود جایابی کرده باشند؛ اگر بتوانند عناصری بلغزند و وارد دوره‌ی جدید شوند، می‌توانند قسمتی از فرهنگ باشند. سؤال ما این است جایابی عناصر پیشین در دوره‌ی جدید چه گونه‌هایی دارد و چه نسبتی میان این گونه‌ها با مقاطع مختلف دوره‌ی نشانه‌ای وجود دارد؟
-
۱۳۹۵-۰۳-۱۸ ۰۹:۵۷
گزارشی از سخنرانی محمدعلی اکبری در نشست «نشانه‌شناسی تاریخ» (۲)؛
تاریخ به‌مثابه خاطره‌ی جمعی
در پروژه‌ی هویت‌سازی، تاریخ به‌مثابه خاطره در بخش مربوط به یادها، یک گزارش و روایت از سرگذشت و پیشینه‌ی جمعی را می‌خواهد بسازد که این بر اساس اقتضائات قدرت سیاسی ساخته می‌شود و آنچه به‌عنوان تاریخ از آن نام برده می‌شود در واقع سازه‌ی روایتی است ساخته‌شده برای مصرف مطابق با اقتضائات قدرت، برای معنا ساختن در حوزه‌ی قدرت.
-
۱۳۹۵-۰۳-۱۶ ۰۹:۵۵
گزارشی از سخنرانی قباد منصوربخت در نشست «نشانه‌شناسی تاریخ» (۱)؛
وارونه خوانی نشانه‌های تاریخ در جهان معاصر
در رویارویی ایران و روس، نشانه‌هایی بروز می‌کنند که من اصطلاح نشانه-مسئله را برای آن جعل می‌کنم. یعنی این نشانه‌ها درعین‌حال که نشانه هستند اما از ظهور مسائل جدید تاریخی حرف می‌زنند. ما در ابتدا توانستیم در دورن دولت قاجاریه کسانی را پیدا کنیم که این نشانه‌ها را درک بکنند، اما کسانی که به وارونه‌خوانی این نشانه‌ها افتادند به مقابله با کسانی پرداختند که این نشانه‌ها را دریافتند.
-
۱۳۹۳-۰۲-۱۱ ۱۳:۳۵
صوت/ نشست نقد و بررسی آثار سیدجواد طباطبایی (3)
قباد منصوربخت
-
۱۳۹۳-۰۲-۰۷ ۱۰:۵۷
گزارشی از نشست نقد و بررسی آراء سید جواد طباطبایی/قسمت چهارم؛
«تاریخ ندانستن» به چه معنا؟
انتقادی که از طباطبایی شده استاین است که او تاریخ نمیداند. پرسش من این است که آیا طباطبایی حق دارد به تاریخ و تاریخ‌نگاری رو بیاورد یا خیر؟ اولاً مفهوم این بحث دارای ابهام است؛ یعنی من نفهمیدم «تاریخ نمیداند» یا «تاریخ ندانستن» به چه معناست؟ اما تصور من این است که این تاریخ ندانستن خود مدعیان و منتقدان است؛ زیرا در این نگاه تاریخ به حوادث سیاسی و نظامی منحصر می‌شود.
-
۱۳۹۲-۱۱-۳۰ ۱۰:۰۶
مناظره‌ای در باب «كاربست نظريه‌های رايج علوم انسانی در مطالعات تاريخی»/بخش دوم
وظيفه مورخان؛ توصيف گذشته يا توليد نظريه؟
حضرتی:کار مورخ توصیف گسترده و عمیق از رخدادهای تفریدی زمان‌مند و مکان‌مند است و کار جامعه‌شناسان تبیین و صدور گزاره‌های فرازمانی و فرامکانی و توليد نظريه است./منصوربخت: تفریدی خوانده شدن علم تاریخ حاصل میراث شومی است که ارسطو به جای گذاشت و ضربه‌ای بود که او بر پیکر علم تاریخ زد که متأسفانه همچنان باقی است/ تاریخ متفرد؛ تاریخی که بخواهد صرفاً فاکت ارائه کند قادر به حل مسائل ما نیست.
-
۱۳۹۲-۱۱-۲۸ ۱۰:۰۸
مناظره‌ای در باب «كاربست نظريه‌های رايج علوم انسانی در مطالعات تاريخی»/بخش اول
غایت تاریخ پژوهی؛ توصیف یا تبیین؟
حضرتی: دانش تاریخ علمی «تفریدی» است و مهم‌ترین وظیفه‌ی مورخان «تولید فاكت» است و تأکید مورخان بر نظریه و تحلیل، آنها را از وظیفه‌ی اصلی خود دور می‌کند./ وظیفه‌ی دانش تاریخ تولید نظریه نیست./ منصوربخت: به‌کارگیری نظریه در تحقیقات تاریخی «ضرورت تاریخ امروز» است/ مدعیان «تبیین تاریخ بدون نیاز به نظریه» نتیجه‌ی پارادوکسی هستند که در «بن‌بست تاریخ‌نگاری ما» به دام افتاده‌اند.