باتوجه به اینکه طی سال های گذشته بودجه دانشگاه ها به صورت کامل اختصاص داده نشد بنابراین دانشگاه ها با حجمی از مشکلات مالی در حوزه های پرداخت حقوق، آموزش و پژوهش مواجه هستند و نمی توانند از زیر بار این مشکلات با بودجه های فعلی کمر راست کنند.

به دلیل شیب بسیار ملایم رشد بودجه دانشگاه های برتر در سال 96 نمی توان انتظار داشت این مراکز شرایط مطلوب آموزشی و پژوهشی را تجربه کنند.طبق گفته روسای دانشگاه ها در سال آینده وضعیت بودجه ای برای دانشگاه های کوچک تر مطلوب است اما نمی توان انتظار داشت دانشگاه های بزرگ و برتر کشور به دلیل شیب بسیار ملایم رشد بودجه خود در سال آینده شرایط مطلوب آموزشی و پژوهشی را دنبال کنند.

باتوجه به گلایه روسای دانشگاه ها از بودجه سال آینده مراکز آموزشی به سراغ روسای دانشگاه های برتر کشور رفتیم که بیشترین اعتراض را به بودجه های خود در سال آینده دارند تا از وضعیت رشد بودجه ای این مراکز و مشکلات پیش روی آنها باخبر شویم.

توقف فعالیت های آموزشی و پژوهشی با بودجه های فعلی

دانشگاه شیراز یکی از دانشگاه های بزرگ و برتر کشور است که رشد بودجه آن برای سال آینده ۹ تا ۱۰ درصد در لایحه بودجه پیش بینی شده است و طبق اعلام مجید ارشاد لنگرودی رئیس سابق دانشگاه شیراز این میزان رشد نمی تواند پاسخگوی نیازهای آموزشی و پژوهشی دانشگاه باشد.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: با این میزان افزایش بودجه تنها می توانیم حقوق کارمندان و اساتید را افزایش دهیم.

رئیس سابق دانشگاه شیراز خاطرنشان کرد: با این میزان رشد بودجه بسیاری از برنامه ها و فعالیت های دانشگاه در سال آینده با اختلال مواجه خواهد شد.

ارشاد لنگرودی با بیان اینکه دانشگاه ها نقش ویژه ای در توسعه کشور دارند، گفت: به دلیل اهمیت جایگاه دانشگاه ها امیداوریم مسئولان کشور بودجه مناسبی را برای این مراکز در نظر گیرند.

وی عنوان کرد: دانشگاه های بزرگ برای دستیابی به اهداف علمی و آموزشی خود نیازمند حداقل ۲۰ درصد افزایش بودجه هستند.

رشد بودجه دانشگاه های برتر کمتر از متوسط آموزش عالی

هوشنگ طالبی، رئیس دانشگاه اصفهان که وضعیت رشد بودجه این دانشگاه و به خصوص دانشگاه های برتر کشور را برای سال آینده مطلوب ارزیابی نمی کند، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: رشد بودجه دانشگاه های برتر کشور در وضعیت خوبی قرار ندارد.

وی عنوان کرد: رشد بودجه آموزش عالی برای سال آینده حدود ۱۳ درصد پیش بینی شده است اما این رشد برای دانشگاه های برتر کمتر از متوسط رشد آموزش عالی پیش بینی شده است.

رئیس دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: رشد بودجه این دانشگاه برای سال آینده حدود ۱۱.۸ درصد است که این میزان رشد نمی تواند پاسخگوی نیازهای دانشگاه در حوزه های آموزشی و پژوهشی باشد.

تولید علم سهم دانشگاه های برتر؛ بودجه «هیچ»

با وجود آنکه ۷۵ درصد تولید علم کشور به واسطه دانشگاه های برتر صورت می گیرد اما مسئولان این دانشگاه ها گلایه دارند که با بودجه های فعلی نمی توان شاهد شکوفایی بیشتر توانمندی های این مراکز در کشور بود.

محمود فتوحی، رئیس دانشگاه صنعتی شریف در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: وزارت علوم به دنبال بین المللی سازی و ارتقا علمی و آموزشی دانشگاه ها است اما با بودجه های فعلی نمی توان انتظار داشت تا این مراکز بتوانند در این مسیر قدم بردارند.

تخصیص بودجه به دانشگاه ها برمبنای سرانه و تعداد دانشجو روش مناسبی نیست.وی که رشد بودجه این دانشگاه را برای سال ۹۶ حدود ۱۱ درصد عنوان می کند معتقد است این رشد بودجه مناسب با فعالیت های دانشگاه بزرگی مانند دانشگاه شریف نیست.

رئیس دانشگاه صنعتی شریف تاکید کرد: تخصیص بودجه به دانشگاه ها برمبنای سرانه و تعداد دانشجو روش مناسبی بشمار نمی رود.

فتوحی اظهار داشت: بودجه دانشگاه ها برمبنای سرانه دانشجویی تقسیم می شود که براین اساس بودجه برای دانشجویان کارشناسی ۴ سال، برای دانشجویان کارشناسی ارشد ۲ سال و دکتری نیز ۴ سال تعیین شده است.

وی عنوان کرد: این درحالی است که به دلیل سختگیری ها و تاکید بر کیفیت آموزشی میزان ماندگاری دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف به طور متوسط بیشتر از دیگر دانشگاه های کشور است.

رئیس دانشگاه صنعتی شریف گفت: براین اساس بودجه این دانشگاه برمبنای تعداد ۹ هزار و ۶۰۰ دانشجو تعیین می شود این درحالی است که اکنون در این دانشگاه ۱۰ هزار و ۷۰۰ دانشجو شاغل به تحصیل وجود دارد.

فتوحی افزود: با روند فعلی این دانشگاه از نظر دریافت و تخصیص بودجه متضرر می شود و امیدواریم اصلاحاتی در این زمینه صورت گیرد.

نارضایتی بودجه در دانشگاه صنعتی امیرکبیر

مسئولان دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز از رشد بودجه این دانشگاه برای سال ۹۶ راضی نیستند و معتقدند با این روند مشکلات همچنان مهمان این دانشگاه خواهد بود .

احمد معتمدی، رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفتگو با خبرنگار مهر رشد بودجه این دانشگاه برای سال آینده را حدود ۱۰ درصد عنوان کرد و گفت: با این روند نمی توان انتظار داشت تا مشکلات دانشگاه از بین برود.

وی عنوان کرد: این میزان رشد بودجه نمی تواند نیازهای دانشگاه را پاسخ دهد.

دانشگاه های برتر مجازات می شوند

محمود مدرس هاشمی، رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان که روند رشد بودجه دانشگاه های برتر را نوعی مجازات این مراکز قلمداد می کند درگفتگو با خبرنگار مهر گفت: در روند تخصیص بودجه هیچ نوع امتیاز خاصی برای دانشگاه های برتر کشور دیده نشده و با این روند به نظر می رسد این دانشگاه ها مجازات شوند.

وی عنوان کرد: رشد بودجه دانشگاه های کشور حدود ۱۳ درصد برای سال ۹۶ تعیین شده این درحالی است که دانشگاه های برتر تنها رشدی ۱۰ درصدی داشته اند که این میزان رشد بسیار تعجب آور است.

رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه رشد بودجه این دانشگاه نیز مانند دیگر دانشگاه های برتر کشور حدود ۱۰ درصد است، گفت: به نظر می رسد در روند تخصیص بودجه دانشگاه ها برعکس عمل شده است.

رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان نیز که معتقد است با شرایط فعلی بودجه دانشگاه ها همچنان باید مشکلات مالی خود را به دوش بکشند، گفت: این میزان رشد بودجه دانشگاه های برتر بسیار تعجب آور است و به نظر می رسد در این مسیر برعکس عمل شده است.

پاسخگویی به مسائل روزمره دانشگاه ها با بودجه های فعلی

محمدعلی برخورداری، رئیس دانشگاه علم و صنعت نیز معتقد است با روند فعلی بودجه و تخصیص هایی که طی سال های گذشته به دانشگاه ها اختصاص یافته تنها می توان نیازهای روزمره دانشگاه ها را عملیاتی کرد.

وی با بیان اینکه رشد بودجه این دانشگاه برای سال ۹۶ حدود ۹ درصد بوده است، گفت: این درحالی است که برای سال آینده حقوق کارمندان دانشگاه باید ۱۰ درصد افزایش یابد.

ماموریت اصلی دانشگاه ها ایجاد توسعه پایدار است اما با بودجه های فعلی نمی توان انتظار داشت این ماموریت محقق شود.رئیس دانشگاه علم و صنعت که از روند اختصاص بودجه و تخصیص ها به دانشگاه های کشور به خصوص دانشگاه های برتر کشور گلایه دارد، افزود: با وضعیت فعلی به نظر می رسد سال آینده نیز روال گذشته در دانشگاه ها دنبال شود.

برخوداری خاطرنشان کرد: ماموریت اصلی دانشگاه ها ایجاد توسعه پایدار است اما با بودجه های فعلی نمی توان این ماموریت را محقق کرد.

وی عنوان کرد: صحبت های مختلفی با نهادی مرتبط از جمله وزارت علوم و سازمان مدیریت درخصوص بودجه دانشگاه ها صورت گرفت اما به دلیل مشکلات بودجه ای کشور در نهایت رشد بودجه ای حدود ۹ تا ۱۰ درصد برای دانشگاه های برتر کشور تعیین شد.

بن بست فعالیت های دانشگاه های برتر به دلیل کمبود بودجه

محمدرضا پورمحمدی، رئیس دانشگاه تبریز نیز رشد بودجه این دانشگاه را برای سال ۹۶ کافی نمی داند و معتقد است با این روند فعالیت های دانشگاه جلو نخواهد رفت.

وی افزود: رشد این دانشگاه برای سال ۹۶ حدود ۱۱ درصد است که این رشد برای ادامه فعالیت های علمی و آموزشی این دانشگاه کافی نیست و این درحالی است که افزایش افقی و عمومی دستمزدهای کارکنان دانشگاه بیش از ۲۰ درصد خواهد بود.

نماد آموزش عالی تنها ۱۰ درصد رشد بودجه دارد!

دانشگاه تهران نیز در لایحه سال ۹۶ رشد بودجه ای ۱۰ درصدی دارذ که این رشد نمی تواند زمینه توسعه فعالیت های این دانشگاه را در حوزه های مختلف به خصوص حوزه بین الملل فراهم کند.

محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: بودجه دانشگاه تهران برای سال آینده حدود ۱۰ درصد رشد داشته البته مهم این است که تخصیص ها چگونه انجام شود.

وی تاکید کرد: قرار است بخشی از بودجه پژوهشی دانشگاه ها از طریق جدول ۱۴ تامین شود که اگر بودجه این جدول اختصاص یابد بخشی از مشکلات دانشگاه ها برطرف خواهد شد.

گوشه گیری علوم انسانی در بودجه

دانشگاه علامه طباطبایی دانشگاهی که نماد علوم انسانی کشور است و به عنوان یکی از دانشگاه های برتر فعالیت می کند گویی در اختصاص بودجه به حاشیه رفته است چراکه رئیس این دانشگاه معتقد است بودجه دانشگاه برای سال آینده تنها در حوزه حقوق و دستمزد رشد داشته و برای مابقی ردیف ها بودجه ای در نظر گرفته نشده است.

حسین سلیمی در گفتگو با خبرنگار مهر در این باره گفت: می توان گفت برای سال ۹۶ بودجه دانشگاه علامه هیچ تغییری نکرده و مانند سال ۹۵ خواهد بود.

وی افزود: برای سال ۹۶ تنها در فصل حقوق و دستمزد دانشگاه رشد ۲۰ درصدی داشتیم که این رشد به دلیل جذب اعضای هیات علمی جدید بوده است.

تخصیص به موقع بودجه درمان درد دانشگاه ها

دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی و دانشگاه فردوسی مشهد در میان دانشگاه های برتر کشور وضعیت مناسب تری را درخصوص رشد بودجه داشته اند و شاهد رشد حدود ۱۴ درصدی هستند.

در واقع روسای این دو دانشگاه معتقدند زمانی رشد بودجه رضایت بخش است که تخصیص ها در سال های مختلف به موقع و کامل صورت گیرد.

این درحالی است که دانشگاه های کشور از عدم تخصیص های به موقع به خصوص در سال ۹۴ رنج می برند و این وضعیت موجب شده تا اکنون مشکلات زیادی را به دوش بکشند.

مدل بودجه ریزی سال ۹۶ برای دانشگاه ها

وزارت علوم نحوه اختصاص بودجه به دانشگاه ها در سال ۹۶ را براساس فعالیت های پژوهشی موثر، میزان تولید علم، انتقال فناوری و فعالیت های بین المللی اعلام کرده است.

محمد حسین امید، معاون اداری و مالی وزارت علوم با بیان اینکه دولت معتقد است بودجه ریزی باید بر مبنای عملکرد باشد، گفت: ما به دنبال اختصاص بودجه به دانشگاه ها بر مبنای عملکرد آنها هستیم به طور مثال اگر دانشگاه برتری یک دانشجوی استاندارد تربیت کند ما بودجه لازم برای تربیت این دانشجو را اختصاص خواهیم داد.

وی عنوان کرد: طبق برنامه پنجم توسعه دانشگاه ها باید وابستگی خود را به منابع مالی دولتی در زمینه هزینه های جاری کم می کردند که از ابتدای دولت یازدهم این موضوع مدنظر قرار گرفت و در پایان سال ۹۵ پیش بینی می کنیم میزان استفاده از درآمد اختصاصی در دانشگاه ها به ۳۵ درصد و در پایان سال ۹۶ به ۴۰ درصد برسد.

معاون اداری و مالی وزارت علوم گفت: همچنین برنامه داریم تا پایان برنامه ششم میزان استفاده از درآمدهای اختصاصی دانشگاه ها در هزینه های جاری را به ۵۰ درصد برسانیم.

امید تاکید کرد: دانشگاه ها از طریق فروش خدمات، انتقال فناوری، اجرای پژوهش های کاربردی و پذیرش دانشجوی نوبت دوم و پولی می توانند درآمدهای اختصاصی خود را افزایش دهند.

دانشگاهها نباید سربار دولت باشند

طبق اسناد بالا دستی کشور و سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری، توسعه علم و فناوری و افزایش کیفیت آموزشی مورد تاکید است اما در سال های گذشته به دلیل رشد نامطلوب و عدم اختصاص کامل بودجه به دانشگاه ها، فعالیت های علمی و آموزشی این مراکز تحت الشعاع قرار گرفته است.

عدم اختصاص بودجه لازم به دانشگاه ها موجب شده تا مشکلات زیر ساختی نیز به مشکلات آموزشی و پژوهشی این مراکز اضافه شود.ناگفته نماند که دانشگاه های برتر کشور به دلیل قدمت زیاد خود با مشکلات زیرساختی مانند ساختمان های فرسوده آموزشی، پژوهشی و خوابگاهی مواجه هستند که عدم اختصاص بودجه لازم به این مراکز در سال های گذشته موجب شده تا مشکلات زیرساختی نیز به مشکلات آموزشی و پژوهشی این مراکز افزوده شود.

همچنین طبق سیاست های وزارت علوم رتبه بین المللی دانشگاه های بزرگ و مطرح کشور باید در جهان ارتقا یابد اما در شرایطی که دانشگاه ها به دلیل کمبود بودجه حتی نمی توانند حقوق کارمندان و اعضای هیات علمی خود را به موقع پرداخت کنند، نمی توان انتظار داشت با روال فعلی این سیاست عملیاتی و محقق شود.

از سوی دیگر مسئولان دولتی و وزارت علوم بارها تأکید کرده اند که انتظارشان از دانشگاهها به ویژه دانشگاههای بزرگ کسب درآمد اختصاصی است. در بندهای برنامه توسعه هم آمده است که باید به این هدف دست یافت. به عبارت دیگر همه تلاش در این راستا است که دانشگاهها سربار دولت نباشند و هر چه زودتر مستقل شوند. اما لازم به ذکر است که برای مستقل شدن و کسب درآمد باید زیرساختهای اساسی فراهم شود سئوال اینجاست که آیا دانشگاههای ما در وضعیت کنونی توانایی و فرصت تحقق چنین هدفی را دارند یا برای رسیدن به این هدف باید زیرساختهایی فراهم شود؟ تا فراهم شدن موقعیت، دانشگاهها به جای کسب درآمد از طریق محصولات فناورانه بیشتر به جذب دانشجوی پولی روی می آورند. کاری که طی سالهای اخیر با استقبال زیادی از سوی آنها مواجه شده و این وجهه از درآمدزایی در آموزش عالی بیشتر نمود پیدا کرده است.